Issn 305-9397. Ғылым және білім. 2022. №1-1 (66) issn 2305-9397
жүктеу/скачать 7.12 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ______ ____________Ауыл шаруашылығы ғылымдары
| Материалдар мен әдістер. Зерттеудің негізгі әдісі - далалық. Топырақтың жоғарғы
профилінің тҧздану дәрежесі бойынша 50-70 см тереңдікте ерекшеленетін топырақтарда егіс алқабында дақылдарды іріктеу бойынша тәжірибелер ҥш рет 2016, 2018 және 2020 жылдары - 2016 және 2020 жылдары орташа дәрежелі топырақтарда, 2018 жылы - әлсіз дәрежеде, бірдей тҧз мӛлшерімен 50-70 см-ден тӛмен ӛте кҥшті дәрежеде жер асты суларының (тҧзды) тереңдігі 2,4-3,4 м. болған кезде жҥргізілді. 2016 және 2018 жылдардағы тәжірибелер шалғынды-қоңыр топырақта, ал 2020 жылы аллювиалды-шалғынды топырақта жҥргізілді, соңғысында тҧздың максималды жиналу горизонты 50 см тереңдіктен орналасады. Таңдалған шӛптердің қҧрамы ӛзгеріссіз қалды - жоңышқа, қылтықсыз арпабас, кәдімгі тарғақшӛп , тарлау қияқ , тҥйежоңышқалар және олардың шӛп қоспалары. Гранулометриялық қҧрамы бойынша топырақтар орташа және ауыр саздақ, қарашіріндінің мӛлшері 0,9-1,2%, жалпы азоттың - 0,15-1,1%, фосфор - 1,3%, калий - 1,75%. Топырақ әлсіз дәрежеде азоттың (100 г топыраққа 4,5 мг) және фосфордың (100 г топыраққа 1,4 мг), және жоғары дәрежеде калийдің (100 г топыраққа 38 мг) қозғалмалы тҥрлерімен қамтамасыз етілген. ______ ____________Ауыл шаруашылығы ғылымдары 54 Топырақ әлсіз, орташа және кҥшті дәрежеде сортаңданған, мҧнда улы иондардың мӛлшері сәйкесінше (%) – 0,3; 0,6; 0,9. Тҧздану тҥрі - хлоридті-сульфатты. Су сығындысының химиялық талдауы және фосфор, калий және азоттың жылжымалы қосылыстарын анықтау келесі әдіс және ГОСТ бойынша жҥргізілді: - ГОСТ 46-52-76 салалық стандарты. «Топырақты агрохимиялық талдау әдістері. Су сорғыштарының химиялық қҧрамын және тҧзды топырақтарға арналған жер асты суларының қҧрамын анықтау»; - Тюрин және Кононова әдісі бойынша жеңіл гидролизденетін азотты анықтау. (Агрохимия бойынша семинар: Минеев редакциялаған, 2001 жыл); - ОАҚКИ модификациясында Кирсанов әдісі бойынша фосфор мен калийдің жылжымалы қосылыстарын анықтау. МЕМСТ 26207; - Су сығындысындағы карбонаттар мен бикарбонаттар иондарын анықтау әдісі. МЕМСТ 26424-85; - Су сығындысындағы хлорид ионын анықтау әдісі: МЕМСТ 26425-85; - Су сығындығысындағы сульфат ионың анықтау әдісі: МЕМСТ 26426-85; - Су сығындысындағы натрий мен калийді анықтау әдісі: МЕМСТ 26427-85; - Суда еритін кальций мен магнийді анықтау әдістері: МЕМСТ 27753.9-88. Тәжірибе схемалары.Зерттелген нҧсқалардың саны 1,2,3 кестелерде кӛрсетілген, мҧнда жоңышқа 2016 және 2018 жылдары енгізілген эксперименттерде бақылау нҧсқасы болып табылады, ал 2020 жылы егу тәжірибесінде бақылау нҧсқасы - жоңышқа, қылтықсыз арпа басжәне жима тарғақ қҧрамынан тҧратын шӛп қоспасы. Делянкалардың ауданы 50 м 2 , қайталануы тӛрт есе, орналасуы жҥйелі. Отырғызу жылдары бойынша тәжірибелік учаскелердің жалпы ауданы тиісінше 250, 550 және 350 м 2 . Учаскелердің есептік ауданы – 50 м 2 . Жасыл массаның ӛнімі Б.А. Доспехов әдісі бойынша математикалық ӛңдеуден ӛтті (2012) [7]. Суару-қҧю жер ҥсті әдісімен. Атыздардың мӛлшері 50 м 2 , суару нормасы – 5, 6 мың м 3 /га, суару нормасы-800 м 3 /га. Суару нормалары А.М. және С.М. Алпатьевтердің жалпыға танылған әдісі бойынша анықталған. жүктеу/скачать 7.12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|