Жалпы тіл білімі ғылымның теориялық саласы ретінде қашан қалыптаса бастады?

E) Кәсіби сөз.

Ұлттық тіл саясатының компонентіне жатады:

A) Мемлекеттік статус алу.

B) Қостілділікті болдырмау.

C) Мемлекетке ортақ тіл ойлап шығару.

D) Тілдердің бір-біріне әсер етудегі заңды регламентациясы.

E) Диалектілерді көптеп қолдану.
$$$ 92

Басқа тілдің ықпалымен әлсіз тілде сөздік қателіктердің байқалуы қалай аталады?

A) Интеграция.

B) Интеркаляция.

C) Адстрат.

D) Перстрат.

E) Интерференция.
$$$ 93

Тарихи даму негізінде тілдердің бір-біріне алғаш жақындасуы:

A) Интерференция.

B) Интеркаляция.

C) Интеграция.

D) Адстрат.

E) Перстрат.
$$$ 94

Интерференция:

A) Тіл аралық синоним.

B) Ататілдің уақыт өте келе екі бөлек жеке тілге бөлініп кету процесі.

C) Соңғы шешуші этап ретінде екі тілдің араласып, тілдік айырмашылықтардың жойылып, сіңісіп кетуі.

D) Екі тілдік жүйенің (екі тілді адамға байланысты) бір-бірімен араласып кетуінен туатын (екі тілдің біреуінде немесе екеуінде де) қателіктер.

E) Туыс емес тілдердің бір-біріне әсері.
$$$ 95

Билингвизм деген не?

A) Тілді түсіну.

B) Полиглоттық.

C) Тілді түсінбеу.

D) Үш тілді меңгерту.

E) Қостілділік.
$$$ 96

Тілдердің бөліну процесі лингвистикада қалай аталады?

A) Интеграция.

B) Дифференциация.

C) Аффиксация.

D) Флексия.

E) Агглютинация.
$$$ 97

Тілдердің бірігу процесі лингвистикада қалай аталады?

A) Билингвизм.

B) Диглоссия.

C) Интерференция.

D) Интеркаляция.

E) Интеграция.
$$$ 98

Билингвизм нені білдіреді?

A) Психолингвистикалық аспект.

B) Екі не одан да көп тілді меңгеру.

C) Тілдік жүйені зерттейді.

D) Тілдегі сөздерді қалыптастыру.

E) Тілдегі сөздерді қабылдау.
$$$ 99

Адамдардың бір-бірімен ой, идея, көңіл-күйімен алмасуы баса көрінетін тілдесімнің түрі:

A) Информациялық.

B) Ықпалдық.

C) Қабылдамалық.

D) Әлеуметтік.

E) Эмоционалдық.
$$$ 100

«Коммуникация» терминінің бастапқы мағынасы:

A) Сөз.

B) Құрмалас.

D) Қатынас.

E) Жол.
$$$ 101

Адамдардың бір-бірімен қарым-қатынасы қандай мақсатта, қалай өтуіне қарай ресми, бейресми, қалыптасқан, кәсіби, әлеуметтік деген түрлерге сөйлеу әрекетінің қай түрі жіктеледі:

A) Айтылым.

B) Тыңдалым.

C) Тілдесім.

D) Жазылым.

E) Оқылым.
$$$ 102

Себеп-салдарлық, аналитико-синтетикалық, орындалымдық деңгейлері сөйлеу әрекетінің қай түріне тән:

A) Жазылым.

B) Тыңдалым.

C) Айтылым.

D) Тілдесім.

E) Оқылым.
$$$ 103

Танымдық, зерделік, ізденімдік, көрсетімдік деген түрлерге ие сөйлеу әрекеті:

A) Тыңдалым.

B) Оқылым.

C) Жазылым.

D) Айтылым.

E) Тілдесім.
$$$ 104

Сөйлеу әрекетінің қай түрінде басқа түрлерге қарағанда адамның мінез-құлқы маңызды роль атқарады:

A) Жазылым.

B) Айтылым.

C) Оқылым.

D) Тілдесім.

E) Тыңдалым.
$$$ 105

Есік қаққанда, екінші біреудің есікті ашуға ұмтылуы; сәлемдесудің орнына бас изеу коммуникацияның қай түріне жатады:

A) Тілдік.

B) Тілсіз.

C) Екеуіне де.

D) Ым-ишара арқылы.

E) Ешқайсысына.
$$$ 106

Бейвербалды тіл дегеніміз:

A) Қарым-қатынастың тілдік байланыссыз-ақ (сөйлеспеу) орнауы.

B) Сөйлесу тілі.

C) Шартты белгілер тілі.

D) Мылқаулар тілі.

E) Брайл тілі.
$$$ 107

Тілдің фатикалық қызметі дегеніміз:

A) Тілдің көркемдегіш құрал ретіндегі рөлі.

B) Ым-ишараның қолданылуы.

C) Тілдің ұлттық көрсеткіш бола алуы.

D) Қарым-қатынасты орнату.

E) Сөйлеушілер арасындағы тілдік қарым-қатынасты ұстап, сақтап тұру үшін қолданылатын байланыс.
$$$ 108

Тілді фатикалық қызметте пайдалану дегеніміз:

A) Берілетін ақпараттың маңызды болуы.

B) Ақпараттың маңызды еместігі.

C) Сөйлеудің қажет еместігі.

D) Сөйлеу қажет болады.

E) Бір ғана адамның сөйлеуі.
$$$ 109

Дұғалау сөйлеудің қандай қызметіне жатады:

A) Фатикалық.

B) Эстетикалық.

C) Метатілдік.

D) Магиялық.

E) Тілдік комментарий.
$$$ 110

Тілдік жағдаят дегеніміз:

A) Сөздер жиынтығы.

B) Мағыналар “қоймасы”.

C) Тілдер мен оның нұсқаларының жиынтығы.

D) Тілдің өмір сүру формасы.

E) Тілден тыс қалып-күй.
$$$ 111

Тілді адаммен және оны қоршаған орта, дәстүр мен мәдениет ұғымдарымен ұштастыра зерттейтін лингвистиканың саласы:

A) Дескриптивті лингвистика.

B) Әлеуметтік лингвистика.

C) Психолингвистика.

D) Этнолингвистика.

E) Когнитивті лингвистика.
$$$ 112

Этнолингвистика тілдік процесті қандай ұғымдарымен ұштастыра зерттейді:

A) Адам, қоғам, тіл.

B) Адам, психика, тіл.

C) Мәдениет, тұрмыстық болмыс, адам, тіл.

D) Адам және табиғат.

E) Адам және болмыс.
$$$ 113

Этнолингвистика саласын және оған қатысты ғылыми қағидаларды ұстанушы және негізін салған ғалым:

A) Г.Шумахер.

B) К.Фосслер.

C) Ф.Бопп.

D) Л.Вайсбергер

E) И.Г.Бердер.
$$$ 114

“Калька”, “Аналогия”, “Жалған балама”, “Гипонимия” терминдері этнолингвистикамен байланысты пәндердің қайсысына тән?

A) Лингвомәдениеттану.

B) Мәдениеттану.

C) Аударма теориясы.

D) Дүниетану.

E) Психолингвистика.
$$$ 115

Лингвистикадағы «ложные друзья переводчика» деген ұғым бар, сол ұғымның басқаша атауы:

A) «Тіларалық омоним».

B) «Тіларалық синоним».

C) «Тіларалық антоним».

D) «Тіларалық согипоним».

E) Барлық тілдерге ортақ сөздер.
$$$ 116

Трайболизм» сөзі нені білдіреді:

A) Достық қарым-қатынас.

B) Этникалық қақтығыс.

C) Таптық күрес.

D) Территориялық бөліну.

E) Саяси жағай.
$$$ 117

Этнопсихолингвистика нені оқытады:

A) Психолингвистиканың пәнін зерттейді.

B) Жеке адам және оның іс-әрекеті туралы ғылым.

C) Жан құбылыстарын ғылыми тұрғыдан түсіну.

D) Дүниежүзі елдерінің мәдениетін оқыту.

E) Тілдегі ұлттық ойлау қабілеттілігін оқытады.
$$$ 118

Ментальдық лексикон дегеніміз:

A) Тілдің сөз байлығын зерттейді.

B) Сөздер, олардың мағынасы, бір-бірімен байланысы туралы адамдардың жалпы білімі.

C) Берілген тілдегі афоризмдерді қарастырады.

D) Сөйлеу жүйесін реттейді.

E) Сөздің тура және ауыспалы мағынасы.
$$$ 119

“Мәдени (культурный) шок” дегеніміз:

A) Басқа елдің мәдениетімен танысу.

B) Бір елдің мәдениетін басқа елдің мәдениетімен салыстыру.

C) Басқа елдің мәдениетімен танысу барысында өз мәдениетін ұмыту.

D) Басқа тілде сөйлеу.

E) Басқа елдің мәдениетін игеру барысында абдырау.
$$$ 120

«Языковой союз» - тілдік одақ ұғымы:

A) Ол генетикалық ұқсастықтары бар тілдердің байланысуы.

B) Туыстас телдердің бірігу процесі.

C) Генетикалық алшақтықтары бар және географиялық орналасу жағдайына байланысты тілдердің бірігуі.

D) Ареалдық және генетикалық жағдайдың әсерінсіз тілдердің бірігуі.

E) Тілдегі біртұтас артикуляция процесі.
$$$ 121

Коммуникативтік қызмет басталады:

A) Дыбыстан.

B) Сөзден.

C) Морфемадан.

D) Сөз тіркесінен.

E) Сөйлемнен.
$$$ 122

Мәтін ішінде кездесетін тек цитаталар қатары:

A) Тақырып аты, эпиграф.

B) Цитата, аллюзия, плагиат, реминценция.

C) Цитата, метафора.

D) Перифраза, монолог.

E) Диалог, метонимия.
$$$ 123

Интертекстуалдылық дегеніміз:

A) Мәтін ішінде екі немесе одан да көп мәтіннің болуы.

B) Түпнұсқа мәтінге сілтеме жасау.

C) Мәтін мен жанрлық байланыс.

D) Шығарма атауының мәтінмен байланысы.

E) Эпиграфтың мәтінмен байланысы.
$$$ 124

Мәтіннің сыртқы пішімделуіне қызмет ететін элементтер қатарын көрсет:

A) Троптар.

B) Тарау, бөлім.

C) Тақырып аты, эпиграф.

D) Қайталаулар.

E) Метонимия, синекдоха.
$$$ 125

Паратекстуалдылық дегеніміз:

A) Мәтін ішіндегі мәтін.

B) Мәтін мен жанрлық байланыс.

C) Мәтін ішіндегі цитаталар.

D) Мәтіннің шығарма атауы, эпиграфымен байланысы.

E) Аллюзия, плагиат.
$$$ 126

Күрделі синтаксистік тұтастық пен мәтін арақатынасы қандай:

A) Бүтін мен бөлшек.

B) Жалпы мен жалқы.

C) Жақтылық пен жақсыздық.

D) Сөз бен сөйлем.

E) Сөз тіркесі.
$$$ 127

Абзац пен күрделі синтаксистік тұтастықты ажыратады:

A) Абзац тыныс белгісі.

B) Абзацтың субъективті фактор екендігі.

C) Мәтіндегі орны.

D) Сөйлемдер саны.

E) Лексикалық құрамы.
$$$ 128

Абзац пен күрделі синтаксистік тұтастықты ажыратады:

A) Абзац тыныс белгісі.

B) Сөйлемдер саны.

C) Мәтіндегі орны.

D) Абзацтың субъективті фактор екендігі.

E) Лексикалық құрамы.
$$$ 129

Күрделі синтаксистік тұтастықты құраушы компонент:

A) Лепті сөйлем.

B) Дербес сөйлем.

C) Жақты сөйлем.

D) Жақсыз сөйлем.

E) Атаулы сөйлем.
$$$ 130

Дербес сөйлемдердің байланысы неге негізделеді:

A) Мәтін құрамында болуы.

B) Нүктенің қойылуы.

C) Бастауыштың қайталануы.

D) Баяндауыштың қайталануы.

E) Сөйлемнің актуалды мүшеленуі.
$$$ 131

Анафора мен эпифораның мәтіндегі қызметі:

A) Тізбек құру.

B) Ойды қайталау.

C) Параллельділік құру.

D) Сөйлем жасау.

E) Мәтін құру.
$$$ 132

Қазақ тіл білімінде күрделі синтаксистік тұтастық жайлы ең алғаш тұжырымды пікір айтқан ғалым:

A) Т.Қордабаев.

B) Қ.Есенов.

C) Р.Сыздықова.

D) С.Аманжолов.

E) М.Серғалиев.
$$$ 133

Сөйлемнің коммуникативтік мүшелерінің қатары:

A) Анықтауыш, толықтауыш.

B) Субъект, байланыс, предикат.

C) Толықтауыш, пысықтауыш.

D) Тема, рема.

E) Бастауыш, баяндауыш.
$$$ 134

Жартылай предикативтілік қандай сөйлемде болады:

A) Құрмалас сөйлем.

B) Жақсыз сөйлем.

C) Белгісіз жақты сөйлем.

D) Күрделенген сөйлем.

E) Сабақтас құрмалас.
$$$ 135

Сөйлем толымсыздығы неге сүйенеді:

A) Сөйлем мүшесіне.

B) Синтаксистік қатынасқа.

C) Интонацияға.

D) Контекске.

E) Бағыныңқылыққа.
$$$ 136

Сөйлемнің тиянақсыз болуына ықпал етеді:

A) Форма.

B) Мазмұн.

C) Дыбыс.

D) Сөз табы.

E) Контекст.
$$$ 137

Жартылай предикативтілік қандай сөйлемде болады:

A) Құрмалас сөйлем.

B) Жақсыз сөйлем.

C) Белгісіз жақты сөйлем.

D) Күрделенген сөйлем.

E) Сабақтас құрмалас.
$$$ 138

«Сөйлем – түсінікті етіп айтылған хабар», - деген анықтама иесі:

A) Н.Сауранбаев.

B) М.Балақаев.

C) Аристотель.

D) А.Байтұрсынов.

E) В.В.Виноградов.
$$$ 139

Аспектілік өрісі ненің сипатына сүйенеді:

A) Етістік.

B) Баяндауыш.

C) Субъект.

D) Есімдер.

E) Пысықтауыш.
$$$ 140

Эгоцентризм құбылысы төмендегі атаулардың қайсысымен байланысты:

A) “Жоғарғы – Мен”.

B) “Мен” – мен.

C) Ер адамдардың сөйлеу әрекетімен.

D) Баланың ойлау қабілетімен.

E) Жоғарыда аталған барлық құбылыстармен.
$$$ 141

«Когнитивті грамматика» терминін алғаш қолданған кім:

A) 1973 ж. Фоконье.

B) 1975 ж. Дж. Лакофф және Г.Томпсон.

C) 1971 ж. Ч.Филлмор.

D) 1978 ж. П.Кэй.

E) 1972 ж. Л.Талми.
$$$ 142

Россиядағы нағыз ғылыми “түркология” қай кезеңнен басталды:

A) XIX ғасырдың II жартысынан басталады.

B) XIX ғасырдың I жартысынан басталады.

C) XIX ғасырдан басталады.

D) XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басынан басталады.

E) XVII ғасырдан басталады.
$$$ 143

«Когнитивизм» сөзінің беретін мағынасы:

A) Ойлау.

B) Сөйлеу.

C) Таным.

D) Көру.

«Көрініс» дегеніміз:

A) Объективті шындықтан алынған нақты фрагмент.

B) Есте сақтау.

C) Мағыналық байланыс.

D) Психолингвистиканың зерттеу объектісі.

E) Абстрактілі деңгей.
$$$ 145

«Концепт» дегеніміз:

A) Тілді меңгеру.

B) Мағына беру.

C) Көріністің бір бөлшегі.

D) Оқиғаның бір бөлшегі.

E) Тілдік ойлау жүйесі.
$$$ 146

Фондық білімге тән ұғым:

A) Мағыналылық.

B) Құрылымдылық.

C) Тұтастық.

D) Бөліну.

E) Өзгеру.
$$$ 147

«Бейне» дегеніміз:

A) Тілді меңгеру.

B) Мағына беру.

C) Көріністің бір бөлшегі.

D) Оқиғаның бір бөлшегі.

E) Тілдік ойлау жүйесі.
$$$ 148

«Көрініс» пен «оқиғаға» тән қасиет:

A) Бөлшектену.

B) Бүтінділік.