Issn 305-9397. Ғылым және білім. 2022. №1-1 (66) issn 2305-9397
жүктеу/скачать 7.12 Mb. Pdf көрінісі
|
| Key words: Irrigated pastures, saline lands, arid crops, salt tolerance of plants, biennial,
perennial grasses, forage crops, sweet clover, alfalfa, grass mixtures, multicomponent pastures. Кіріспе. Каспий маңы ойпатының топырақ-мелиорациялық жағдайлары жем – шӛп дақылдарын ӛсіру ҥшін ӛте қолайсыз, алайда осы аймақтың халқын жаңа диеталық азық- тҥлікпен-сҥтпен, әсіресе балалар мен жас ҧрпақпен қамтамасыз етудің шҧғыл қажеттілігі осы мақсатқа жарамсыз сортаң жерлерді игеру қажеттілігін туындатады. Бҧл аймақтағы шӛптердің ӛсуі мен дамуын шектейтін фактор барлық жерде топырақтың жоғары сортаңдануы болып табылады, бҧл тҧздың максималды жиналу горизонты деп аталатын жер бетіне жақын орналасуына байланысты (топырақтың 50-70 см тереңдігінен) , қҧрамында ӛте жоғары дәрежедегі тҧздар – улы иондар мӛлшері бойынша 1,8-2,3%. Тҧздардың жоғары концентрациясы тҥйежоңышқадан басқа ӛсімдік тамырларының осы горизонтқа енуіне мҥмкіндік бермейді. Соның салдарынан шӛптер топырақтың тереңірек горизонтынан (50-200 см) қол жетпейтіндіктен қоректік заттардың жетіспеушілігін де, жер ҥсті массасының ӛсуі мен дамуын тежейтін тҧздардың улы әсерлерін де қатты сезінуде. Мҧның бәрі мал азықтық ӛсімдіктердің ӛнімділігіне ҥнемі әсер етеді, бҧл белгілі бір аймақта белгілі бір ӛсімдікті таңдауды анықтайтын негізгі кӛрсеткіш. Бҧл жағдайлар қысқартылған профильді (50-70 см тереңдікке дейін) топырақта, онда олардың тамыр жҥйесі дамиды, жоғары экономикалық тиімді экологиялық тҧрақты ӛнімділікті қамтамасыз ету қабілетімен бірге белгілі бір тҧзға тӛзімділік дәрежесін біріктіретін дақылдарды таңдау қажеттілігін кҥрт талап етеді. Мҧның бәрі осы зерттеулердің ӛзектілігін анықтайды. Ӛздеріңіз білетіндей, суармалы жайылымдарды жасамайынша, сҥт ӛнімділігін арттыруға сену мҥмкін емес. Алдыңғы қатарлы шаруашылықтардың кӛп жылдық тәжірибесі жазда сиырларды бағу технологиясы сақталса, жылдық сҥттің 60%-ға жуығын алуға болатынын анықтады [1, 2, 3]. Сиырлардың жазғы рационын оңтайландыру қҧрамында 25-30% бҧршақ тҧқымдас, 30-75% дәнді дақылдар бар жайылым шӛптерін пайдалану, ақуызы аз концентраттарды (200 г/кг сҥт) және қант қоспаларын беру арқылы жҥзеге асырылады [4, 5, 6]. Зерттеу жҧмысының мақсаты – екі жылдық және кӛпжылдық шӛптерді іріктеу және суармалы жайылымдар қҧру, зерттеу міндеті – топырақтың жоғарғы қабатының тҧздану дәрежесі бойынша 50-70 см тереңдікке дейін ерекшеленетін топырақтағы шӛптердің ӛсуі мен дамуын зерттеу. жүктеу/скачать 7.12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|