Казахская академия труда и социальных отношений
жүктеу/скачать 0.98 Mb. Pdf көрінісі
|
|
№12 дәрістің тақырыбы: Психологиялық эксперимент және оның валидтілігі. Эксперименттің валидтілігі деген – латын тілінен аударғанда – «мықты» деген мағынаны білдіреді, яғни эксперименталды психологияда қабылданған эксперименттің нормалар мен стандарттарға сәйкестігін білдіретін базалық сипаттамасы. Эксперименттің валидтілігі экспериментті ұйымдастыру және жүргізу, теориялық моделін құру, нәтижелерді жалпылау және тұжырымдардың дәлдігіне сай қолданылады. Психологиялық эксперименттің валидтілігінің типологиясы: 1.
Ішкі валидтілік – экспериментті идеалды экспериментке жақындастыру; 2.
Сыртқы валидтілік – экспериментті реалды экспериментке жақындастыру; 3.
Конструктілі валидтілік – интерпретацияның теориялық ережелерге сай келуі;
4. Операциялық валидтілік – эксперименттегі теориялық және практикалық ұғымдардың мазмұнына сай келуі; 5.
Статистикалық валидтілік – статистикалық тұжырымдардың дәлдігі тұрғысынан эксперименттің сипаттамасы; 6. Жеке валидтілік – статистикалық жалпылау эксперименттегі жеке нәтижелерді анықтайды. Эксперименттің валидтілігіне кедергі келтіретін факторлар (артефактілер): Ішкі артефактілер: 1.
Фон – бірінші және екінші ӛлшеу арасында болатын ӛзгерістер, олар тәуелді ауыспалыда эксперименталды әсер ету арқылы ӛзгерістер тудыруы мүмкін. 2. Табиғи даму немесе жетілу – тәуелді ауыспалыдағы ӛзгерістер қатысушылардың табиғи дамуына байланысты пайда болуы мүмкін және эксперименталды әсер етудің нәтижесі болып саналмайды. 3. Тестілеу - алдын ала ӛлшеудің постэксперименталды ӛзгерістердің нәтижелеріне әсер етуі. 703-2015 форма. УМКД бакалавриат ПОӘК. Үшінші басылым
ӛлшеуде қателік жіберу – эксперименталды эффектіні ӛлшеу әдісі арқылы пайда болған ӛзгерістер. 5. Статистикалық регрессия – қатысушыларды кӛрсеткіштер мен бағалау арқылы таңдап алу. Сыртқы артефактілер: 1. Кездейсоқ таңдау – қатысушыларды кездейсоқ таңдап алу. 2. Эксперименталды және бақылау
топтарындағы қатысушылардың эксперименттен шығуы. 3.
Реактивті эффект немесе тестілеумен ӛзара іс-әрекет ету эффектісі – алдын ала ӛлшеуден кейін эксперименталды әсерге қатысушылардың сезімталдығының азаюы немесе артуы. 4.
Таңдау мен әсердің ӛзара іс-әрекеті эффектісі – эксперименталды әсерге топтағы қатысушыларды таңдап алу. 5. Экспериментті ұйымдастыру шарты – экспериментке реакция тудыратын жағдай жасау. 6.
Әсерлердің интерференциясы – бір топқа арналған әсерлерді қамтамасыз ететін экспериментті ұйымдастыру. Эксперименталды зерттеудің стратегиясы деген – эксперименттің жалпы мақсаты және мәліметтерді алу жолдары. 1. Констатациялық стратегия – эксперименттің мақсаты - құбылыстардың арасындағы себепті-салдарлы байланыстарға констатация жасау. (студенттердің материалдың күрделілігіне қарай қабылдау сапасы). Стратегияны жүзеге асыру кезеңдері: 1. теориялық талдау. 2. құрылымдық элементтерді анықтау (ауыспалы, эксперименталды болжам). 3. эксперименттің жоспарын таңдау. 4. экспериментті жүргізу. 5. нәтижелерді сандық және сапалық талдау. 6. мәліметтердің статистикалық мәнін тексеру. 7. нәтижелерге интрепретация жасау. 2. Қалыптастырушы стратегия – эксперименттің мақсаты – бір құбылыстың әсерінен басқа құбылысты қалыптастыру. (әрбір тақырып бойынша қорытынды бақылау жұмысын енгізу студенттердің пәнге деген жауапкершілігін қалыптастырады). Стратегияны жүзеге асыру кезеңдері: 1. теориялық талдау. 2. құрылымдық элементтерді анықтау. 3. эксперименттің жоспарын таңдау. 4. констатациялық диагностикалық ӛлшеу. 5. экспериментті жүргізу. 6. бақылаушы диагностикалық ӛлшеу. 7. нәтиижелерді сандық және сапалық талдау. 8. мәліметтердің статистикалық мәнін тексеру. 9. нәтижелерге интерпретация жасау. 10. нәтижелерді экспериментке дейін және одан кейін салыстыру. 3. Салыстыру стратегиясы – эксперименттің мақсаты - әртүрлі сипаттағы топтағы бір құбылыстың басқа құбылысқа әсерін салыстыру. (сабақ барысындағы белсенді студенттерді мадақтау). Стратегияны жүзеге асыру кезеңдері: 1. теориялық талдау. 2. құрылымдық элементтерді анықтау. 3. эксперименттің жоспарын таңдау. 4. әртүрлі сипаттағы топтарда эксперимент жүргізу.
703-2015 форма. УМКД бакалавриат ПОӘК. Үшінші басылым
6. мәліметтердің статистикалық мәнін тексеру. 7. нәтижелерге интерпретация жасау. 8. әртүрлі сипаттағы топтардың нәтижелерін теңдестіру және салыстыру.
жүктеу/скачать 0.98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|