Исахметов т. И., Ж азд ы кбаева д. П
жүктеу/скачать 3.61 Mb. Pdf көрінісі
|
| Халықаралық аудит
іідшідығына кепілдік беру болып табылатын Бас аудиторлық қі.иметі болған. Афинада біздің дэуірімізғе дейінгі V ғасырда Халық жипалысы мемлекеттің кірісі мен шығысын бақылады, ал оның қаржылық жүйесі барлық лауазымды түлғалардың өкілеттілігі біткенше қүжаттарын тексертіп үкімет аудиторларын қамтыды. Басқа авторлардың айтуынша, аудиттің пайда болуы арнайы і ылыми білімнің сшіасы ретінде бухгалтерлік есептің қшіыптасу кезеңімен тығыз байланысты. Бухгалтерлік есеп туралы алғаш рет ғылыми кітап жазған итшшяндық үлы математик Лука I Іачоли (1445-1517 жж) арнайы бюрода тексеріп жэне тіркеп отыратын көпес кітабының іс жүзіндегі пайдалылығын атап кеткен болатын. Шаруашыдық қызметтің дамуы есептің саапсы мен есеп берудің шындықка жанасымды болуының жаңа бақылау <|)ормасын талап етеді. Англияда аудиторлық алғаш рет 1299 жылы пайда болды, ал 1324 жылдың 24-інші наурызында король Әдуард II, үш мемлекеттік аудиторды тағайындады. Тағайындау іуралы жарлықта аудиторды Оксфорд, Беркенхед, Уэльс провинцияларындағы барлық есепшотты тексеруге, оларды тыңдауға, олардан сүрауға жэне есепшоттарды жүргізуде барлық кемшіліктерді белгілеп отыруға міндеттейді. XII ғасырдан бастап Англия мен Ш отландия,Итал ия, Франция жэне Еуропаның басқа елдерінің Қазынашылық мүрағаттарында (архив) аудиторлык қызмет туралы мағлүмат жиі үшырасады. Мысалы, ¥лыбританияда екі типті аудит жүргізілген: 1) аудит қалаларда елдің көзінше, яғни жария түрде - билеп тостеуші лауазымды тұлғалардың қатысуымен жүзеге асырылған, қазынашы аудиторлык есеп беруді ауызша, яғни елге естірте оқитын болған; 2) ірі поместьенің қаржылық басқарушының төлем шотын «аудиторлық декларацияға» орай «дебет жэне кредит» бойынша егжей-тегжейін тексеру, яғни оны поместьенің қожайыны мен басқарушылар кеңесінің алдында ауызша есеп берген. Қалалардың, фабрикалардың өсуімен жэне сауда-саттықтың 9 |