Жұмыс бағдарламасы Дәріс сабақтарының мазмұны

Қарым-қатынас әріптестердің өзара теңдігі ретінде өтіп жатыр. Ата-аналар мамандардың кеңестерін белсенді тыңдайды,ал өздері баламен үйде жұмыс істеудің жоспарын жасауға қатысады.Сенімді қарым-қатынастар орнату үшін қамтамасыз ету керек:

-Әр баланың даму ерекшелігіне байланысты нақты мәлімет беру

• 
  Ата-аналардың балалар тәрбиесіне қатысуға қызықтыру
  
• 
  Ата-аналардың эгоцентризмін бұзу
  
• 
  Ата-аналармен әріптестік қарым-қатыныс орнату
  

- ата-аналардың педагогикалық мәдениетін қалыптастыру

- тәрбие процессіне қатысатын ата-ана, отбасының басқа мүшелері, педагогтардың талаптарын біріктіру

- балалардың психикалық, физикалық, эмоционалдық жағынан дамуына мектепке дейінгі мекемелер мен үйде жағдай жасау

- балаларды тәрбиелеу сұрақтары бойынша ата-аналарға көмектесу

Тиімді өзара әрекеттесудің арқасында ата-аналар баларды оқыту мен тәрбиелеу жұмысына қатысады, олар келесі принциптерді ұстануы керек:

• 
  Ата-аналар балалардың тәрбиесі мен оқытуына байланысты шешім қабылдауға құқықтары бар және олар соған жауап береді
  
• 
  Отбасымен байланыс орнатылады
  
• 
  Ашық әрі достасастық қатынас пен өзара сыйластық қамтамасыз етіледі.
  

- отбасымен жеке жұмыс жасауды ұйымдастыру

- әртүрлі типтегі отбасылардың қиын, маңызды сұрақтарына мамандардың қатысуын тыс қалдырмау

Қазіргі замандағы мектепке дейінгі мекемелерде бала-бақша мен ата-аналардың бірігіп жұмыс жасауында маңызды жағдайлар бар:

• 
  Мәселелік семинар-тренингтер кезінде педагогтар мен ата-аналардың баларды тәрбиелеу мен оқыту туралы көзқарастарын біріктіру
  
• 
  Педагогтар мен ата-аналарды дәстүрлі және дәстүрлі емес әдістермен қарым-қатынас жасауға үйрету
  
• 
  Ұжымдық шығармашылық әрекеттердегі ата-ана мен балалардың жеке дара және шығармашылық қабілеттерін дамыту
  
• 
  Тәрбиеленушілердің ата-аналарымен қатынастағы педагогтың профессионалдық компетенттілігі
  

Жеке дара сапалар мен ұстанымдар (жеке даралық компонент)

Білім (мазмұнды компонент)

Біліктер мен дағдылар(әрекеттік компонент)

Коммуникативтілік біліктер мен дағдылар

Әдебиет:

1. 
   Зверева О.Л. Кротова Т.В. МДМ педагогтың ата-анамен қарым-қатынасы- 2005
   
2. 
   Денякина Л.М. МДМ-дегі басқару әрекетіне деген қатынасы М., 1997.
   
3. 
   Дуброва В.П., Милошевич С.П. МДМ-де әдістемелік жұмыстарды ұйымдастыру. М., 1995.
   
4. 
   Давыдова О.И., Богославец Л.Г., Майер А.А. МДМ-де ата-аналармен жұмыс. – М., 2005
   

1.Оқыту ұйымдарының отбасымен жұмыс жасауының негізгі бағыттары

2. МДМ-ң отбасымен жұмыс жасауының системасы

3. Ата-анамен жұмысты сәтті ұйымдастыруға шолу

Оқыту ұйымдарының отбасымен жұмыс жасауының негізгі бағыттары

Отбасыларға мінездеме жасау.Отбасыларды зерттеу үшін диагностикалық жұмыстарды ұйымдастыру.Ата-аналарды психолого-педагогикалық жағынан білімдерін кеңейту жұмыстарын ұйымдастыру. Отбасылық тәрбиенің тәжірибесін қолдану.Отбасылық тәрбиелеуге халық педагогикасының дәстүрлерін енгізу. Отбасымен жұмысқа психолгты белсенді түрде енгізу.

Ата-анамен жұмысты ұйымдастырудың маңызды шолулары:

-Басқарманың қолдауы

-психолгтың тәрбиешілермен бірігіп жұмыс атқаруы

-ата-аналардың түрткісі

-мақсаттарға жету үшін ата-аналарды қатыстыру( жоспарлаау мен талқылыауды ұйымдастыру арқылы

-ата-аналармен жақсы байланыс және тиімді әрекеттесу

-әрекет еркіндігін қамтамасыз ететін жұмыстағы инновациялық климат.

Ата-анамен жұмысты тиімді ұйымдастыруға бөгет жасайтын факторларды айтып өтуге болады:

• 
  Тез әрі оңай сәттілікті тосу( киын сұрақтарға оңай жауап іздеу)
  
• 
  Топтық өара әрекеттесуінің тәжірибесінің жоқтығы
  
• 
  Педагог пен психологтан мүмкін емес өте жоғары қорытынды;
  
• 
  Дұрыс емес қалыптасқан топтар (атап айтқанда топта конфликтілік жақтардың болуы).
  

- «мен онсыз да бәрін білемін» - жаңа тәжірибе алу мүмкіндігін терістеу,

- «сіз мені неге үйрете аласыз, менің сізден жасым үлкен» - жасының үлкендігін көрсету.

- «тәрбие-еркектің жұмысы емес» - жынысына,

- «сіз педагог не психологсыз, сіз айналысыңыз» - міндеттеу және т.б.

Ата-аналарға теориялық материалды көрсетуде қиындықтар кехздеседі. Ата-аналар консультацияға әртүрлі деңгейдегі профессионалдықпен, біліммен түрлі деңгейдегі жұмысқа деген қызығушылықпен келеді. Кейде теорияны жеткізуге жалпы платформаны жеткізуге уақыт жоқ. Теория тәжірибемен біріккен интеграцияда жақсы танылады. Практикалық жаттығулар арқылы ата-аналар теориялық материалды жақсы біріктіреді.

Қарым-қатынас психологиясында түсінбеушіліктің 4 деңгейі бар:

— фонематикалық барьер

• 
  семантикалық барьер
  
• 
  стилистикалық немесе синтаксистік барьер
  
• 
  логикалық барьер
  

• 
  жұмыстың мақсатф түсіндірілмегенде;
  
• 
  Біріккен жұмысты жоспарлауда ата-аналар қатыспады. Ата-аналарға кез-келген өзгешеліктерді қолдау тән, егер олар дайындыққа қатысса. Біздің барлығымызға өз кеңестерімізге құлақ асу тән;
  
• 
  Ұжымның дәстүрлері жауапсыз қалады. Жұмыстың әдеттегі жағдайына қалыптасу керек, мысалы ата-аналар жиналысының мүмкіндіктері қолдану;
  
• 
  Өткізілетін жұмыс қосымша энергетикалық ресурстарды қажет етеді, кететін уақыттың көбеюімен қауіпті;
  
• 
  Бәрі онсыз да жақсы сияқты («бұның бәрін неге ойлап тапты?»);
  
• 
  Жұмысты ұйымдастырушы сенім мен құрметке ие емес. Өкінішке орай біз жиі жобаның өзіне емес, оның авторына қараймыз.
  

1. 
   Козлова А.В., Дешеулина Р.П. Работа ДОУ с семьей. – М., 2004
   
2. 
   Белая К.Ю. Методическая работа в ДОУ. – М., 2006
   
3. 
   Давыдова О.И., Богославец Л.Г., Майер А.А. Работа с родителями в ДОУ. – М., 2005, стр. 76.
   
4. 
   Микляева Н.В. Создание условий эффективного взаимодействия с семьей. М.,2006
   
5. 
   Фалькович Т.А., Толстоухова Н.С., Обухова Л.А. Нетрадиционные формы работы с родителями. – М., 2005
   

1.Балабақша мен отбасы қарым-қатынасының өзара әрекеті мен бірігіп жұмыс істеуі. 2.Балабақшаның ашықтығы.

3.Ата-анамен жұмысқа деген дифференциялдық қатынас;

4.МДМ мен ата-аналардың жұмыс жасауының мазмұны, ұйымдастырылуы және әдістемесі. Дәрістің қысқаша мазмұны:

Отбасылық тәрбиенің приоритетін мойындау балабақша мен отбасының жаңа қатынасын талап етеді. Бұл қатынастардың жаңалығы «бірігіп жұмыс жасау», «өзара әрекеттесу» сияқты ұғымдармен анықталады.

Бірігіп жұмыс жасау – бұл тең дәрежеде қатынас жасау, мұнда ешкім бұйрық беріп бақылап, бағалай алмайды.

«Отбасы – МДМ» деген контекстегі бастысы – сәттіліктер, сәтсіздіктер, сенімсіздік, белгілі бір отбасындағы баланы тәрбиелеудегі қиындықтар. Педагогтар мен ата-аналардың қарым-қатынасының жаңа формаларына ену үшін балабақша ашық системамен жұмыс істеу керек. Шетелдермен отандық зерттеулерге қарағанда – МДМ-ның «ішке ашық», «сыртқа ашық» түрлерін түсіндіреді.

Бала-бақшаға «ішкі ашықтық» беру дегеніміз – педагогикалық процессті еркін, дифференционалды қылу, балалар, педагогтар, ата-аналар арасындағы қарым-қатынасты ізгілендіру. «бала-бақшадағы ішкі ашықтық» - бұл білім беру процессіне ата-аналарды қатыстыруАта-аналар, отбасы мүшелері МДМ-де балалардың өмірін түрлендіруге көп үлес қоса алады.Бұл әр отбасы жасай алатын эпизодтық іс-шара болуы мүмкін. Кейбір ата-аналар,отбасы мүшелері өткізілетін оқыту, денсаулық шараларына қатысады.Мысалы, үйірмелер ұйымдастырады, театрлық жұмыстарға қатысады.

Осылайша, МДМ жұмысына ата-аналардың қатысуынан барлық субъектілер ұтады. Ең бастысы балалар. Тек қана жаңаны біліп қоймайды, ең маңыздысы олар көп қызықты нәрсе білетін, қолы алтын ата-аналарын, апаларын, аталарын одан сайын жақсы көріп, құрметтейді. Педегогтар, өз кезегінде отбасыларды жақсы тануға, үйдегі тәрбиенің мықты және әлсіз жақтарын білуге мүмкіндік алады, үйренеді..

Дифференционалдық қатынас ата-аналармен жұмысты ұйымдастыруда керек, - ол педагогикалық білім мен дағдыларды шыңдауға пайдалы. Ата-аналарға деген дифференционалдық қатынасты тәрбиешілер іске асыру үшін олар жалпыпедагогикалық, спецификалық жағдайларды жасауы керек:

- ата-аналар мен педагогтар арасындағы сенімді қарым-қатынас;

  - ата-аналарға деген қатынаста такт, ізгілік, сыпайылық білдіру;

  - әр отбасының өмір сүру жағдайларын, ата-анасының жасын, тәрбиелеу мәселелелеріне дайындығын ескеру ;  

  - ата-аналармен жұмыстың әртүрлі формаларының өзара байланысы

  -ата-аналр мен балаларға бірдей әсер ету;

  - ата-анамен жұмыс жасағанда белгілі бір бірізділікті, системаны сақтау

1. 
   Отбасы құрылымы (қанша адам, жасы, білімі, мамандығы),
   
2. 
   Отбасының психологиялық климаты (өзара жеке қарым-қатынас, сөйлесу стилі).
   

Отбасылық өмірдің стилі мен фоны: отбасылық жағдайдың (жағымды, жағымсыз) қандай әсері бар екенін, отбасылық конфликті мәселелерінің себебі

3. Анасының, әкесінің отбасындағы әлеуметтік статусы, тәрбие процессіне қатысу деңгейі, баланы тәрбиелеуге деген ынтасы

4. Отбасының тәрбиелік климаты (мақсаттарды мойындау, үйдегі педагогикалық жүйенің болуы не болмауы)

1. 
   ЗвереваО. Л., Кротова Т. В. «Общение педагога с родителями в ДОУ. Методический аспект». М, 2005
   
2. 
   СолодянкинаО. В. «Сотрудничество дошкольного учреждения с семьей.пособие для работников ДОУ». М. 2005
   
3. 
   ДороноваТ. Н. «Взаимодействие дошкольного учреждения с родителями». М., 2002
   

Ата-аналармен жұмысты ұйымдастырудың негізгі мақсаты:

4. 
   МДМ мен отбасының мәліметтік-аналитикалық блогы
   
5. 
   МДМ мен отбасының өзара әрекетінің іс-тәжірибелік блогы
   
6. 
   МДМ мен отбасының бақылау, бағалау өзара әрекетінің блогы
   
7. 
   Дәрістің қысқаша мазмұны:
   

Осы блоктағы міндеттер педагогтың ары қарайғы жұмысының формалары мен әдістерін анықтайды. Бұл әдістерге: сұрақ-жауап, анкетілеу, патронаж, ин­тервьюировілеу, бақылау, медициналық карталарды зерттеу

Ата-аналармен мәліметтік-аналитикалық болк тұрғысындағы жұмыста өзара байланысты 2 бағыт бар.

Бірінші бағыт — ата-аналарды сауаттандыру,белгілі бір сұраққа байланысты керек мәліметті беру. Сұрақтарға жауап беру үшін әртүрлі формалар қолданылады: лек­циялар, жекелей және топтық кеңестер, мәліметтік қағаздар, газеттер, парақ-еске салулар, ата-аналарға арналған кітапханалар, видеотека, аудиотека және т.б.

Екінші бағыт — білім беру аймағына қатысатындардың барлығының жемісті қарым-қатынас орнатуы, яғни пікірлермен, идеялармен, сезімдермен бөлісу.

Осы мақсатта ата-аналар мен балалар қарым-қатынасқа түсетін іс-шаралар жоспарланады және өткізіледі. Ата-аналардың балаларымен дәстүрлі қарым-қатынас орнатудағы сұрақтары, мысалы, «не жедің», «шалбарың неге кір» деген сұрақтармен аяқталады.

Педагогикалық ұжымның басты міндеті ретінде ситуациялық-қызметтік және тұлғалық-ориентациялық тұрғыда ортақ істі іске асыру ( сурет салу, спектеакльдегі рөлдер, кітаптар, ойындар, мейрамға дайындалу, серуенге дайындалу, ортақ жоба жасауға дайындалу).

Екінші блок балалардың денсаулығы мен дамуына байланысты белгілі бір міндеттерді шешуге байланысты болғандықтан ол іс-тәжірибелік деп аталады.

Медициналық қызметкерлердің, мамандардың, психолгтардың, педагогтардың одан арғы жұмысының формалары мен әдістері бірінші блоктағы анализ қорытындысында алған мәліметке байланысты.

Соңғы екі жылда ғалымдар мен іс-тәжірибешілер ата-аналармен жұмыстың қызықты формаларын ойлап тапты.

Үшінші блок – бақылау-бағалау блогы.

Бақылау-бағалау блогы – бұл балабақшаның мамандары өткізетін іс-шараның өнімділігінің қорытындысы.

Іс-шараның өнімділігін анықтау үшін мынадай әдістерді қолдануға болады: сұрақ-жауап, бағалау парағы, экспресс-диагностика және әрбір іс-шарадан кейін өткізілетін басқа әдістер. Педагогтардың өз анализдерін жасаудың да маңызы зор.

Арнайы зерттеу нәтижесінде модельмен жұмыс істеу педагогикалық ұжым мекеме тұрғысында және бала-бақша немесе топтың көлемінде әрекетті структілеуге мүмкіндік береді..

Осылайша, осы модель МДМ-ң меңгерушілеріне педагогикалық ұжыммен жұмыс істеудің жөнелту нүктесі болып табылады.

Әдебиеттер :

1. Глебова С.В. Детский сад – семья: аспекты взаимодействия. – Воронеж, 2005

2. Зверева О.Л. Кротова Т.В. Общение педагога с родителями в ДОУ. – М., 2005

3. Козлова А.В., Дешеулина Р.П. Работа ДОУ с семьей. – М., 2004

4. Белая К.Ю. Методическая работа в ДОУ. – М., 2006
Тақырыбы 6. МДМ-гі ата-аналар жиналысы.

Мақсаты: МДМ-дегі ата-аналар жиналысын ұйымдастыру туралы түсінік қалыптастыру. Ата-аналармен жұмыс істеудің ерекшеліктерін ашу, ата-аналар жиналысының өнімділігін көбейту. Жоспары:

5. 
   Ата-аналар жиналысындағы педагог
   
6. 
   МДМ-дегі ата-аналар жиналысын ұйымдастыру
   
7. 
   Ата-аналар жиналысы кезіндегі өара әрекеттің принциптері
   
8. 
   Ата-аналар жиналысыны ұйымдастырудың өнімділігін жоғарылату
   

Ата-аналар жиналысы дегеніміз – бұл балаларды дамыту, тәрбиелеу, оқыту кезіндегі мәселелер мен міндеттерді шешу үшін жиналған адамдар тобы. Ол оқыту мекемесіне бастысы, өз балаларына көмектесу үшін қолданылады.

Ата-аналар жиналысы бірнеше функцияны: маңызды мәселелерді шешу, ата-аналар ұжымын ұйымдастыру жағдайы, тәрбие процессіе басқару және т.б орындайтын жұмыстың әмбебап формасы.

Ата-анаман жұмыстың көптеген формасының ішіндегі жетекшісі ретінде ата-аналар жиналысы болып қала береді.

Ата-аналар жиналысы 2 бөлімнен тұрады:

1.жалпы бөлім (әңгімелесу, белгілі бір жағдайды шешу, жоспарлау, дисскусия т.б).

2.жеке дара бөлім ( бірнеше ата-ананың өздерін қызықтыратын сұрақтары бойынша жеке дара консультация өткізуі).

Ата-аналардың балалардың жас ерекшеліктері, жас ерекшелік дағдарыстары туралы біліп, оларға көмектесудің жолдарын білгендері маңызды.

Ата-аналардың өз балаларына деген қарым-қатынаста қай кезде белсенді болу керек, ал қай кезде ол көмек артық болатындығы туралы ұғымдары болу керек.

Ата-аналардың тәрбиешімен белгілі бір тақырыпта кездесуінің нәтижесі ретінде пайдалы мәлімет алу өз баласының тәрбиелеу мен оқыту процессін жақсарту туралы мәлімет алу болып табылады.

Айта кету керек: ата-аналардың барлығы естігендерін орындайды деп айтуға болмайды. Егер кейбір ата-аналар алған мәліметті қолданса немесе өз баласына деген қатынаста қателіктерін мойындаса – бұның өзі жаман емес көрсеткіш.

Ата-аналар жиналысының жылына кемінде екі рет өткізілгендігі тиімді. Бұндай жағдайда ата-аналардың психологиялық компитенттілігін жоғарылату жұмыстары жүргізілетіндігін айтуға болады.

Психологтың осы жұмыс формасының тағы бір қорытынды нәтижесі ретінде ата-аналардың жеке дара кеңесін айтуға болады, онда талқыланатын тақырып ата-аналар үшін маңызды.

Тәрбиешінің ата-аналар жиналысындағы позициясы (басқарушылық, оқытушылық емес, сыйласымдылық әрі мейірімді) ата-аналармен жұмыстың сәтті әрекеттесуінің негізін қалайды.

Алайда ата-аналар бұндай қарым-қатынасқа дайын болмай шығады. Бұл пассивтілікте, қарсылықтың әртүрлі формасында көрінеді.

Егер тіпті ата-аналар жоғары қызығушылық пен жоғары белсенділік танытса да, көбінесе байқаусыздық танытады, бұл да психологпен жұмыс істеуде қиындықтар туғызады.

Берілген фактілерді ата-анаман кездесуде ескреген жөн. Алдын ала ата-аналардың қызығушылығын жоғарылату үшін қандай мазмұнда, қандай формаларда жұмыс істеу керектігі туралы ойланған жөн. Ата-аналар жиналысында болатын өзара әрекеттестік қиындықтары туралы ойлану – педагогтың профессионалдық қызметінің маңызды бөлігі.

Ата-аналардың қызығушылығын оятып, сенімділігін арттыру үшін уақыт керек. Тек шыдамдылық, ата-аналарға деген мейірімді сыйласымдылық қатынас қана педагогқа күтілген нәтижеге жетуге мүмкіндік береді.

Жиналыс кезіндегі ата-аналармен өзара әрекеттесу принциптері:

• 
  Ата-аналарға, балаларына деген сыйласымды, мейірімді қатынас, әрекеттерді бағалауды өз жағынана да, ата-аналар жағынана да болдырмау.
  
• 
  Психологиялық феномендерді түсінікті жеңіл тілмен жеткізу профессионалдық терминологияны қолданбау қиын нәрсе туралы оңай түрде айту.
  
• 
  Конфедионалдық принципті қолдану,белгілі бір бала туралы диагностикалық мәлімет бермеу. Топқа байланысты жалпы тенденцияларды айтқан жөн.
  
• 
  Ата-аналардың назарын өз мүмкіндіктері мен ресурстарына аудару, өзін ата-ана ретінде жақсы бағалауға үйрету.
  

1. 
   Ата-аналар жиналысының мүмкін тақырыптарын таңдау, олардың аттарын қалыптастыру.
   
2. 
   Тақырыптық ата-аналар жиналысына ата-аналардың қатысуының мотивациялық дәрежесін көтеру.
   
3. 
   Белгілі бір топқа байланысты жиналыстың тақырыптық мазмұнының мәліметтерін жинау.
   
4. 
   Жиналыстың тақырыптық мазмұнын дайындау, жиналыстың мақсаты мен міндеттеріне байланысты талқыланатын сұрақтардың бірізділігін сақтау.
   

• 
  Ата-аналардың интелектілік эмоционалдық ресурстарын ескеру. Оларды дұрыс бағаламауға да болады. Ата-аналар жиналысына өз еркімен келу – бұл соншалықты аз емес.
  
• 
  Қанағаттану келесі принциптермен жүзеге асады:
  

-белгілі бір шешімдерді қабылдау үшін, мәселелерді талқылау үшін ортақ бірігу.и

- маңыздылығы (талқылауға алынған тақырып, мәселе маңызды болу крек.)

- қорытындылығы ;

-бірігіп жұмыс істеуі ( балалар мәселесін шешуде бір-біріне көмек, түсіну мәселелерін отбасы шешсе, оқытушылық мәселелерді балабақшалар мен МДМ шешеді).

• 
  Ең керекті жиналыстарды ғана өткізу
  
• 
  Ата-аналарға тақырыпты алдан ала айту, техникалық дайындық жұмысын жүргізу.
  
• 
  Ата-аналар жиналысын уақытында бастап, кақытында аяқтау.
  
• 
  Пікіртер мен идеялар алмасуды ұйымдастыру.
  
• 
  Рефлексия өткізу.
  
• 
  Психологтың бағаламайтын талқылауларының маңыздылығына назар аудару.
  
• 
  Профессионалдық этиканың нормаларын сақтау.
  
• 
  Баланы тексеруге ата-ананың келісімін алу.
  
• 
  Психолог конструктілі түрде әртүрлі жағдайларда, әртүрлі көзқарастар тұрғысында қорытынды жасай алу керек.