Жылдарға арналған Есіл ауданының әлеуметтік-экономикалық дамуының болжамы және бюджеттік параметрлері

Халықтық өмірін қамтамасыз ету саласының бастысы сауданы дамыту болып табылады. Нарықтық қарым қатынас қайта жаңалану кезеңінде бұл сала өте үлкен өзгерістерді басынан өткізді.

Капиталдың өте жоғары айналасымына байланысты, саудада өте жоғары кәсіпкерлік белсенділік қалыптасты, пайдалану нарығыныңи тездетіп дамуына әкеліп соқтырды.

Ауданда 247 астам сауда объектілері бар, 34 қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары, олар аудан бойынша біркелкі орналасқан.

Аудан бойынша бөлшектеп сату көлемі 2011 жылы 1949,2 млн. теңгені құрады.

Бөлшектеп сатуды дамытудың белгілі ерекшелігі болып жалпы айналым көлемінде нарықтың үлесін төмендету табылады.

Тауар айналымының жылдамдығының төмендеуі, оның ішінде және базар бойынша, тұтынушылық мақсаттарға кредит берудің қысқартылуына байланысты, азық түлік тауарларына бағ,а деңгейінің өсуі.

Ішкі сауда саласында көлеңке айналымының белгілі көлемі байқалады, ол сауда нарығында, сонымен қатар және сауда үйлерінде, салық салудың айқын еместігіне байланысты қалыптасады, олар өздерінің негізінде нарық болып келеді.

Республикалық бюджет қаражаты есебінен Интернациональный селосының су тартқышын қайта жаңартуға республикалық бюджеттен 35,9 млн.теңге бөлінген.

Красивый станциясының су өткізу жүйелерінің күрделі жөндеуіне облыстық бюджеттен 48,0 млн. тенге бөлінген.

Аудан бойынша су өткізу жүйелерінің созылымы 282 км-ді құрайды, «Тепло сервис» ШЖҚ МКК қызмет көрсетілетін абоненттер саны 5626 аблнентті құрайды (оның: 219 заңды тұлға, 5407-жеке тұлға).

Ауданның 32 елді мекенінен жергілікті көздерден (қазылған құдықтар, ұңғымалар) 26 елді мекен су алады, 4 елді мекен ашық су көздерінен және 2 елді мекен суды тасып ішеді (жергілікті көздерден алынатын су микробиологиялық және санитарлы-химиялық нормаларға сәйкес келеді). Жергілікті су құбырлары 30 елді мекенде бар.


Жылумен қамту

Есіл қаласындағы №6 қазандыққа облыстық бюджет есебінен жалпы сомасы 20,0 млн.т.көлеміне күрделі жөндеу жұмысы жүргізілген.

Облыстық бюджет есебінен Курский селосындағы бала бақша инженерлік жүйесі және абаттандырылу құрылысы бойынша 23,9 млн.т көлеміне жұмыстар жүргізілген, игерілуі 100%;

Есіл қаласындағы №5 қазандығының 2 қазанын ауыстыруға 5,0 млн.т. игерілуі 100%;

Свободный селосының қазандығына жабдықтар, материалдар сатып алу 26,6 млн.т., игерілуі 100%.

11 орталық қазандық жұмыс істейді, оның 10-ы Есіл қаласында, 1-і Свободный селосында.

Жылу тарату трассаларының созылымы 24,8 км-ді құрайды.

Сол сияқты облыстық бюджет қаражаты есебінен «Тепло Сервис» мемлекеттік коммуналдық кәсіпорны үшін на сумму 26,5 млн. тенге көлеміне 3 бірлік арнайы техникалар сатып алынды: МАЗ автомашинасы (өзі түсіретін); ГАЗ вакуумды, бульдозер.

Жалпы бірлік санында жоғары салмағын ауыл шаруашылық қызметкерлері орын алады 28,1 % - 2254 адам, содан кейін көлік және байланыс қызметкерлері – 22,5 % 1808 адам санында, білім беру қызметкерлері 17,8 % - 1428 адамды құрады, денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметкерлер – 8,2 % – 656 адам, мемлекеттік басқару – 7,0 % - 566 адам, өнеркәсіп - 9,2 % - 738 адам, құрылыс 3 % - 240 адам, сауда, автокөліктерді жөндеу және үй шаруашылығында пайдаланушы бұйымдар – 0,8 % - 62 адам, қаржылық қызмет, жылжымайтын мүлікпен опрациялар, басқа да коммуналдық, әлеуметтік жеке қызметтер – 278 адам - 3,5 %.

Еңбек ақы қорының жоғары көлемі көлік және байланыс қызметіне келеді,ол –1715,1 млн. теңгені құрайды, білім беру –848,7 млн.теңге, ауыл шаруашылығы – 917,3 млн. теңге, мемлекеттік басқару –429,7 млн.теңге, денсаулық сақтау – 412,4 млн.теңге.

Орта еңбек ақы салалар бойынша келесі түрде қалыптасты:

Ауыл шарушылығы –41658 теңге,

Өнеркәсіп – 43377 теңге,

Құрылыс – 71196 теңге,

Опталық, бөлшекті сауда, автокөліктерді жөндеу және үй шаруасында пайдалану бұйымдары – 41525 теңге,

Көлік және байланыс – 84222 теңге,

Жылжымайтын мүлікпен операциялар – 66667 теңге,

Мемлекеттік басқару –67563 теңге,

Білім беру - 47161 теңге,

Денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтер - 56155 теңге,

Басқа да коммуналдық, әлеуметтік және атаулы қызметтер – 42175 теңге.

Мектеп жанынан 15 бірліктегі шағын-орталықтар жұмыс жасауда.

Қосымша білім беруді ұйымдастыру бойынша -2 бірлік. Жасөспірімдер шығармашылық үйі, Балалар музыкалық мектебі.

Кешкі мектептер жоқ. Күндізгі-сырттай оқытатын мектептер жоқ.

Шағын ықшамдалған мектептер – 26, олардың 21 орта, 5 – негізгі мектеп.

«Есіл ауданының білім беру бөлімі» ММ барлығы -693 педагог жұмыс істейді, мектепалды даярлық тобы – 48.

Ауданның 29 мектептерінің Құмай НМ және Игілік ОМ оқыту мемлекеттік тілде жүргізіледі, ал сегіз мектепте оқыту мемлекеттік және орыс тілдерінде жүргізіледі. 2012 жылдың 01 қыркүйегінен бастап мемлекеттік тілде оқытатын мектепті іске қосу жоспарлануда.

Бір балаға кететін оршаша шығын 2012 жылы – мектеп жанындағы шағын орталықтарда 13002,8 теңге,– балабақшаларда 18109,6 теңге.

Оқушыларды тасымалдау 4 елді мекенде жүргізіледі: Красивое селосы(66 оқушылар), Двуречное селосы(39 оқушылар), Калачи селосы(32 оқушылар), Ковыльное селосы(29 оқушылар).

Есіл ауданыныда қамқорлықтағы балалар саны-70, 13 бала патронаттық тәрбиеде.

Халықтың әлеуметтік қамсыздандырылмаған бөлігінің балаларына жаппай оқыту қорынан көмек көрсетіледі.

Жаппай оқыту қоры бойынша бюджетте 2011 жылы 9620,0 мың теңге бөлініп., 10 336,0 мың теңге игерілді, 107 %.

2012 жылы жаппай оқыту қоры 1,5% көтерілді, 16 538,0 мың теңге соммасына , былтырғы жылмен салыстырғанда 6 918,0 мың теңгеге артқан.

Есіл ауданының жалпы білім беретін мектептеріндегі кітапхана қорының жалпы көлемі 286 436 дана : Олардың 82621 – оқулықтар, 71149 – жаңа заман оқулықтары.

2012 жылы жергілікті бюджеттен 9 915,0 мың теңге бөлінген, өткен жылмен салыстырғанда 5 993,0 мың теңге.

Курский селосындағы балабақшаға 57 228,5 мың теңгеге күрделі жөндеу және Заречное селосындағы балабақшаға «Заречное» ЖШС –нің спорсорлық көмегі есебінен күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді.

- Иглікі ОМ ғимаратының төбесін жөндеу - 7 369,2 мың теңгеге, жылыту қазандығын сыртқа шығару арқылы жылу жүйесіне күрделі жөндеу жүргізу 7 708,0 мың теңгеге.

- Ярослав ОМ жертөлелі төбесін 11 820,6 мың теңгеге, ішкі электромонтаж 4 779,1 мың теңгеге.

- Орловка селосындағы Комсомол ОМ төбесін 14 085,7 мың теңгеге күрделі жөндеу;

- Біртал селосындағы Мирный НМ ғимаратына 15 124,9 мың.тенгеге күрделі жөндеу жұмыстары;

- «Октябрдің 37 жылдығы» ОМ электромотаж жұмыстарына 1 622,7 мың теңгеге ағымдағы жөндеу жұмыстары

- Красивое селосындағы балабақашаға 64 870,0 мың теңгеге күрделі жөндеу .

- С.Серіков атындағы ОМ күрделі жөндеудің 2-ші кезеңін өткізу 322 773,6 мың теңгеге.

- Интернациональное селосындағы Маяковский ОМ есік, терезе, едендерді ғимараттың өңдеу жұмыстары күрделі жөндеу 128 994,9 мың теңге ;

- 26 мектептерде автоматтандырылған өрт сөндіру қондырғыларын орнатуға 36 262,9 мың теңгеге.

- Есіл қаласы, Заречный, Маяковский, Красивое селосындағы интернатқа жобалық сметалық құжаттарды дайындау және мемлекетті сараптамадан өту 7 517,0 мың теңгеге.

Жылу қазындықтарын сыртқа шығару қажет:

- Сұрған ОМ бойынша 14 960,67 мың теңгеге күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізуге сметалық құжаттары бар (жобалық сметалық құжаттар мемлекеттік сараптамадан өту дайындалу үстінде).

- Калачев ОМ жылыту жүйесіне күрделі жөндеуге 7 582,37 мың теңгеге жасалған сметалық құжаттары бар (жобалық сметалық құжаттар мемлекеттік сараптамадан өту дайындалу үстінде).

- Победа ОМ жылыту жүйесін күрделі жөндеу жұмысына 10 950, мың теңгеге жасалған сметалық құжаттары бар. (жобалық сметалық құжаттар мемлекеттік сараптамадан өту дайындалу үстінде).

- Курский ОМ сыртқы негіздерін күрделі жөндеуге 3 512,5 мың теңге.

- 2011-2020 жылдарға арналған ҚР білім беру бағдарламасын дамыту мақсатында «Е –learning» электронды оқытуды барлық оқушылардың білім алу жүйесіне, үздік білім ресурстарына және технологияларға қол жетімділігін қамтамасыз ету, оқыту жүйесін автоматтандыру үшін 30 000,0 мың теңгеге компьютерлік технологияларды және интерактивтік құралдарды сатып алу қажет.

Есіл ауданының медициналық желістері Есіл орталық аудандық 121 төсекті ауруханамен ұсынылған.

Есіл аудандық емхана 412 сменасында келушілермен, 8 дәрігерлік амбулаториялармен, 18 дәрігерлік пунктілермен, 1 ФАП.

Емдеу мекемелерінің жабдықтандырылуы:

2011 жыл 2010 жыл

Аудандық аурухана 69,81% 69,81 %

Дәрігерлік амбулатория 36,01 % 35,74 %

Медициналық пункттер 33,86 % 33,69 %

Фельдшерлік – акушерлік

пункттер 33,27 % 33,27%

2010 жылы ауданда дәрігер жұмыс істейді -47, 2011 жылы - 49 және 199 (207) орта медициналық қызметкерлер 2010 жылы, 2011 жылы - 189 .

10 мың.адамға халық дәрігерлермен қамтамасыз етілген құрайды - 2010 жылы-16,2, 2011 жылы -18,2, ОМҚ 10 мың халыққа щаққанда - 2010 жылы -68,8, 2011 жылы -70,2. .

Дәрігерлер арасында дәрежесі бар пайызы құрайды 2010 жылы-27,7, 2011 жылы-32,6

олардың ішінде жоғарғы - 2 – 20,0 %, 4- 25,0%

1 дәреже – 9 – 56,2% , 9 – 58,3%

11 дәреже – 2 – 23,0%, 3- 16,6%

ОМҚ арасында дәрежесі барлардың пайызы құрайды: 2010 жылы - 35,2% , 2011 жылы – 46,3%

абс. 2010 жылы-70, 2011 жылы - 89 .

олардың ішінде жоғарғы - 12 – 17,1 % , 13- 14,6%

бірінші - 41 – 58,7%, 54- 60,6%

екінші -17 – 24,2%, 22- 28,2%

Халықты флюорографикалық тексеру жоспары -

жоспар – 17287 адам 2010 ж, 20233 адам 2011 жылда

қаралғаны - 18252 адам. – 105,6% қаралғаны - 20487 -101,2%

2008 жылдан бастап Есіл ауданы бойынша №607 бұйрық бойынша жұмыстар жүргізілуде

« Еркектер және әйелдерге скрининг жолдарымен алдын алу медициналық тексеру өткізу туралы

БСК айқындауға 2011 ж. 2010 ж.

Жоспар бойынша - 6453 4384

қаралғаны 5274 – 85,7% 2831-64,3%,

айқындалғаны – 137 – 2,5% 261 - 9,3%

айыққандары – 109 – 95,6% 117 - 44,8%

Халықтың сүт бездерінің ракка айқындауын алдын алуға қарау

2011 жыл 2010 ж.

жататын – 1111 1078

қаралғаны - 1039 – 93,5% 789 – 73,2% айқындалғаны - 214 - 24,6% 176 – 22,3% айыққандары – 108 – 50,4% 71- 40,3%

Халықты жыныс органдарының ракқа алдын алу қарау

2011 жыл 2010 жыл

жататын - 1114 1400

қаралғаны - 1160 – 104,1 % 1007 – 71,9%

выявлено - 60 – 6,0 % 60 - 6,0% айыққандары - 28– 46,6% 11 - 42,5%

Балаларды 0 жастан 17 жасқа дейін алдын ала қарау.

2011 жыл 2010 жыл

жататын – 7189 жататын – 7498, қаралғаны – 6301 – 87,6 % қаралғаны – 6921 – 92,3%

айқындалғаны - 958 – 15,2% айқындалғаны - 985 – 14,2% айыққандары – 308 – 32,1 % айыққандары – 939– 95,3%

2011 жыл 2010 жыл

Аурулар ауруханаға жатқызылған 3347 4461

Шығарылған аурулар 3245 4473

Өлген аурулар 24 27

Өткізілген төсек – күндер 30186 46070

Төсек жұмыс істеуі 224,8% 297,2%

Төсек айналымы 24,3 28,8

Аурудың орташа болу ұзақтылығы- 9,1 10,2
Кейінгі жылдары аудан бойынша негізгі жұқпалы аурулар бойынша тұрақты эпидемиологиялық жағдай байқалады. Ауруды төмендету бойынша белгілі алдын алу жұмыстары жүргізілуде, оның ішінде әлеуметтік – белгілі аурулармен.

Кепілденген тегін медициналық көмек көрсетуді кеңейту есебінен алдын алу, сауықтыру іс шараларының көлемі ұлғаюда, ауруларды диспансеризациялаудың сапасын және тиімділігін арттыру, еңбекке жарамдық жоғалту деңгейі уақытша және тұрғылықты тұрақтандырылуда.

2011 жылғы 01.01 арнайы тіркелген жұмыссыздықтардың деңгейі 0,3% құрады.

2012 жылғы 01.01 есепте 49 жұмыссыздар есепте тұр, (01.01.12-98 адам) былтырғы жылғы кезеңімен сәйкесінше салыстырғанда 49 адамға кеміді.

Халықты жұмыспен қамсыздандыру негізінің бірі жаңа жұмыс орындарының құрылуы және жұмысқа орналасуға жәрдемдесу болып табылады. 2011 жылға 355 адам жұмысқа орналасты, сол уақытта жаңадан ашылған жұмыс орындарына 257 адам.

Қоғамдық жұмыстарға 277 адам жіберілді оларға 15000 мың. теңге төленді, әлеуметтік жұмыс орындарына 49 адам. Жастар іс-тәжірибесіне 48 жұмыссыздықтар.

Жергілікті шиеленісу жұмыстарының төмендеуі бойынша нысаналық қосуда, жұмысқа орналасу жәрдемінің тұрақты шаралары және дәйектілік жүргізілуінде ауданның 15 село округтарында жұмыспен қамту бөлімінің жандану түрінде кедейлер жоқ.

01.01.2012 жылға ауданда 24 аз қамтылған отбасы есепке жатқызылды, оларда 100 адам. 2011 жылы 18 жасқа дейіңгі балаларға 4352,4 мың.теңге сомада Мемлекеттік жәрдемақы төленді және тағайындалды, атаулы әлеуметтік көмек 2518,7 мың.теңге сомада. Тұрғын үй жәрдемақысы 647 отбасыға 8800,0 мың.сомада төленді. Егерде коммуналдық көмек көрсету шығындарының төлеміне шығындардың жіберілген үлесі 11%-дан асқан жағдайда, отбасыларға тұрғын үй жәрдемақысы ұсынылады. Көмек орталық жылытулары барларға ғана емес, пешпен жылыту отбасыларына да төленеді.

Аудан бойынша кедейліктерге қолданған шараның нәтижесінде пайыз 0,4%.

Бірақ жұмыспен қамту органдарында есепте тұратын жұмыссыздықтардың қатарынан атаулы әлеуметтік көмекті алушылар 13,1%, 13,1% балаларға жеке сабакпен кету бойынша, олардың 7,4% село бойынша оң жақ өзгерістің тапсырмасы әлеуметтік қолдаудың жүйесінде сақталады.

Соңғы жылдары мүгедектерге көп көңіл бөлінеді. Ауданда 796 мүгедектер, балалар қатарынан 49 мүгедектер тұрады.

Мұқтаж жандарға тифло және сурдо құралы, гигиеналық құрал ұсынылады, медициналық мекемеге жол ақысы төленеді. Істі үйде қызмет жасайтындарға қатысы барлар мүгедектер және мүмкіншілігі шектеулі балалар, оңалту бағдарламасына жеке қатысы барлар.

Аға ұрпақты адамдарға көбірек назар аударылады. Санаториялық-курорттық емделу ұсынылады, емделуге көмек бөлінеді, тісті протездеу, ауыл шаруашылығымен қамту, жылумен, коммуналдық қызметтерге төленеді. Әлеуметтік жұмыскерлер қызмет ететін қызметте жалғыз тұратын 183 қарттар бар, олар тұрмыстық, медициналық, экономикалық, психологиялық тағы да басқа қызмет түрлерін көрсетеді. Аға ұрпақты адамдарға жылына 4880 адамға жалпы 17,1 млн.теңге (тұрғын үйлер күніне)сомада көмек көрсетілді.

Стратегияны аңықтауда әрі қарай дамуына назар аударуына қажетті келесі проблемаларды қабылдау керек:

1. 
   жалпы жұмыссыздықтардың деңгейінің төмендеуі.
   
2. 
   оңалту жүйесін жетілдіру, әлеуметтік қолдаудың жоғарлауы, мемлекеттік клиенттермен және мүгедектер өмірінің сапсын жақсарту.
   
3. 
   жұмыссыздықтардың қатарынан атаулы әлеуметтік көмекті алушылардың деңгейінің төмендеуі.
   

2012 жылдың 1 қаңтарына мемлекеттік мәдени-ағарту клубтық, кітапханалық мекемелері жүйесінде 37 нысанды құраса, тұрпатты және бейімделген ғимараттарда, оның ішінде 20 клубтық және 17 кітапханалық мәдениет мекемелерін құрайды;

1 аудандық мәдениет үйі Есіл қаласында, 3 Ауылдық МҮ, 14 ауылдық клуб, 2 клуб АӨК, 1- аудандық орталық кітапхана, 1 - балалар кітапханасы Есіл қаласында және 15 кітапхана ауылдық округтерде орналасқан.

2011 жылы бюджеттен тыс қаражатарға МТБ нығайтуға 3662,7 мың теңге, оның ішінде көркемөнерпаздар ұжымдарына сахналық киімдерге - 2000,0 м.т., дыбыс және музыкалық аппаратураға - 684,9 м.т., спорт залдары бар ауылдық клубтарға спорттық заттар – 377,8 м.т., сол сияқты Заречный а. Мен Орловка а. Клубтарына 8424,3 м.т. жеңіл жөндеу жұмыстары жүргізілді.

АМҮ күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін жобалау сметалық құжаттарын дайындауға және мем. сараптамаға аудандық бюджеттен 1840,6 мың т., сонымен бірге Қаракөл а. ауылдық клубына жылу қазандығы мен сахналық костьюмдеріне 1339,9 мың теңге бөлінді.

Өз қаражатымыз есебінен клубтық кәсіпорындарға 183,0 м.т. жеңіл жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Есеп беру жылында ауданда 1877 іс-шара өткізілсе, қатысушылар саны – 250254 адам, 2010 жылы 2597 іс-шара болса, қатысқаны – 282771 адам.

Есеп беру жылында Аудандық мәдениет үйіне ақылы қызметтен 995,0 м.т., 2010 жылы ақылы қызметтен – 1023,0 м.т. түсті. Көрсеткіштердің төмендеу себебі Игілік, Раздольное клубтарының жабылуы және ауылдық жерде клуб қызметкерлерінің орнына бос орындардың болуы себеп болды.

Аудандық бюджеттен АМҮ бойынша қаржыландыру есеп беру жылында 3552,0 м.т. өсті, 34863,0 м.т. құрайды, ал 2010 жылы 31311,0 м.т. болатын.

Кітапханаларға аудандық бюджеттен: компьютерлер -2 дана,. 260,0 м.т., телефон орнатылды 2 ауылдық және 1 орталық кітапхана 72,0 м.т., кітап қорының толықтыруы 981,2 м.т., сол сияқты кітап қорын басқа да қаржыландыру көздері арқылы 3037,0 м.т. толықтырылды.

Жергілікті бюджет есебінен жиһаздар 271,0 м.т.-ге алынды (орталық кітапханаға кафедра, католгтық жәшіктер, көрме стилаждары)

«Есіл орталықтандырылған кітапханалар жүйесі» ММ қоры қазіргі кезде 140626 дананы құрайды, 2010 жылмен салыстырғанда 5,1%-ға өсті.

Есеп беру жылында 7892 дана жалпы сомасы 4018,2 м.т. , оның ішінде қазақ тілінде түскені 4297 дана, құны 1899,6 м.т. Баспаға жазылуға 208 данаға, құны 487,3 м.т. жазылу жүргізілді.

2010 жылы «Есіл орталықтандырылған кітапханалар жүйесі» ММ қоры 133409 дана болса, түскені 9205 дана, құны - 2153,8 м.т., оның ішінде қазақ тіліндегісі 882 дана, сомасы - 279.0 м.т. Баспаға жазылуға 175 дана, құны 300,0 м.т.

ОКЖ аудандық бюджеттен қаржыландыру өсімі бар: 2011 жылы– 20264,3 м.т., ал 2010 жылы – 16967,0 м.т.

Кітапханалық қор		Оқырмандар саны		Кітап тапсыру		Келу саны		Штаттық бірлік саны
2010	2011	2010	2011	2010	2011	2010	2011	2010	2011
133409	140626	12121	12157	253660	253680	117854	120520	24	24

1.2. 2012 жылға өңірдің экономикалық дамуының бағасы
1.2.1.Өнеркәсіп
2012 жылға өнеркәсіп секторының даму болжамына сәйкес өнеркәсіп өнімінің көлемі 1800,0 млн. теңгені құрады, оның ішінде кен өндіру өнеркәсібі 10,0 млн. теңге, өңдеу өнеркәсібі 1433,9 млн. теңге, жылу және суды өндіру және бөлу 183,7 млн. теңге.

2012 жылдың екінші жарты жылдығында өндіріс көлемін жоғарылату ұн және сүт өнімдерін өндіру есебінен жоғарылайды.

2012 жылы дайын өнімді өндіруді өсіру 3% «Есильский маслодельный комбинат» ЖШС жоспарланып отыр.

Қайта өңдеу өндірісінде инвестицияларды құю болжамы жалпы сомасы 25 млн. теңгеден астам құрады.