К. А. Нариков, Г. Г. Беркалиева, С. С. Тулемисова
жүктеу/скачать 3.99 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ашық фонтандау.
Мұнай жəне газ скважиналарын меңгеру жəне игеру кезінде ашық фонтандаудың салдарынан фонтанды скважиналарда өрт болу кездері болатыны белгілі. Бұл кен орнының уақытынан бұрын таусылуына алып келумен қатар, скважина сағасының айналасына бірнеше ондаған метрге дейін мұнай қалдықтары төгіліп қоршаған ортаны ластайды[11]. Мұндай фонтанды сөндіру жəне жою үшін екінші көлбеу скважинасын бұрғылау жəне онда атом зарядын жару қолданылады. Мұндай ашық фонтанның ауырлық дəрежесі, осы апатты шақыру себебі сияқты əртүрлі. Қабатты ашу жəне скважинаны игеру процесіндегі қиындықтар жəне ойда болмаған бұзулармен қатар, сағалық қондырғыда, соның ішінде, фонтанды арматурадағы бұзылыстар үлкен роль ойнайды, жалғасулардың тығыз еместігі немесе арматураның дірілдеуі салдарынан болатын бұзылыстар, газсұйық қоспасы (ГСҚ) ағынындағы абразивті қоспаның жеу қасиетінің нəтижесінде болатын үзілулер ауыр апаттың себебі болуы мүмкін. Олардың алдын-алу үшін, арматураны əрқашан екі есе сынау қысымымен (кейде біржарым есе) престеп, сынақтан өткізеді. Соңғы уақытта, ашық фонтандаудың алдын-алу үшін əртүрлі айырғыштар игеріліп, қолданыс тапқан, олар скважинаның біршама тереңдігіне түсіріліп немесе фонтанды құбыр бағанасының башмак астына да түсіріледі. Шегендеу бағанасының шлипсасында орнатылатын айырғыштар болады, ол автоматты түрде СКҚ немесе шегендеу бағанасы қимасын, сұйық шығыны шекті мəннен асып, күрт артқан жағдайда жабылады. Мұндай айырғыштарда ГСҚ критикалық шығын кезінде, автоматты түрде ағынды жауып, ашық фонтандаудың алдын алады. Фонтанды құбыр қимасын мəжбүрлі жабатын айырғыштар белгілі. Олар шарлы кран түрінде жасалған, оны бұру гидравликалық жер бетінен іске асады. Мұндай шарлы кранның тартпалы механизмі фонтанды құбыр бағанасына жалғасқан кіші диаметрлі (12,18 мм) құбырша көмегімен жер бетіне шығып, қысым көзіне əдетте, скважина желісіне қосылады. Құбырда қысым болғанда, шарлы кран ашық болады, ал кішкене құбыршада қысым түскен кезде, шарлы кран серіппелі механизм көмегімен бұрылып, фонтанды құбырды жабады. 83 Жай беттік механикалық істейтін айырғыштар болады, олар манифольд желісіне орнатылады, жəне фонтанды скважинаны тотығудан немесе механикалық зақымданудан шығару желілеріндегі үзілулер кезінде жабады. Фонтанды скважинадағы бүлкілдеудің алдын-алу үшін фонтанды құбыр бағанының төменгі ұшында арнайы жұмыс саңылауы немесе клапан қолданылады. Бүлкілдеу - СКҚ-дағы ағын бағанасы тығыздығының қысқа уақытқа артуы нəтижесінде уақыттан бұрын фонтандаудың бітуіне, газсыздануына жəне түп қысымының артуына əкеледі. Құбыраралық кеңістіктің үлкен көлемі оның ішінде газдың үлкен көлемінің жиналуына əкеледі, ол Р с <Р нас шарты кезінде периодты түрде СКҚ башмағы арқылы фонтанды құбырды толық үрлегенше өтеді. Түптік қысым төмендеп, содан кейін скважина ұзақ уақыт бойы сұйықты жинау үшін жұмыс істейді. жүктеу/скачать 3.99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|