К. Ж. Қожахметова, Ш. Таубаева
Өзін-өзі бақылау үшін сұрақтар мен тапсырмалар
жүктеу/скачать 1.02 Mb.
|
| Өзін-өзі бақылау үшін сұрақтар мен тапсырмалар
«Педагогикалық үдерістін» ұғымына сипаттама беріңіз. Педагогикалық үдеріс идеясының негізін салушы және ретінде П.Ф.Каптеревтің ұстанымына сипаттама жасаңыз. Ішкі әлеуметтік-педагогикалық үдерістің мәні мен құрылымен ашып беріңіз. Ішкі және сыртқы әлеуметтік-педагогикалық үдерістердің өзара байланысы қандай? Әлеуметтік-педагогикалық үдерістің субъектісі мен объектісіне сипаттама беріңіз. Әлеуметтік-педагогикалық үдерістің жетілдірілуінің негізгі бағыттары қандай? VI – БӨЛІМ ІС-ӘРЕКЕТ ЖӘНЕ ОНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ МҮМКІНДІКТЕРІ Адамның жеке тұлға болып дамуында іс-әрекет маңызды орын алады. Ол тұлғаның сапалары мен қасиеттерін дамытуға, жеке басына тән ерекшеліктерін өзгертуге ықпал етеді. Жалпы алғанда іс-әрекеттің әлеуметтік-педагогикалық мүмкіндіктерін анықтау үшін, оның не екенін, мәнін және жеке тұлғаға тікелей немесе жанама ықпалын қарастыру керек. Бұл тақырыпта мынадай мәселелер қарастырылады: іс-әрек ет және оның әлеуметтік педагогикалық сипаты; іс-әрекет түрлері, оның жеке тұлғаға прогрессивті және регрессивті ықпалы. 1. Іс-әрекет және оның әлеуметтік педагогикалық сипаттамасы Іс-әрекет – адамның мақсатты түрде табиғи және әлеуметтік шындық ты өзгертуі. Оның құрамды бөліктері: мақсат, түрткі, құрал, қолданылатын іс-әрекет және нәтиже. Кез келген іс-әрекет субьектінің белгілі қатынасын қамтиды (қараңыз 1-ші сызба). М--- Т---Қ--- (І + Қ)--- Н 1-ші сызба. Іс-әрекеттің құрылымы Ескерту: М – мақсат; Т – түрткі; Қ – құрал; І -іс-әрекеттегі қатынас; Қ- құралды қолдану әрекеті; Н – нәтиже. Іс-әрекеттің әр құрамды бөлігінің (компоненті) жеке тұлғаға ықпал ететін өзіндік әлеуметтік-педагогикалық әлеуеті болады. Оның ықпалы тұлғаның жеке басында және іс-қимылында көрінеді. Мақсат - өз іс-әрекетінің нәтижесін иделды түрде көруі. Ол адамның жасына, жеке бас ерекшелігіне лайық дамуымен және тәрбиесімен анықталады. Жастық кезінде өзінің кез келген қажеттілігін және танымын қанағаттандыруы. Уақыт өте келе адамның мейілінше даму деңгейіне байланысты мақсат оның ерекшелік сипаттарын көрсетеді, олар: қызығушылықтары, бейімділіктері, кейіннен кәсіби іс-әрекетіндегі кәсіпқойлық мақсатына және мамандығының түрткісіне айналады. Мақсаттың бағыттары мен әлеуметтік себептері қоғамда орныққан талаптарға сәйкесуі немесе сәйкеспеуі де мүмкін. Осы көрсеткіштер бойынша мақсаттың жеке тұлғаға ықпалын байқауға болады: жекелей қарастырғанда, қалыпты (қалыпсыз), табиғи, жасы мен жынысының дамуына сәйкесуі (сәйкеспеуі); шығармашылық дамуы ерекше; деструктивті дамуы (асоциалдық, антисоциалдық) және т.б. Іс-әрекет мақсатының сипаты субьектінің зерттеушілік немесе тәжірибелік, орындаушылық, шығармашыл-жасампаздық ісін қалыптас тырады. Сонымен бірге оның ерекше көзқарасы, жалпы бағыттылығы (қажеттері, қызығушылығы, мақсаты, өмірде көздеген жоғары мураттары, маманның субьектілік статусы, оның түрткісі пайда болады). Түрткі – адамды іс-әрекетке бағыттайды. Көп жағдайда ол субьектінің өзіне тән ерекшелігін, өзін басқару қабілетін, өзбетінше қойған мақсатына қол жеткізуін немесе қысыммен әрекет жасатуы. Түрткінің негізінде түрлі қажеттіліктер жатыр (туа біткен және кейіннен пайда болған), таңдауы мен іс-қимылының себебін саналы түсінуі. Түрткі (түрткі тудыру) іс-әрекет сипатымен байланыста қарастырылады. Мұндай жағдайда түрткінің адамға ықпалын түсінуге болады. Түрткілер жалпы, жеке және жағдаяттық сипатта болады. Жалпы сипаттағы түрткілер жеке тұлғаға тән типті (оның бағыттылығының ерекшеліктерін, субьектілік статусын) анықтайды; жеке сипаттағы түрткілер адамның бейімділіктерін бекітуі немесе әлсіретуі мүмкін; жағдаяттық – жеке тұлғаның субьектілік әрекеттерінде әр түрлі бейнеленеді. жүктеу/скачать 1.02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|