Өзіндік жеке меншік меншіктік немесе (жалѓа алынѓан) өндіріс құралдарын қолданып, жеке (жан±ялық) еңбекпен жасал-ѓан материалдық және рухани құндылықтар болып табылады.
Жеке меншік µркениетті қызметтің басты факторы. Ол өзінің осы тарихи миссиясын орындауы қажет. Жеке меншік біздің экономикалық процестерге ең қолайлы ықпалын көрсетеді.
Қазақстан Реопубликасында кәсіпкерлік қызметтің заңдық негіздері 90 жылдарда жасала бастады. Осы бизнес түрінің дамуы және қалыптасу с±рақтарын реттеуге бағытталѓан заңдар, заңдың және басқа нормативтік-құқықтық актілер қабылданѓан және қызмет етуде.
Олар Кәсіпкерлікті дамытудың көптеген с±рақтарын қамтиды:
шаруашылық қызметтің еркіндігі, жеке Кәсіпкерлікті қорғау және қолдау;
шаруашылық серіктестікті, акционерлік қоѓамды, µнді-
рістік кооперативті, мемлекеттік кәсіпорынды, жеке Кәсіпкерлікті шаруа (фермер) шаруашылыѓын әлеуметтік экономиикалық зоналарды дамуты;
заңды тұлғаларды лицензиялау, мемлекеттік тірікеу;
Шағын Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау, Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын азаматтардың және заңды тұлғалар-
дың құқыѓыњ қорғау және басқа.
Нарык, Кәсіпкерліктің өмір с‰ру ортасы болып табылады. Қазақстан Республикасында әртүрлі нысанДағы нарықтар қалып-
тасуда. Бұл ±зақ мерзімді міндет болып табылады. Ел Президен-
тінің Қазақстан халқына жолдауында көрсетілген «ғлсіз және дамымаѓан нарықтарда, нарықтың кеңістік әкімшілік жүйе қалдықтарымен тиелген жерлерде мемлекет нарықты дамытуѓа және осы кеңістікті тазартуѓа араласуы тиіс».
Нарықтык, инфрақұрылымы - биржалар, банктер, сақтандыру компаниялары, аудиторлық, консалтингтік фирмалар және басқалар дамуда.
Республикада Кәсіпкерлікті, ғсіресе Шағын және орта биз-
несті, мемлекеттік қолдауда кең масштабты шаралар қолданы-лады.
ҚР Президентінің «Шағын Кәсіпкерлікті мемлекеттік қол-
дауды көшейту және дамытуды белсендіру шаралары туралы» Жарлыѓына сғйкес Шағын Кәсіпкерлікті қолдау және дамыту мемлекеттік экономикалык саясаттың маңызды сферасы деп саналады.
Отандық Кәсіпкерлікті дамыту жолынДағы барлық бµгеттер толық жойылды деп санауѓа болмайды. Қазір Кәсіпкерлік сфераны жылдам дамытуѓа және оның қызметінің тиімділігін арттыруѓа әсер ететін, механизмдер белсенді жасалуда.
Кәсіпкерлік экономикада ерекше орын алады, кез келген кәсіпорынның шаруашылық, қызметінің негізгі тірегі, ал кәсіпкер экономиканың осы к‰рделі процесінде басты роль атқарады.
Экономикалық процессті адамдар ұйымдастырады. Адамдар осындай процестің негізгі субъектісі ретінде шыѓады.
Экономикалық процесті - адамдардьщ өзара қатынастарының процесі. Экономикалық процесс - өмірдің негізі: онсыз қоѓамның қалыпты қызмет етуі мүмкін емес. Қоѓамның барлық қалѓан жақтарының қызмет етуі ұйымдасқан экономикалық процеске байланысты. Өзінің қажеттілігін қанаѓаттандыру үшін адам экономикалык, процеске қатысуы қажет.
Біздің тұрмысымыз экономикалық көзқарас тұрғысынан 1-ші сызбада көрсетілген.
Сызба 1. Адам қажеттіліктері және оларды қанаѓаттандыру әдістері.
1-ші сызбада көрсетілген шеңбер бойынша қозѓалысты, адам өмір бойы жасайды. Егер ол экономикалық процеске белсенді қатысу кезінде жинақ жасап алса, ол қартайѓанда экономикалық жаѓынан тғуелсіз және қорғалѓан болады.
Адамның экономикалық белсендігі оның қызметінің мақсатты болуы, істеген әрекетіне келесі жеке пайдалануы үшін ақысына жеке табыс алу. Адамның экономикалық белсенділігінің түрі к‰тілетін, ж‰ктелетін орындалатын экономикалық процестегі жүзеге асуы тиіс қызметтер, міндеттер.
Адамның экономикалық белсенділігінің екі негізгі түрі бар:
- жалдамалы қызметкер ретінде;
- өндірісті ұйымдастырушы, яғни кәсіпкер ретінде.
Осы әрбір мүмкін түрінің әр қайсының өздеріне тән ерекшеліктері бар. Экономикалық процеске жалдамалы қызметкер ретінде қатысу, жұмысберуші немесе оның µкілінің белгілейтін әрекеттерді орындауѓа қызметкердің келісуіне байланысты.
Кәсіпкердің жолдамалы қызметкерден айырмашылыѓы өзі жасаѓан өндірістік құрылымДағы (өндірістік процеске тартылѓан жалдамалы қызметкерге жауапкершілікпен бірге) болып жатқандарѓа толық жауапкершілік алады.
Достарыңызбен бөлісу: |