Құнанбаева Гүлмира
Ө.А.Жолдасбеков атындағы
экономика және құқық академиясы
студенті
Мұрынова Қайынжамал
Мұрынова Қайынжамал Сейітқызы 1924 жылдың 22 наурызында Сарқан ауданы, Бақалы деген жерінде дүниеге келіп, сол жерде өскен.
- Жанұямызда әкем, шешем және төрт бауырым, екі сіңілім болған. Ең үлкені мен едім. Әкем мен төрт бауырымды түнде екі солдат келіп, «Үйдегі ер адамдарды соғысқа жинап жүрміз, кіші болсын, үлкен болсын, дайындалсын, қазір келіп алып кетеміз», - деп айтып, соғысқа қатысады деп біз көрмеген, білмеген жерге алып кетті. Әкем мен бауырларыма шешем бір шелек бидайды қолына ұстатып қана үлгерді. Сол беттен әкем мен төрт бірдей бауырымды көрген емеспін...
Содан біздің қиын өміріміз басталды. Анам таң атпай, аспанда жұлдыздар жарқырап көрінгенде жұмысқа кетіп, жұлдыздар шыққанда келіп жүретін. Қолына ағаштың қабына ораған бір уыс бидай ұстап келетін, сол бидайды алып келсе, біздің аузымыз бір нәрсеге тиеді де, ал әкелмесе - ол да жоқ.
Үйдің үлкені болған соң, екі сіңлімнің аузын бос қалдырмауға тырыстым. Көмек сұрайтын көршілердің халі де біздікі сияқты. Бар болса -бөлісетінмін, жоқ болса – сұрап, естерін шығармаймын. Ағайын да, туыс-таныстар да өз беттерімен ауыр өмір кешуде еді. Ол заманда керегіңді жүгіріп барып, алып келетін дүкен де жоқ. Қара суды каучукпен ішетінбіз, өзі шыны кесе емес, сүйек кесеге ұқсайды. Бар ыдыс-аяқпен көршілермен бөлісіп тұрамыз.
Анам қойнына тығып, ұрлап әкелген бір уыс бидайын қуырып, кегелі сапқа салып, қара көже жасап ішеміз. Ол кегелі сапты алу үшін кезекке тұрамыз. Сіңлілеріме бидайды қуырып, тонның үстіне шашып, қазіргі күндегі шемішке сияқты, біртіндеп жегіздіріп, алдап, ойнатып отыратынмын. Қарақтарым-ай, бәрін бірден жеп алғылары келеді, мен әдейі «бәрімізге жетсін, таласпаңдар» деп ойын шығарып, біртіндеп ауыздарын жыбырлатып отырсын деп қана жегізетінмін.
Қыста маядан бір-бір аша сабан түсіріп береді, ол тез жанып, тез бітеді. Көктемде өгіз арбамен сасық қурай жинап, үйге тасимыз. Титтей күн шықса, жусан шауып аламыз.
Мал жоқ, айдалада бағып жүрген бір сиыр ғана бар, ол сиырдың иесі көңілі түскенде бізге бір кесе сүт беретін, бермесе - ол да жоқ. Аяқта - керзі бәтеңке, баста - жамалған шыт. Ол шытымыз кірлеген кезде, жуатын сабынымыз да жоқ. Елдің ескі-құсқы киімін киіп жүретінбіз.
Адамдар аштан өліп жатса да, оларды дәстүр бойынша жерлеуге ешкімнің де шамасы жетпейді, қауқары да жоқ. Шамасы жеткендері мәйіттерді тұрлыққа орап (қазіргі замандағы киіз) жерлейтін. Жер қазатын еркек те аз, әйтеуір бір туысқаны, жақыны болса келіп, жылап көмеді...
Біз көрген қиыншылықтың Алла сендерге бір күнін де көрсетпесін!
Жазып алған
Медиева Айжан
Ө.А.Жолдасбеков атындағы
экономика және құқық академиясы
студенті
Достарыңызбен бөлісу: |