Қхр-ның экономикасын реформалаудың теориялық аспектілері

Қытай Халық Республикасынының экономикасының ерекшеліктерін қарастырғаннан соң, келесідей қорытындылар жасауға болады:

• 
  Қытай Халық Республикасының соңғы жылдардағы айтарлықтай үлкен жетістіктері ел ерекшеліктеріне сай жүргізілген реформалардың нәтижесі екендігі белгілі болды. Реформа кезінде оның ең алдымен ауыл шаруашылықтан басталуының өзі саясаттың дұрыс таңдалғандығын көрсетеді. Оған себеп ауыл шаруашылығының дамуы басқа да салалардың дамуына түрткі болуы. Себебі ауыл шаруашылық саласы басқа салаларға шикізат жеткізіп тұратын басты сала болған. Қазақстандағы реформалармен салыстырсақ, негізінде біздің үкіметіміз үлкен назарды ауыл шаруашылығын дамытуға аударуда. Бәлкім Қытайдағыдай ауыл шаруашылығынан басталған реформалар өз нәтижесін бергендей, біздің елдегі саясат та осындай оң нәтиже береді. Қытайдағы реформаның басты ерекшелігі Қытай ерекшеліктеріне сай социализм құру
  
• 
  Реформаның қазіргі нәтижелерін қарастыра отырып, оның басты ерекшелігі ауыл шаруашылығының реформасы. Сонымен қатар Қытайдың қарқынды дамуының басқа да факторлар, арзан жұмыс күші мен ұлттық валюта юаньнің төмендетілген бағамы болып отыр десек қателеспейміз.
  
• 
  Жұмыс барысында Қытай алдында тұрған өткір мәселе энергетика саласы екендігін байқап, осы тұста Қазақстан үшін Қытаймен серіктесіп жұмыс істеу екі елдің болашақтағы стартегиялық бағыты екендігіне көз жеткізуге болады. Шикізат ресурстарына бай Қазақстанға Қытайдың танытып отырған қызығушылығы мол екендігін байқау қиын емес.
  
• 
  Қытай елі көптеген көрсеткіштер бойынша әлемнің алдыңғы қатарлы елдерін озып келе жатқандығы да айқын. Сондықтан Қытай елінің әлі әлеуметтік мәселелерді шешіп, барлық көрсеткіштер бойынша көшбасшы ел болуға толық мүмкіндігі бар. Атап өтілгендей көптеген сарапшылар бұл елдің Жапония мен АҚШ сияқты елдерді басып озатындығын мойындауда. Қытай елінің АҚШ сияқты қуатты елдердің нарықтарын өзінің арзан тауарларымен жаулап алуы, осы көшбасшылықтың алғышарты десек қателеспейміз. Қытайдың қарқынды дамыған экономикасы оған тек қана аймақтық емес, әлемдік көшбасшы болуға да мүмкіндік береді. Бұған жұмыста келтірілген мәліметтер дәлел.
  
• 
  Дегенмен жұмыста көрсетілгендей Қытайдың экономикасы қарқынды дамығанымен, ол елде де көптеген шешілмеген мәселелер бар екендігін білдік. Жалпы экономикалық көрсеткіштер өскенімен, өмір сүру деңгейнің төмендігі Қытай елінің басты шешілуі тиіс мәселелерінің бірі болып қала бермек.
  

Сонымен жұмыстың басты мақсаты Қытай әлемдік экономикаға елеулі өзгерістер әкеп жатқандығы мен оның жүргізген реформалары оны әлемдік көшбасшы болуға негіз болатындығы және бұл мемлекеттің потенциалының өте жоғары екендігі дәлелденді.

1. 
   Селищев А.С., Селищев Н.А. Китайская экономика в XXI веке. – СПб.: Питер, 2004. – 240с.: ил.
   
2. 
   Справочник-Китай// Издательство “Синь син” 1999 год
   
3. 
   Мейірманова Г.А. Қытайдағы аграрлық реформаның жүргізілуі(1978-2000 жж.)//ҚазНУ хабаршысы, Тарих сериясы - 2002 жыл -№1-115-117- беттер.
   
4. 
   Ли Ли и Кондрашова Л. Демократизация прав собственности: китайский вариант//Проблемы теории и практики управления – 2003 год-№ 2-24-30-стр.
   
5. 
   Справочник - Китай//издательство “Синь син” 2004 год
   
6. 
   Яо Цзинъюань: новые проблемы, стоящие перед экономикой Китая - china.org.cn
   
7. 
   Чжоу Синьчэн Экономическая реформа в Китае: достижения и задачи - http://chinapro.ru
   
8. 
   Дорога в Поднебесную: Made in China - http://k2kapital.com
   
9. 
   Хуан Дингуй Китай: подходы и особенности экономических преобразований - http://chinapro.ru
   
10. 
    Рахимов Р.К. Современная ситуация в нефтегазовой промышленности Китая//АльПари-2003 год- №3-4 -124-128 стр.
    
11. 
    Қаражанова Ж. Қ. Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының сауда-экономикалық қатынастары//ҚазНУ хабаршысы, Тарих сериясы. - 2005жыл - №3(38) – 89-92-беттер
    
12. 
    Садуақасов А. Қытай экономикасның құпиясы неде?//Дала мен қала - 2005 жыл-№20 -4-бет
    
13. 
    Макаренко И.П.Прогноз ИЭЭ. Китай. – iee.org.ua
    
14. 
    Китай перехватил у США лидерство на мировом рынке ПК и мобильных телефонов - www.liga.net
    
15. 
    Касымжомарт Токаев «Внешняя политика Казахстана в условиях глобализации» - Алматы: АО «САК» - 2000 год – 584 стр.
    
16. 
    Сидоров О. Казахстано-китайские отношения: проблемы и перспективы сотрудничества. - www.gazeta.kz
    
17. 
    Танирбергенов А. Казахстан и Китай: добрососедство и взаимодействие//Саясат-2004-№3 - 6-11-стр.
    
18. 
    Электронная энциклопедия Кругосвет// раздел «Страны» - Китай
    
19. 
    Ақатаева А. Қытай-Қазақстан инвестициялық ынтымақтастық мәселелері// ҚазНУ хабаршысы. Шығыстану сериясы. - 2005 жыл- №2(31) – 17-23-беттер
    
20. 
    Кулахметов А. Региональные интересы Китая в Казахстане//АльПари 2002 год - №1 – 35-37-стр.
    
21. 
    Бельчук В. Вновь об оценке реформ в Китае//Мировая экономика и международные отношекния-2005 год- № 4 – 87-93-стр
    
22. 
    Құйғанбай Қ. ҚХР нарықтық экономиксындағы дамыған сыртқы сауда//Ағайын-2001жыл-№1 - 44-45-беттер
    
23. 
    Брилев С. Казахстано-китайские отношения: сотрудничество или великая миссия. - www.dialog.kz
    
24. 
    Титаренко М. Постепенное создание многоукладной экономики – фактор успеха реформ в Китае - http://chinapro.ru
    
25. 
    Андрей Островский Догнать и перегнать Америку. Новые горизонты китайской экономики в XXI веке - http://chinapro.ru
    
26. 
    Әмірбекұлы Ж. Қытай: экономикалық реформа тәжірибелері//ҚазНУ хабаршысы. Экономика сериясы-1998 жыл-№1(13)-46-48-беттер
    
27. 
    Рахимов Р.К. Энергетичесоке сотрудничество Китая с Россией и Казахстаном//АльПари-2004 год-№2-3 – 68-71-стр.
    
28. 
    Сыроежкин К. Китайские сюрпризы// Континент.- 2004-29 сентябрь-12 октябрь- 33-35-стр.
    
29. 
    Ермекбаев Н. О внешнеэкономических связях Китайской Народной Республики (КНР)// АльПари – 2003 год - №1 – 90-94-стр.
    
30. 
    Тим Луард Китай - новая сверхдержава? - news.bbc.co.uk