Жалпы білім беру ұйымдарында бастауыш сынып оқушыларына адамгершілік тәрбие беру
жүктеу/скачать 163.88 Kb.
|
| Қорытынды
Зерттеудің теориялық және эмпирикалық бөлігінің мазмұнын талдай отырып, кіші мектеп жасы – бұл адамның өмір сүру кезеңі 6-7-ден 10-11 жасқа дейін, бұл баланың жалпы білім беретін мектептің бастапқы буынында оқуымен сәйкес келеді. Бастауыш мектеп жасындағы тұлғаның жетекші сипаттамалары: импульсивтілік, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі ұйымдастыру, рефлексия және тұжырымдамалық ойлау дағдыларын дамытудың жеткіліксіз деңгейі. Оқу іс-әрекеті осы жаста жетекші болады, ал маңызды көрсеткіш баланың оқу іс-әрекеттерін игеруде басым ересек адамды (мұғалім, ата-ана) бағалау болып табылады. Баланың айналасындағы адамдармен қарым-қатынас жүйесі тұтастай өзгереді. Өзгеретін жағдайлары бар оқушының жаңа мәртебелік ұстанымы қалыптасады (режим және күнделікті тәртіп, бақылау және өзін-өзі бақылау дағдылары, белгілі бір ережелер мен мінез-құлық нормаларын игеруге қойылатын талаптар). Бастауыш мектеп жасындағы балалармен жұмыс жасаудағы ересектердің (мұғалімдердің, ата – аналардың) негізгі міндеті-әр баланың жеке-жеке ерекшеліктерін ескере отырып, балалардың мүмкіндіктерін ашуға және іске асыруға оңтайлы жағдай жасау. Бастауыш сынып оқушыларының адамгершілік тәрбиесі қоғам белгілеген мінез-құлық үлгілерін игеру процесін білдіреді, нәтижесінде бұл үлгілер баланың мінез-құлқын реттеушіге (мотивтерге) айналады. Моральдық тәрбиенің нәтижесі-бұл жас оқушының өз міндеттеріне, қызметіне, сыныптастарына және басқа адамдарға белгілі бір жағымды моральдық қасиеттерінің жиынтығымен көрінетін моральдық тәрбие. Адамгершілік тәрбиесінің әртүрлі формаларын, әдістерін, құралдары мен әдістерін ұйымдастыру арқылы білім беру процесінің барлық субъектілерінің келісілген іс-әрекеттерін жүзеге асыру бастауыш сынып оқушыларының тәртіптілік, адалдық, жауапкершілік, Достық, еңбексүйгіштік және эмпатия сияқты негізгі адамгершілік қасиеттерін жетілдіруді анықтайды. Бастауыш мектеп жасындағы балалардағы адамгершілік қасиеттерді жетілдіру процесін баланың жеке басының санасын қалыптастыру әдістерін, белгілі бір жағдайлар мен міндеттердегі моральдық мінез-құлықтың алғашқы тәжірибесін қалыптастыру арқылы оның қызметін ұйымдастыруды, сондай-ақ әлеуметтік мақұлданған мінез-құлық пен қызметті ынталандыру әдістерін қолдану арқылы жүзеге асыруға болады. Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудағы басты рөл сынып жетекшісіне беріледі, ол педагогикалық қызметкерлермен, әлеуметтік серіктестермен, сондай - ақ оқу процесінің барлық субъектілерімен өзара әрекеттесудің оңтайлы моделін құруға мүмкіндік беретін ұйымдастырушылық және педагогикалық жағдайларды ескеруі керек. Жалпы алғанда, бастауыш сынып оқушыларының жалпы білім беру ұйымындағы адамгершілік тәрбиесі келесі компоненттерден тұруы керек: бастауыш сынып оқушыларының адамгершілік тәжірибесінің барлық көздерін өзектендіру, оқушылардың барлық іс - әрекеттері мен жеке көріністерін бағалау кезінде моральдық критерийлерді енгізу, оқушылардың жынысы мен жеке психологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, практикалық іс-әрекет пен адамгершілік ағартудың әртүрлі кезеңдеріндегі оңтайлы қатынас. Сыныптан тыс іс-шаралар арқылы адамгершілік тәрбиені жүзеге асырудағы жүйелілік пен бағдар ғана бастауыш мектеп жасындағы балаларда адамгершілік тәрбие деңгейін арттыруға ықпал етеді. №4 ЖОМ Мао-ның сыныптан тыс іс-әрекетін талдау көрсеткендей, кейбір мұғалімдер әрдайым моральдық тәрбие процесін жүйелі түрде жүргізе бермейді, бастауыш мектеп жасындағы балалардың моральдық пікірлері мен қасиеттерін жетілдіруге бағытталған барлық әдістер, әдістер, формалар мен әдістер қолданылмайды. Бастауыш мектеп жасындағы балалардың адамгершілік тәрбиесін қалыптастыру бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың тиімділік дәрежесін арттыру үшін адамгершілік қасиеттердің ауырлық деңгейін анықтау мақсатында диагностика жүргізілді. М. И. Шилованың әдістемесі бойынша жалпы деректерді талдағаннан кейін, көптеген жас жасөспірімдердегі моральдық тәрбие деңгейі, атап айтқанда, адамгершілік қасиеттердің жиынтығы: еңбекқорлық, достық, адалдық және тәртіп - орта деңгейде деген қорытындыға келуге болады. Бұл адамгершілік тәрбиені қалыптастыру үшін жағдай жасау, білім беру әсерінің мақсаттарын нақтылау, бастауыш мектеп жасындағы балалардың адамгершілік қасиеттерін қалыптастырудың тиімді әдістерін қолдана отырып, адамгершілік тәрбие процесінде сараланған тәсілді қолдану қажет екенін көрсетеді. "Жеке тұлғаның өзін-өзі талдауы" әдістемесі бойынша диагностика нәтижелері бастауыш мектеп жасындағы балаларда 20 оқушы арасында жоғары деңгейде жауапкершілік сияқты моральдық САПАНЫҢ дамуын көрсетеді, 4 орташа деңгей тән, бұл балалар контингентінің төмен деңгейі анықталған жоқ. Бастауыш мектеп жасындағы балалардың адамгершілік тәрбиесінің көрсеткіші ретінде эмпатизмнің ауырлық дәрежесінің жалпы деңгейі, тексерілгендердің арасында 9 адам Жоғары, 14 – орташа деңгейге ие. Зерттелетін білім алушылар арасында эмпатиялықтың төмен деңгейі байқалмайды. Зерттеу нәтижелері бойынша "трансформация"бағдарламасы жасалды. Бағдарламаның мақсаты: жалпы білім беру ұйымдары жағдайында сыныптан тыс жұмыстар арқылы бастауыш мектеп жасындағы балалардың адамгершілік қасиеттерін жетілдіру арқылы білім алушылардың адамгершілік тәрбиесінің деңгейін арттыру. Диагностикалық зерттеу деректерін, сондай-ақ моральдық тәрбие мәселесі бойынша ақпараттық дереккөздерді теориялық талдауды ескере отырып, бастауыш мектеп жасындағы сыныптан тыс іс-шаралар арқылы балалардың адамгершілік қасиеттерін оңтайлы жақсарту үшін әр оқушының жеке психологиялық ерекшеліктерін, оның жеке қызығушылығын ескеретін ұйымдастырушылық және педагогикалық жағдайлар жасау қажет деген қорытындыға келуге болады. білім беру ұйымы жағдайында ұйымдастырылған түрлі іс-шаралардың қатысуы. Педагогикалық Ықпал етудің түрлері мен әдістері қазіргі өскелең ұрпақ үшін өзекті болуы тиіс. Сыныптан тыс жұмыстар жүйелі болуы керек, адамгершілік қасиеттерді жетілдірудің тәрбиелік міндеттерін анықтауда нақтылық пен нақтылық қажет, бастауыш және орта мектеп арасындағы тәрбиелік әсерлердің сабақтастығы жүзеге асырылады және бастауыш мектеп жасындағы балалардағы адамгершілік тәрбиесінің көрінісі ескеріледі. Осылайша, мақсатқа қол жеткізілді, гипотеза расталды, қойылған міндеттер шешілді. жүктеу/скачать 163.88 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|