Зерттеуші-ғалым С.Ғ.Қанапина «Қазақ тіліндегі мақал-мәтелдердің танымдық бейнелілігі» атты монографиялық оқулығында Ж.Мусин «Қазақ тілінің антонимдер сөздігі» атты еңбегінде, антонимдерге әр түрлі бағыттағы анықтама берген: - 1. Әдетте мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер - антоним деп аталады.
- 2. Антонимдік мағына сапалық ұғымдарға тән болады деген пікір жиі қолданады.
- 3. Антоним сөздердің қарама-қарсылықты мәні, олар бір сөйлем ішінде қатар қолданғанда айқын аңғарылады. Мұндайда антоним сөздердің мағыналық қарама-қарсылығы айрықша баса көрсетіліп, ерекше көзге түседі».
Профессор Ф. Ш.Оразбаева өзінің «Қазіргі қазақ тілі» оқулығында антонимдердің өзіндік ерекшеліктерін атап көрсетеді: - Профессор Ф. Ш.Оразбаева өзінің «Қазіргі қазақ тілі» оқулығында антонимдердің өзіндік ерекшеліктерін атап көрсетеді:
- Антоним сөздер арасындағы ұғымдық жақындық болады.Антонимдік жұп құрайтын сыңарлар белгілі бір сапаның қарама- қарсы бағасының атауы болып табылады.
- Антонимдер кезкелген сөздермен тіркесе бермейді.
- Антонимдік жұп құрайтын сөздер бір сөйлем ішінде қатар келіп отырушы шарт емес. Антоним сөздің көп мағыналы болып келуі де мүмкін, сондай-ақ бір антоним сөздің бірнеше синонимі болуы тілде жиі кездеседі.
- Антонимдер – семантикалық құбылыс, яғни мағыналық қарама-қарсылыққа негізделеді.
- Антонимдер лексикалық, грамматикалық стильдік жағынан аса икемді сөздер тобына жатады деген.
Ғалым Жүсіпов Асқар Елтайұлы «Қазіргі қазақ тіліндегі қарама-қарсылықтың коннекторлары» 2004ж атты диссетациясының авторефератында антонимдердің зерттелуі туралы айтылады. «Антоним терминінің өзін әр зерттеуші әр түрлі түсіндіреді. Антонимдерге түрлі анықтама бергенмен де, олардың табиғатын түсінуүшін ең алдымен, осы қарама-қарсылық дегенді анықтап алу қажет.Антонимдер сөздің бүкіл мағынасында емес, тек белгілі бір мағынада ғана жақындасады. Демек антонимдерді қарастыру да, антоним таңдауда да сөздің көп мағыналылығын ескеру қажет».
Достарыңызбен бөлісу: |