Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й к ар гу әож кбж
жүктеу/скачать 3.59 Mb. Pdf көрінісі
|
| V БӨЛІМ. Әдеби сын тарихы және ғылыми мектептер
атындағы дүниежүзілік әдебиет ин- ституты шығарған «Көп ұлтты совет әдебиетінің» алты томдық тарихының 1970 жылы шыққан бірінші томына тарау жазды. Әл-Фараби атындағы Қазақ уни- верситетінің қазақ әдебиетінің тари- хы мен сыны кафедрасының ұжымы «Қазақ әдебиетінің қысқаша тари- хы» атты еңбекті француз, ағылшын, керей тілдеріне аударуға ыңғайлап, «Санат» баспасына ұсынғанда басы- лымның жалпы редакциясын профес- сор Т. Кәкішев басқарды. Т. Кәкішев тек әдебиет тарихы- мен ғана емес, бүгінгі әдеби про- цеске де араласып, ара-тұра сын мақалалар жазып қояды. Оның мақалалары өзінің ойлылығымен, өткірлігімен көзге түседі. 1967 жылы Т. Кәкішевтің көптен бері жазып, жұртшылықтан ризашылық пейіл көрген кейбір ғылыми-зерттеу және сын мақалалары «Дәуір» суреттері» атты монографиялық этюд түрінде жарық көрді. Дала дауылпазы С. Сей - фуллин, С. Мұқанов, Б. Майлин, С. Шарипов, Ж. Тілепбергенов, Е. Бекенов, С. Ерубаев жайындағы толымды ойларын уақыт тезіне са- лып, жаңғырта баяндауда. Сол жылы «С.Сейфуллин» атты кітапшасы да жарық көрді. 1968 жылы нақты тарихи- архивтік деректер негізінде жазылған «Қызыл сұңқар» атты тарихи-әде- би очеркі басылып шықты. Оның қазақ әдебиеті үшін жаңалық си- паты бары талай мақала, рецен- зияларда орынды аталды. Автор осы еңбегін бүкіл одақтық оқушы қауымға ұсыну мақсатымен өңдей де толықтыра өзгертіп, Москвадағы «Молодая гвардия» баспасының «Та- маша адамдардың өмірі» сериясы- мен 1972 жылы шығарды. Ол үлкен әдеби құбылыс болды. Өйткені совет еліндегі түркі тілдес халықтарының өкіліне арналған бірінші кітап екенін ескерер болсақ, онда Т.Кәкішевтің «Сәкен Сейфуллин» атты еңбегінің мән-маңызы өзінен-өзі айқындала түсері хақ. Бұл кітап Қазақстанда халық сүйіспеншілігіне ие болған да- рындар, мемлекет қайраткерлері, ұлы ақындармен жазушылар жөнінде ар- найы серия шығару қажеттігін анық аңғартты. «Жалын» баспасының «Өнегелі өмір» сериясының серкесі 1976 жылы шыққан «Сәкен Сейфул- лин» болды. Т. Кәкішевтің сәкентануға қос- қан ең зор үлесі ақын өмірі мен шығармашылығының «ақтаңдағын» ашу болып табылады. Яғни ақын шығармаларының табиғатын тану- ға ең алдымен адамдық болмы- сын, азаматтық тұлғасын таныту арқылы жетуге ұмтылу. Осы жолда ақын жайлы зерттеуші терең үңіліп ізденудің нәтижесінде қайталанбас еңбектер туғызды. Ұлы Сәкенді қате бағалаудан арашалап, ақынның тарихтағы орнын айқындап берді. Ре по зи то ри й К ар ГУ |