§ 20. Фразеологиялық бірліктердің аудармасы

Фразеологиялық  бірліктер  немесе  тұрақты  сөз  тіркестері  ең  басты 

мағынаға 

ие 

болу. 

аудармашы 

оларды 

аударғанда 

компоненттерінің  бөлек  мағыналарына  емес,  жалпы  сөз  тіркестің  біртекті 

мағынасына үлкен назар аудауы қажет. Тұрақты сөз тіркестері образды және 

образды  емес  болып  екіге  бөлінеді.  Образды  емес  тұрақты  сөз  тіркестеріне 

мысал келтірелік: to make a sacrifice – құрбандық ету, to have a good sleep – 

ұйқыны жақсылап қандыру, to pay attention – назар аудару.  

Ағылшын  фразеологиясының  өзіне  тән  стилистикалық  және 

көңілді немесе зая кеткен уақыт деп аударылады.  

Образды тұрақты сөз тіркестерін аудару тәсілдері: 

1.  Фразеологиялық  баламалылық.  Егер  белгілі  бір  фразеологиялық  бірлік 

түпнұсқа  және  аударма  тілдерінде  толығымен  мағыналық  және 

стилистикалық  жағынан  сәйкес  келсе,  оны  фразеологиялық  баламалылық 

тәсілімен аударамыз. Баламалар толық және толық емес болып екіге бөлінеді. 

Толық  балама  мысалы:  to  cast  a  glance  –  көз  тастау,    the  bitter  truth  –  ащы 

шындық,  to play with a fire – отпен ойнау. Толық емес балама мысалы: to kill 

the goose that lays the golden eggs – алтын жұмыртқа туатын тауықты өлтіру, a 

bird  may  be  known  by  its  song  –  құс  ұшқанымен  көрінеді,    to  fish  in  triobled 

waters  - лай суда балық аулау.  

2.  Фразеологиялық  нұсқаны  қолдану.  Мұндай  тұрақты  сөз  тіркестер 

мағынасы жағынан ұқсайтын тұрақты сөз тіркестеріне аударылады. Мысалы: 

to work one’s fingers to be bone – қол үзбей жұмыс жасау, to hit the bird in the 

eye – дәл табу. 

3.  Фразеологиялық  бірліктерді  немесе  тұрақты  сөз  тіркестерін  калькалау. 

Аударма  тілінде  баламасы  немесе  нұсқасы  жоқ  тұрақты  сөз  тіркестерін 

аударғанда  аудармашы  түпнұсқа  мағынасын  сақтап  қалу  мақсатында  сөзбе-

сөз аударады. Мысалы: liars must have good memories –  өтірікшілерге жақсы 

есте  сақтау  қабілеті  қажет,  to  keep  a  dog  and  bark  oneself  –  ит  ұстағанымен 

өзің абалайсың. 

4.  Бейнелеп  аудару.  Егер  аудармашы  тұрақты  сөз  тіркес  мғынасынан 

ауытқып  кетсе,  ол  сол  тұрақты  сөз  тіркес  мағынасын  суреттепнемесе 

бейнелеп аудара алады. Мысалы: And it is from this that we shall arrive at some 

particulars  regarding  the  Newcome  family  which  will  show  us  that  they  have  a 

skeleton or two  in their  closets, as  well  as  their neighbors  –  Бұл  адамдардан біз 

 

50 

Ньюкомов  жанұясына  тиесілі  олардың  көршілерінде  сияқты  жанұялық 

құпиялары бар екендігі туралы кейбір жаңалықтарды біле аламыз. 

 

жүктеу/скачать 0.54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: