Жетписбаев батыр адамович
жүктеу/скачать 1.57 Mb. Pdf көрінісі
|
|
§2. Қылмыстық жауаптылықтың негiзi Қылмыстық жауаптылыққа қылмыстық заңда қылмыс ретiнде қарастырылған қоғамға қауiптi iс-əрекеттi с ерiктi түрде жасаған адам тартылады. Алайда, қылмыстық жауаптылыққа тартудың құқықтық негiзi бой ың жауаптылығы белгiлi бiр əрекеттi (заңды немесе қылмыстық) таңдауға обьективтiк мүмкiндiгiнiң бо байланысты туындайды. Қылмыстық жауаптылықтың негiзiн заң шығарушы ҚК-ң 3-бабында былай анықтайды: «қылмыс жасау ыстық заңда көзделген қылмыс құрамының барлық белгiлерi бар əрекет қылмыстық жауаптылықтың бiрден болып табылады. Бiр қылмыс үшiн ешкiмдi де қайталап қылмыстық жауапқа тартуға болмайдың. Сонда белгiлi бiр қоғамға қауiптi iс-əрекеттi қылмыс деп тану үшiн онда қылмыстық заңмен қарастыр ыс құрамы болуы шарт. Қылмыстық құқық ғылымында қылмыс құрамы деп қоғамға қауiптi iс - əрекеттi қы де сипаттайтын əрекеттiң обьективтiк жəне субьективтiк белгiлерiнiң жиынтығын айтады. Қылмыс құрамы төрт элементтерден тұрады: қылмыс обьектiсi, обьективтiк жағы, субьектiсi, субьективтiк ан элементтердiң əрқайсысына тəн өзiндiк белгiлерi бар. Қылмыс құрамының обьективтiк белгiлерiнiң жиынтығына қылмыстық заңмен қорғалатын қоғамдық қаты қоғамға қауiптi iс-əрекет, зардап, қылмыстың жасалу орны уақыты, тəсiлi, құралы сияқты қылмыстың с стерi кiредi. Ал субьективтiк белгiлердiң жиынтығына қылмыс жасаушы адамның белгiлерi (есi дұрыстық жəне жауап на толу) жəне қылмыс жасаушының əрекетке жəне оның зардабына деген психикалық қатынасын көрс ективтiк жақ) белгiлер енедi. Егер нақты қылмыс құрамының кемiнде бiр белгiсi болмаса, онда қылмыстық жауаптылыққа тартуға да нег сөз. Мысалы, қоғамға қауiптi iс-əрекеттi есi дұрыс емес адамның жасауы қылмыс субьектiсiнiң мiндеттi бел кендiгiн бiлдiредi, сондықтан адамды қылмыстық жауаптылыққа тартуға негiз жоқ. Сондай-ақ, белгiлi бiр қоғамға қайшы iс - əрекетте нақты жүзеге асырылмаған ойлар, ниет, сенiмдер ыстық ниеттi қамтыса да қылмыстық жауаптылыққа əкеп соқтырмайды. Əдебиеттер: Астемиров З.А. Проблемы теории уголовной ответственности и наказания. Махачкала, 1987 Брайнин Я.М. Уголовная ответственность и ее основание в советском уголовном праве. М., 1963 Игнатов А.Н., Костарева Т.А. Уголовная ответственность и состав преступления. Лекция. М., 1996 Козаченко И.Я. Уголовная ответственность: мера и форма выражения. Свердловск, 1987 Кругликов Л.Л., Васильевский А.В. Дифференциация ответствен ности в уголовном праве. – Спб.: изд-во центр пресс. 2003 Звечаровский И.Э. Уголовная ответственность. Иркутск, 1992 Таргабаев А.Н. Понятие и цели уголовной ответственности. Красноярск, 1986 Санталов А.И. Теоретические вопросы уголовной ответственности. Л., 1982 Стручков Н.А. Уголовная ответственность и ее реализация в борьбе с преступностью. Саратов, 1977 Пионтковский А.А. О понятии уголовной ответственности. Сов.гос-во и право. М.1967. 12-с). Якушин В.А. Проблемы субъективного вменения в уголовном праве. М., 1998 |