Қылмыстық іс жүргізу құқығы туралы түсінік
Басқа құқық салаларының жүйесіндегіқылмыстықпроцессуалдық құқықтыңорны
жүктеу/скачать 26.38 Kb.
|
| Басқа құқық салаларының жүйесіндегіқылмыстықпроцессуалдық құқықтыңорны.
Құқық институты – қоғамдық қатынастардың біршама дербес жиынтығын немесе олардың әлдебір құрамдас бөліктерін, қасиеттерін реттейтін өзара байланысты нормалар жүйесі екенің негізге алатын болсақ, онда қандай да болсын институттың мәнің түсну құқықтың сабақтас салаларынан бастау алатын ұғымдарға жүгінуді қажет етеді. Күрделі көп соттылықұрылымы бар қылмыстық іс жүргізу институттарына жататтындары: қорғау институты, азаматтық талап институты, айыптау институты. Олар, ұғым, категория сияқты шағын элементтер жиынтығынан құралып қана қоймайды, соныфмен бірге қарапайым құрылымы бар өзге институттарды да қамтиды. Қарапайым құрылымы бар институттарға жәбірленуш, сезікті, айыпкер, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер, куә, сарапшы, маман институттары жатады. Осы институттардың ерекшелігі – олар іс жүзінде іс жүргізу құқығықатынастарын реттейді, ол қатынастарың сипаты сот ісіне қатысушы ретінде сол тұлғалардың құқықтық мәртебесін негізге ала отырып анықталады. Қылмыстық іс жүргізу құқығы ғылымиреттелетін қатынастардыбөліп шығарып, іс жүргізу институттарына жатқызуға мүмкіндікберетін өлшемдер белгіленеді. Ондай өлшемдер мыналар: нормалар тобының мазмұқны мен реттелетін қатынастар шеңберіндегі олардың жалпы бағытының бірлігі; іс жүргізу қатынастарының нақты саласын реттеудің аяқталғандығы, тұтастығы; нақ осы қатынастарды реттеу үшін қолданылатын принциптердің іс жүргізудің ерекше әдістері мен құралдарының болуы; нормалардың бөлім, тарау не бірқатар баптауда берілген бөліктер түріндегі нормативті-құқықтық акті шеңберінде сырттай, құрылымдық жағынан жекеленуі. Қылмыстық іс жүргізу институтын тек кең ауқымды түсінік базасы негізінде ғана ұғынуға, қабылдауға және және дамытуға байланысты. Қылмыстық іс жүргізу ұғымы-қылмыстық іс жүргізу институттарының мазмұның тарайтынэлементтердің мәні туралы жинақталған ұғым беретін формула. ҚІЖҚ- нің 43 тармақтан тұратын 7-бабы негізгі ұғымдарға түсінікберуге арналған. Алайда оның өзі қылмыстық іс жүргізу құқығында қылмыстық іс жүргізуинституттарының мәнін түсінуге көмектесетің 43 ұғым ғана бар екенің білдірмейді. Ұғымдар әлде айда көп. Олардың ҚІЖҚ-нің басқа нормаларындаболуы мүмкін. Мысалы, іс жүргізушілікмәжбүрлеу институттарынабайланысты ұғымдар “Іс жүргізушілік мәжбүрлеу шаралары” деген 4-бөлімнің түрлі баптарында берілген: ешқайда кетпеужәне өзін дұрыс ұстау тралы қаохат беру (144-бап), жеке кепілдік (145-бап), кепіл (148-бап), алып келу (158-бап). жүктеу/скачать 26.38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|