Исахметов т. И., Ж азд ы кбаева д. П
жүктеу/скачать 3.61 Mb. Pdf көрінісі
|
| Халықаралык аудит
I І»олім. Халықаралық аудиттің қалыптасуы мен дамуы 1.1 А удиттің пайда болуы ны ң тари хи а л ғ ы ш а р т т а р ы Кез-келген пэнді зерттеу эдетте оның тарихының пайда һолуы жэне даму жолдарынан басталады. Әр түрлі елдерде I Іайда болу тарихын зерттеу жэне аудиттің калыптасуы аудит жоие оның қалыптасу мэнін тереңірек түсінуге көмектеседі. Лудиттің көп ғасырлық өзіндік тарихы бар. Арнайы аудитты ісрітеуге арналған эдебиеттерде оның пайда болу кезеңдеріәр і үрлі анықталады. Мысалы, шет елдерде шығатын Контроллинг /куіміалында мынандай мәліметтер келтірілген: тарихи жчізбаларға сүйенсек, Қытай мемлекеті дүние жүзінде бірінші. болып аудиторлық қызметті қүрған ел. Ежелгі Қытай жазбалары біздің эрамызға дейін 700-ші жылдың өзінде-ақ, Бас Аудитор қызметінің болғанын көрсетеді. Опың негізгі міндеті, өзінің кызметі, міндеттемесінің түрі бойынша мемлекеттік ақша мен мүлікті пайдалану қүқығы бар окімет шенеуніктерінің адалдығына кепілдік беру болатын. Койінірек үкіметтік аудиторлык мекемелердің міндеттері, қүқығы мен түрлері бір қоғам сатысынан екінші қоғам сатысына кошуге байланысты өзгеріп отырған. Бір авторлар аудиттің пайда болуын бухгалтерлік есептің прнайы ғылыми білімінің бір саласы ретінде қалыптастыру ксчеңінде апаруға болады деп санайды, бухгалтерлік есеп жоніндегі алғашқы ғылыми кітапты белгілі итальян математигі іІукаПочелли (1445-1515) жазғаны белгілі. 1494 жылы жарыққа оііың «Ш оггар мен жазбалар туралы трактат» атты еңбегі іііықты . «Қалай, неге жэне кіммен көп жерледе көпестік кітаптар куоландырылады»а:ггы7-тарауындаИталияныңтүрліжерлерінде коиестік кітаптар ресми түрде көпестер үшін арнайы бюроларда і іркелетіні айтылған. Бюро қызметкерлері бүл кітаптың бірінші бетінде оларды өзінің жазуымен куэландырып мөрмен бекітеді. I >үл жоғары мақтауға түратын жағдай деп атап көрсетеді Лука I Іочелли. Өйткені, біреуін сатып алушыға, екіншісін сатушыға корсететін екі түрлі кітап үстайтын адамдар көп. Тағы бір 5 |