1) а-РНҚ бәрі жасушадағы РНҚ молекулаларының жиынтығының небәрі 5% ғана құрайды.
2) а-РНҚ қанашалықты көп болғанымен бәрінің құрылысы бір біріне ұқсас, яғни а-РНҚ сызықтық тізбегі бірнеше әртүрлі қызмет атқаратын учаскелерден тұрады.
а) оның 5ʹ ұшында «қалпақша» не кэп деп аталатын учаске орналасқан, ол 4-5 модификацияланған нуклеотидтерден құралған:
а) оның 5ʹ ұшында «қалпақша» не кэп деп аталатын учаске орналасқан, ол 4-5 модификацияланған нуклеотидтерден құралған:
(7-метил-Г) –ф-ф-ф- (2-01-метил -Х)-ф-(2-01 –метил-У)-ф- - - -
Бірінші нуклеотид үнемі 7-метилгуанилат, ол келесі нуклеотидпен пиррофосфаттық байланыс арқылы байланысқан. Келесі нуклеотидтер рибозаның 21 орны бойынша метилденген болып келеді. а-РНҚ мұндай құрылымы 5ʹ ұшын экзонуклеаза әсерлерінен қорғайды.
б) «қалпақшадан» (кэп) кейін 5ʹ –трансляцияланбайтын учаске орналасқан –ол бірнеше ондаған нуклеотидтер бірізділігінен тұрады. Ол р-РНҚ кіші бөлшегіндегі бір бөлімге комплиментарлы болады және а-РНҚ –ның рибосомамен алғашқы байланысуын қамтамасыз етеді, бірақ өзі трансляцияланбайды.
в) инициаторлық кодон- ол барлық а-РНҚ ларда бірдей –АУГ және метионин АҚ анықтайды (код -инициатор).
г) инициаторлық кодоннан кейін а-РНҚ негізгі бөлімі-мағыналы (трансляцияланатын) учаске, яғни полипептид тізбегі туралы ақпарат жазылған учаске, орналасқан.
Эукариоттардың пісіп жетілген а-РНҚ –лары моноцистронды, ал прокариоттар (бактериялар) а-РНҚ-лары-полицистронды болып келеді.
Эукариоттардың пісіп жетілген а-РНҚ –лары моноцистронды, ал прокариоттар (бактериялар) а-РНҚ-лары-полицистронды болып келеді.
д) а-РНҚ негізгі (мағыналы) бөлімінен кейін кодон терминатар -3 мағынасыз кодонның –УАА, УАГ не УГА-лардың біреуі орналасқан.
е) кодон терминатордан кейін 3ʹ- трансляцияланбайтын учаске орналасқан, оның ұзындығы 5ʹ -трансляцияланбайтын учаскеден әлде қайда ұзын.
ж) барлық пісіп жетілген эукариоттар а-РНҚ-сының (гистондық а-РНҚ-лардан басқалары) 3ʹ ұшында 150-200 нуклеотидтерден тұратын поли-(А) –фрагмент орналасқан.
3ʹ –трансляцияланбайтын және поли-(А) фрагмент
Достарыңызбен бөлісу: |