И. А. Зимняя педагогикалық психология
Ретроспективті психологиялық талдау
жүктеу/скачать 2.21 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ретроспективті психологиялық талдау
Ретроспективті психологиялық талдау мҧғалімнің сабақты ҧйымдастыру мен ӛткізуіндегі соңғы, қортындылаушы кезеңімен байланыстырылады. Оның рӛлін асыра бағалау қиын. Сабақ жобасын, жоспарын оны жҥзеге асырумен теңестіру мҧғалімге сабақты негіздеу ҥшін ӛзі таңдаған теоретикалық алғышарттардың дҧрыстығын бағалауға, оның жетістіктері мен кемшіліктерін айқындауға, мықты жақтарын сақтау мен жақсартуда, оның әлсіз жақтарын жою жолын ҧйғару, жоспардан ауытқуларды табуға мҥмкіндік береді. Басқаша айтқанда, мҧндай талдау мҧғалімге сабақ барысының ӛзгеру себептерін (позитивті немесе негативті), яғни мҧғалім бе, шәкірттер ме, әлде қалыптасқан жағдай кінәлі екенін тҥсінуге мҥмкіндік береді Шамалаушы және ағымдық талдау нәтижелерін біріктіре отырып және нақты берілген сабақты ҧйымдастыру мен ӛткізуді аяқтай отырып, рестроспективті талдау сонымен бірге, келесі сабаққа ӛту сатысы сияқты болады, яғни оның бірінші кезеңін даярлай отырып, оның байланыстырушы буыны болып табылады, мҧның ӛзі мҧғалім қҧрастырған сабақтар «тізбегін» ҧғынуға ықпал етеді. Мҧғалім сәттіліктерінің немесе сәтсіздіктерінің себептерін белгілей отырып, ӛзінің сабағын неғҧрлым саналы және объективті талдаса, соғҧрлым ол келесі сабақтарын мҥлтіксіз жоспарлап ӛткізеді деп санауға болады. Ретроспективті талдау уақытпен шектелмеген, ол мҧғалімге ҥлкен кӛлемді ақпаратты ескеруге, оны тексеріп және тҥзетулер енгізуге, дҧрыс шешім қабылдауға мҥмкіндік береді. 282 Сабаққа психологиялық талдау жасаудың әр деңгейінің мҧғалімнің педагогикалық шеберлігінің қалыптасуындағы маңыздылығы мен мәнділігін кӛрсете отырып, ретроспективті талдау мҧғалімде біраз қиындықтар туғызғанмен де, талдаудың жеткілікті кҥрделі тҥрі болып келетінін атап ӛтейік, ол барлық байланыстарды ашуды, сабақтың себеп-салдарлық қатынастарын орнатуды, талдамалық рефлексивтік қабілеттер мен іскерліктердің жоғарғы деңгейін ҧйғарады, оларды дамытудың қҧралы болып табылады. Талдаудың бҧл деңгейі мҧғалімнің ӛзінің іс-әрекеті жайлы жҥйелік елестету тҧрғысынан тиімді, себебі оған шамалаушы және ағымдық талдаулар нәтижелерін теңестіруге мҥмкіндік береді. Сабақты ретроспективтік талдаудың мазмҧнын толығырақ қарастырайық. Ен алдымен атап ӛтетін жағдай, ретроспективтік талдау талдау жҥргізілетін материалдың белгілі бір қисынды (логикалық) ҧйымдасуын талап етеді, ол мҧғалім ҥшін ӛзіндік бағдар ретінде қызмет етеді, яғни оның ойларының «фактілердің үстімен сырғуға және түрлі бағыттарда жайылып кетуге» жол бермейді (С.В. Иванов). жүктеу/скачать 2.21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|