Исахметов т. И., Ж азд ы кбаева д. П
жүктеу/скачать 3.61 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Исахметов Т.И., Жаздыкбаева Д.П.
| Халықаралық аудит
7. есеп жүргізулердегі үқыпсыздық; 8.жүргізіліп жатқан шаруашылық операциялардың бухгалтерлік есепте мерзімінен кешіктіріліп тіркелуі, арам мақсаттарға қолдануға мүмкіншілік береді; 9. Протекция бойынша қызметке орнату - есеп жүргізудің ең үлкен қатері. Аталған мәселелер бойынша білетініміз, аудиторлар мен ревизорлардың, сонымен қатар бухгалтерлік есептің қызметі жүмысшылардың қүқықгары мен міндеттерін білу емес, шаруашылық қызметтегі түпғалардың психологиясын, іс- эрекеттер мотивациясын білу болып табылады. Шаруашылық басқарудегеніміз-шаруашылықтақызметететінқызметкерлердің тілектерін басқару. Бухгалтерлер де сондай адамдар, және де тексеруге түсетін адамдардан білімдірек болулары міндет емес. Өмірде олар ревизорлар, бірақ ревизорларды да ревизорлау қажет. Годдард зерттей келе, он үрланған заттың тоғызында бухгалтер кінәлі деген. Ватсон да айыптылардың психологиясын зерттей келе, бүл қызметтегі 11 түрлі жасалатын айлаларын белгілеп көрсеткен: І.бағалы заттар кірістелмейді, соның ішінде ақша қаражаттары; 2. күжаттар басқа күнмен тіркеледі; 3. ақша мен материап қалдықтары өздігінен жоғарьшайды; 4. төлем күжаттарының нәтижелерін жоғарьшайды; 5.достарының, яғни бухгалтерлердің еңбек ақьшары жоғарылайды; 6. отірік тұлғаларға ақша қаражаттары белгіленеді; 7. тасымалдаушылармен есеп айырысуды жоғарылатады; 8. кассалық шотты кредиттау немесе кредиторлық қарызды белгілеу; 9. комиссиондықтарды көбейтіп, тапсырыс берушілермен бөлісу; 10. қүжаттардың өтірік үлгісін шығару немесе жалған чектар жасау; 27 Исахметов Т.И., Жаздыкбаева Д.П. 11. бір құжат бойынша бірнеше рет төлем жасау. Әрнне, сол кезеңдегі коммерциялык тэжірибе одан да көп қылмыс түрлерін білген. Фальсификация қүралдары болып: операциялық шоттар; жалған, өзгергілген қүжаттар; жэне де екі кітап бойынша жүмыс істеу, біреуі өзіне, ал екіншісі өзгелерге. Фальсификациямен күресудің келесідей түрлері үсынылған: 3-6 ай сайын ревизия жасау, қоймадағы материялдарға жауапты адамдарды ауыстырып отыру, қоймалардағы тауарларды бір орыннан екінші орынға ауыстырып отыру, кредиторлық жэне дебиторлык қарыздарды инвентарлау, ешбір хабарсыз операциялық қүжаттарды, қызметкерлердің есеп айырысу кітапшаларын тексеру. Тексерілген қүжаттарға ревизор штамп қояды. Бір жағынан бэрін күмәнді деп тексерсе, екінші жағынан сыйластық көрсетіп оны мүлдем білдірмеуі қажет. Тексеру жүргізу реттігі туралы пікірлер эр түрлі болды. Ватсон мен Чэдвик ең алдымен кассаны тексеріп, ал одан кейін қалғандарын тексеру керек десе, Р.Годдард ең алдымен Бас кітапті тексеру керек деп айтқан. Тексеру ревизор белгілеген шоттар тізбегі бойынша жүзеге асырылуы керек еді. Осында Годдардтың анықтамасы: келесі шотқа өтпестен бүрын, алдындағы шот толығымен жойылуы қажет. Л.Дикси мен Ф.Пикслей бухгалтерлік экспертиза бойынша үлкен еңбектер қалдырған. Ағылшындықтардың ревизорлық жасау мэнері басқа мемлекеттерді таң қалдыратын. 1880 жылы Ұлыбританияның Англия мен Уэльс қалаларында бухгалтерлер институты ашылған. Онда тек қана британдық бухгалтерлер ғана емес, сонымен қатар мандаттық жэне отар елдердің бухгалтерлері кірген. Бүл мемлекеттер өз тәуелсіздіктерін алғаннан кейін аудиторларды біріктіретін өздерінің үлттық үйымдарын ашқан. Англиядағы аудиторлықтың пайда болуын, оның тарихынан жэне бухгалтерлік есептің пайда болуынан ажыратуға болмайды. В.Т.Бакстер деген ағылшындық автор, есеп жүргізу мен аудитті келесідей 4 периодқа боліп қарастырған: |