Исахметов т. И., Ж азд ы кбаева д. П
Исахметов Т.И., Жаздыкбаева Д.П
жүктеу/скачать 3.61 Mb. Pdf көрінісі
|
| Исахметов Т.И., Жаздыкбаева Д.П.
кеңеюімен сипатталатын ХҮІ-ХУІІ ғасырлар кезеңіндегі экономикалық өзгерістер есеп пен аудиттің жаңа тәсілдемесінің гіайда болуына итермеледі, яғни себепші болды. Бұрыштьщ басына мүлікке деген меншік қүқығы мен пайда жэне залалдың қатаң калькуляциясы қойылагын болды. Аудиттыңдау процесінен жазбаша қүжатты жэне растаушы куэні зерттеуді ретімен талдаушыға айналды. XVII ғасырдың аяғында Шотландияда белгілі бір лауазымды түлғаға қалалық аудитор ретінде қызмет етуіне тыйым салу туралы алғаш рет заң қабылданды, осылай ету арқылы батыс әлемінде сол уақыттан бері осы заманғы аудитордың тәуелсіздігі деген үғым енгізілді. Мүндай аудиторлық озық тәжірибеге қарамастан, тек XIX ғасырдың екінші жартысында ғана кэсіби аудит тұтас іскерлік элем мен кэсіпкерлік қызметтің маңызды қүрамдық бөлігі болды. Бұл темір жолдарын салу мен сақтандыру компанияларының, банктердің, акционерлік қоғамдардың өсуімен байланысты. Ағылшындық темір жол жэне сақтандыру компаниялары мен басқа да инвесторлар Солтүстік Америкаға аттанғанда, яғни бағыт алғанда олармен бірге аса ірі ағылшын кредиторларының мүддесін қорғау үшін тэуекелсіз аудиторлар да барды. Осыған байланысты солтүстік америкалық аудиттің шығу тегі «ағылшындық» болып табылады және XX ғасырға дейін АҚШ -тың тәуелсіз аудиті ағылшындық үлгімен қүрылыц келді. Ол балансқа қатысты мәліметтерді егжей-тегжейлі зерттеуді үйғарды. Роберт X. Монттомери американдық аудиттің сол кезеңін «есепшоттық аудит» деп атаған, өйткені аудитордың жүмыс уақытының төрттен үш бөлігі есептеу жэне бухгалтерлік кітапты жасауға кетті. Аудит рәсімі (гіроцедурасы) жылдам үлғайған американдық бизнеске бейімделе бастағанда шектен тыс қаражатты талап ететін есептеу мен көшіруді тексеретін британдық стиль біртіндеп американдық «тестілік аудитке» өзгеріп, ауысады (трансформацияланады). Сонымен қатар аудиторлар тестілеу эдісінен басқа операцияларды тексеру мақсатында бизнес бойынша серіктестен фирманың қызметі туралымэліметжинаудыісжүзінеасыруғакірісті.Инвесторлардың |