«Жалпы медицина» мамандығы бойынша 3 курс студенттеріне арналған «Эпидемиология» пәнінен емтихан сұрақтары 2022ж
жүктеу/скачать 360.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Аурудың берілу жолдары
- Клиникалық ағымына байланысты
- Аурудың ағымында 4 кезеңді бөлу керек: жасырын, бастапқы, өршу және реконвалесценция (немесе аурудың нәтижелері).
| Эпидемиологиясы. Инфекция көзі болып жедел жэне созылмалы дизентериямен ауыратындар, сонымен қатар бактериятасымалдаушылар болып табылады. Эпидемиологиялық маңызы жоғары болып бактериотасымалдаушылар, жеңіл және әлсіз ағымды жедел дизентериямен ауырып, медициналық мекемелерде емделмеген наукастар табылады. Тағамдык өнеркәсіпте жұмыс істейтін адамдар ауруын жасыруы нәтижесінде қазіргі кезде дизентерия ауруының негізгі көзі болып табылады.
Дизентерия - фекальді-оральді механизмен берілетін ауру. Аурудың берілу жолдары: түрмыстық-жанасу, тагам (алиментарлы), су арқылы. Берілу факторлары болып залалданған су, тағамдар, жуылмаған көк өністер, жеміс жидектер, залалданған түрмыстық заттар, есік түтқалары, лас қол табылады. Соңғы жылдары берілу факторы ретінде сүт жэне сүт өнімдеріне айырықша көңіл бөлген жөн. Клиникалық ағымына байланысты дизентерияны жедел және созылмалы деп бөледі. Жедел дизентерия бірнеше күн- нен 3 айға дейін созылады, 3 айдан ұзаққа созылатын дизен- терия созылмалы деп есептелінеді. Ауру жиі жедел түрде өтеді. Клиникалық вариантары: колиттік, гастроэнтероколит- тік, гастроэнтериттік. Типтік түріне колиттік вариант, атиптік түріне гастроэнтероколиттік, гастроэнтериттік варианттар жатады. Барлық варианттар кезінде міндетті түрде интокси- кация синдромы қалыптасады. Ағымы бойынша жедел дизен- терия жеңіл, орташа ауыр, ауыр дәрежеде болуы мүмкін. Созылмалы дизентерияның ағымы үздіксіз және рецидивті болуы мүмкін. Дизентерияның жедел түрі циклді процесс. Аурудың ағымында 4 кезеңді бөлу керек: жасырын, бастапқы, өршу және реконвалесценция (немесе аурудың нәтижелері). Аурудың жасырын кезеңі 1-7 күн (көбінесе 2-3 күн). Патогенезі. Дизентерия кезіндегі патологиялық процестің даму механизмі төтенше күрделі және толық анықталмаған. Дизентерия қоздырғышының кіру қақпасы ауыз қуысы арқылы. Ауыз қуысынан қоздырғыш асқазанға түседі, онда тұз қышқылы, ас қорыту ферменттері, лизоцим әсерінен жарты- лай өліп, эндотоксин бөлінеді. Қалған бактериялар ащы ішек- ке өтіп энтеротоксин, цитотоксин бөледі. Тоқ ішекке жетіп қоздырығыштар эпителиальді жасушалардың ішіне енеді (жасушаішілік инвазияға бейімділігі - инвазивті қасиеті). Тоқ ішектің шырышты қабатының зақымдалуы жедел дизентерия- ның колиттік вариантымен сипатталатын негізгі симптомда- рына себеп болады. Бактериалардың ыдыраған кезінде тоқ ішектің шырышты қабығында әртүрлі морфологиялық өзгерістер және жүйелік зақымданулар тудыратын көптеген токсинді өнімдер бөлінеді. Дизентерия кезінде аса қауіпті асқынулар болады: ішектен қан кету, ішектің инвагинациясы, перитонит, ИТШ, гиповолемиялық шок және аралас шок (сирек кездеседі). Емдеуі. Индивидуальды, кешенді, патогенетикалық болу керек. Ауруханаға жатқызу клинико-эпидемиологиялық көрсеткіштері бойынша жүргізілу керек. Ең алдымен орташа аурулықтағы және ауыр түрлі дизентериямен ауырған науқастарды, қосымша ауыр аурулары бар науқастарды, балаларды, егде адамдарды, жоғары эпидемиологиялық қауіпі бар адамдарды (тағам өндірістігінде істеітін адамдар, т.б.) ауруханаға жатқызады. Дизентериямен ауыратын науқастарды үйде емдеуге болады, ошақты бақылау учаскелі дәрігерге тапсыры- лады, ол инфекционистің консультациясы арқылы емдік және профилактикалық шараларды іске асырады. Дизентерияның емдеу жоспары: 1) Асқазанды жуу 2) Тазарту клизмасы 3) No4 диета 4) Этиотропты терапия 5) Патогенетикалық терапия - организмнің сусыздану жағдайында -регидратация (ауыз арқылы немесе парентералды) - антигистаминді препараттар - спазмолитиктер - ферменттік препараттар - ішек микрофлорасын қалыпқа келтіру 6) жергілікті ем: емдік клизмалар Дизентерия кезінде асқазанды жууымен тазарту клизманы аурудың атипті гастроэнтериттік, асқазанды жуу гастроэнтороколиттік түрлерінде ғана қолдану қажет. Колиттік түрінде бұл әдістерді қолданбайды. Дизентерияның кез-келген түрін емдеу үшін міндетті компонент болып емдік тамақтану табылады. Мұнда ішекке тітіркендіргіш әсері бар тағамдар мүмкіндігінше аз пайдаланады. Ауруларды кәдімгі тамақтануға 1-2 ай мерзімде клиникалық симптомдар жойылғанша көшіріледі. Этиотропты терапия ретінде антибактериальді ем қолданады. Аурудың жеңіл, орташа ауыр түрлерінде нитрофу- рандарды, хинолиндерді, орташа ауыр және ауыр түрлерінде сульфометаксозол тобындағы препараттарды, фторхинолондарды қолдану керек. Аурудың ауыр түрінде фторхинолондарды парентеральды қолдану тиімді болады және фторхинолондармен аминогликозидтер комбинациясын немесе олардың цефалоспориндермен комбинациясын қолдануға болады. Барлық препараттар орта терапевтикалық дозамен тағайын- далады, емдеу курсының ұзақтығы – 5-7 күн. Патогенетикалық терапияға интоксикациямен күресу, макроорганизмнің иммунологиялық реактивтілігін көтеру, ішектің ас қорыту жеткіліксіздігінің компенсациясы жатады. Жеңіл түрінде ауыз арқылы глюкозоэлектролитті ертінділер (оралит, регидрон, цитоглюкосалан) енгізіледі. Орташа ауыр және ауыр түрлерінде тамыр ішіне полиионды ертінділер: «хло- соль», «дисоль», «трисоль», 5% глюкоза ертіндісі, физиоло гиялық ерітінді. Энтеросорбенттердің ролі маңызды: смекта, тагансорбент. Антигистаминді препараттар: димедрол, тавегил, диазолин тағайындалады. Реконвалесценция кезеңінде ас қорыту жеткіліксіздігінің компенсациясы мен коррекциясы үшін абомин, панкреатин, панзинорм, фестал, ораза, энзистал, мезим форте плестал, креон секілді ферменттар мен ферменттік комплекстер пайдаланады. Ішектің моторлы-эвакуаторлы қызметін реттеу барысында пиновериум бромид (дицетел), дюспаталлин, папаверин, но-шпа қолданады. Жергілікті емді реконвалесценция кезеңінен бастап қолдануға болады: қызыл май қосылған ректальды свечалар. жүктеу/скачать 360.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|