68
бізде
темір көпірлер, зәулім үйлер немесе теңіз кемелері болмаған болар еді (4-2-суретті
қараңыз).
Алюминий жер қабатындағы ең кеңінен таралған минерал болып табылғанымен, темір
біздің ғаламшарымыздағы ең кең таралған элемент болып табылады. Сіздің «Жюль Верннің
жер ортасына саяхатында» оқығаныңызға қарамастан, ол жерде
ихтиозаврларға толы жер
асты мұхиты емес, диаметрі 700 миль болатын шар бар.
Шойын мен шойын құймасы автокөлік трансмиссиясы үшін және қозғалтқыштың
құрауыштары үшін алюминий секілді
немесе тура сондай салмақпен, бірақ беріктеу
металдарға (бұл сіздің бірдей жұмысты орындау үшін оларды азырақ пайдаланатыныңызды
білдіреді) қарағанда артықшылығы бар металл болып табылады.
Сіздің білдек операторы
ретінде кездестіретін темірдің төрт түрі төменде келтірілген:
Сұр шойын: осал және беріктіктің төменгі шегіндегі сұр шойынды құю оңай. Ол соққыға
төзімді және оның ішкі жағы оны талқандалуға бейім ететін графит (қарындаштың
материалы) ретінде сипатталады. Егер сіз люктың қақпағын басып кетсеңіз немесе
көлігіңіздегі су
сорғыны алмастырған болсаңыз, онда сұр шойынды көргеніңіз. Ол
сондай-ақ білдектің тұғыры ретінде кеңінен қолданылады.
Ақ шойын: ақ шойынның бос графиті жоқ, сондықтан ол қаттырақ және сұр шойынға
қарағанда осалдау. Осы түрінде ол көбіне никельмен және хроммен қосындыланады.
Темірдің қалың кесінділерін құйған кезде сыртқы қабаты тезірек суиды және көбіне
қатты ақ темір пайда болады, ал ішкі қабаты соққыға төзімді сұр болып қалады.
Достарыңызбен бөлісу: