6.Мақсатты технологиялар және оларды таңдау ерекшеліктері.
Оңтайлы технологияны таңдау (әлеуметтік-педагогикалық қызметтің мақсатты технологиясы). Бұл клиенттің проблемасын (проблемаларын) іске асыру, іс-әрекеттің әлеуметтік-педагогикалық тапсырысын орындау бойынша нақты жағдай үшін ең оңтайлы әлеуметтік-педагогикалық қызмет технологиясын таңдауға бағытталған белгілі бір практикалық қызмет (әдістеме). Мұндай таңдау әлеуметтік тапсырыстың мәнін, қажеттіліктерді (әлеуметтік-педагогикалық проблемалар, объектінің жеке бейімділігі), маманның (мамандардың) дайындығын, технологиялық және материалдық мүмкіндіктерді, іске асыру ортасының жағдайларын ескеруді талап етеді. Әдетте, әрбір әлеуметтік-педагогикалық мекемеде өзіндік қызмет технологиясы қалыптасады; әрбір маман (әлеуметтік педагог) клиентпен (объектімен) жұмыс істеудің өзіндік әдістемесін әзірлейді.
Оңтайлы технологияны таңдау әдістемесі мақсатты технологияның ерекшелігімен, субъектінің кәсіби құзыреттілігімен және объектінің жеке ерекшеліктерімен, сондай-ақ оны іске асыру орнымен анықталады. Таңдау әдістемесінің тән ерекшелігі — мақсатты технология кімге-мекеме мамандары үшін немесе өзі үшін дайындалады.
Мақсатты технологияны практикалық іске асыруға тікелей дайындық (клиентпен әлеуметтік-педагогикалық жұмысқа тікелей дайындық технологиясы мен әдістемесі). Мұндай технология белгілі бір объектімен таңдалған қызмет әдісін іске асырудың қажетті сапасын қамтамасыз етуге бағытталған шаралар кешенін қамтиды. Өзінің мәні бойынша тікелей дайындық, материалдық, техникалық, ұйымдастырушылық және әдістемелік шаралар кешенін шешумен қатар, оны орындаушыларды (субъектілерді), әлеуметтік-педагогикалық жұмыс объектісін және мақсатты технологияны іске асыру орнын ескере отырып нақтылауды көздейді.
Әлеуметтік-педагогикалық мекеме мамандарын тікелей даярлау технологиясы негізінен типтік сипатта болады. Мекемеде мазмұны, көлемі, реттілігі және оны жүзеге асыру әдістемесі бойынша белгілі бір мақсатты технологияға дайындық нұсқалары жинақталады. Мұндай жұмыс технологиялары субъект бойынша да, іске асыру объектісі бойынша да даралануы қиын. Мысалы, мектептің әлеуметтік педагогы оны жиі өзі үшін дайындайды. Ол нені және оны қалай жүзеге асыру керектігін анықтайды. Отбасылық жұмыс орталығының (медициналық - психологиялық-әлеуметтік орталық) әлеуметтік педагогы әдетте бұл технологияны тәжірибешілерге, сондай-ақ ата-аналарға дайындайды. Ата-аналарға келетін болсақ, мұндай дайындық көбінесе оларды баламен практикалық жұмысқа дайындау үшін енгізу технологиясының бөлігі болады. Оған, атап айтқанда, ата-ананың баламен әлеуметтік-педагогикалық жұмыстағы рөлін түсінуін өзгерту, жұмыстың жаңа әдістемесін үйрету, тәрбие жұмысын және басқа да бірқатар аспектілерді басқаша құру қабілетіне сенімділікті қалыптастыру кіреді.
Өзі үшін мақсатты қызметті дайындау технологиясы көбінесе маманның педагогикалық іс-әрекетінің стилімен анықталады, ол өз кезегінде оның жеке басымен, мотивациясымен, тәжірибесімен, іс-әрекетке деген көзқарасымен және басқа да көптеген факторлармен анықталады.
Әрбір нақты жағдайда барлық тікелей дайындық әлеуметтік-педагогикалық мекеменің қалыптасқан жұмыс тәжірибесімен немесе әлеуметтік педагог қызметінің стилімен анықталады.
Мақсат қою ерекшеліктері. Әдістеме үшін де, технология үшін де мақсат қою процесі үлкен маңызға ие. Алайда, әлеуметтік-педагогикалық қызметте мақсатты нақты және нақты анықтауға әрдайым мүмкіндік бола бермейді, өйткені жұмыс барысында алдын-ала белгіленген мақсатты түбегейлі өзгерте алатын көптеген нақтылау пайда болады. Сонымен қатар, әлеуметтік педагог өзінің кәсіби түйсігіне жүгінуге құқылы, бұл технологиялық тәсіл аясында қолайсыз.
Таңдау және қолдану ерекшеліктері. Технологияның ерекшелігі-оның әмбебаптығы. Кәсіби педагогикалық дайындығы бар мамандардың көпшілігі жетекші технологияларды игеруге және тиімді пайдалануға қабілетті.
Қызметтің ерекшелігі мен мазмұнының ерекшеліктері. Әдістемені таңдауға ол жұмыс істеуге арналған адамның іс-әрекетінің мазмұны айтарлықтай әсер етеді.
Қолдану ерекшеліктері. Адамның дамуы бірқалыпты емес, яғни белгілі, реттелетін жағдайлар мен факторлардың, сондай-ақ стихиялық, реттелмейтін, қоршаған ортаның әсерінен өздігінен жүреді. Бұл жағдайда технологияларды қолдану, әсіресе ұзақ әсер ету, орынсыз болып қалады, жеке технологиялар мен әдістердің үйлесімі қажет, әдістемемен рұқсат етілген өзгерістерді үнемі енгізу қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |