Кодексі анықтамалығы тәуелсіздіктің халықаралық Стандарттарын қоса алғанда

69 
270-БӨЛІМ 
НЕГІЗГІ
 
ҚАҒИДАЛАРДЫ
 
БҰЗУ
 
ҮШІН
 
МӘЖБҮРЛЕУ 
К
ІРІСПЕ
 
270.1 
Кәсіби бухгалтерлер қауіп-қатерлерді анықтау, бағалау және жою 
үшін 120-бөлімде көрсетілген тұжырымдамалық негізді ұстануы 
және қолдануы керек.
270.2 
Кәсіби бухгалтерге немесе кәсіби бухгалтердің қысымына 
байланысты қорқыту немесе бір немесе бірнеше негізгі 
қағидалардың сақталуына басқа қауіп-қатер төнуі мүмкін. Бұл 
бөлімде осындай жағдайларда тұжырымдамалық негізді қолдануға 
қатысты нақты талаптар мен қолданбалы материалдар баяндалған. 
Талаптар және өтінім материалы 
Жалпы 
R270.3 
Кәсіби бухгалтердің мынандай жағдайда құқығы болмайды:
(а) 
Негізгі қағидалардың бұзылуына алып келетіндей өзге 
жақтардың қысым жасауына мүмкіндік беруге; немесе
(b) 
Негізгі қағидалардың бұзылуына әкелуі мүмкін, бухгалтерге 
белгілі немесе оған сенуге негіз бар басқа адамдарға қысым 
жасау. 
270.3 A1 
Кәсіби бухгалтер өзінің кәсіби қызметін жүзеге асыру кезінде 
қорқыту қаупі сияқты негізгі қағидаларды сақтауға қауіп төндіретін 
қысымға тап болуы мүмкін. Қысым айқын немесе жасырын болуы 
мүмкін және мыналардан бастау алуы мүмкін: 
• 
Жұмыс беруші ұйым, мысалы ұжымдас немесе бастық. 
• 
Сыртқы жеке тұлға немесе ұйым, мысалы, сатушы, клиент 
немесе несие беруші. 
• 
Ішкі және сыртқы мақсаттар мен күтулер. 
270.3 А2 
Негізгі қағидаларды сақтау қаупіне әкелуі мүмкін қысымға 
мысалдар: 
• 
Мүдделердің қайшылығына байланысты қысым: 
o 
Өзге әлеуетті жабдықтаушының отбасы мүшесін таңдау 
үшін кәсіби бухгалтердің жұмыс беруші ұйымы 
алдында 
жабдықтаушы 
ретінде 
сауда-саттыққа 

70 
қатысуды ұсынып отырған отбасы мүшесінің жағынан 
қысым жасау.
Сондай-ақ, 210 «Мүдделер қақтығысы» бөлімін қараңыз.
• 
Ақпаратты дайындауға немесе ұсынуға ықпал ететін қысым: 
o 
Инвесторлардың, 
талдаушылардың 
немесе 
несие 
берушілердің 
үміттерін 
қанағаттандыру 
үшін 
жаңылыстыратын 
қаржылық 
нәтижелер 
туралы 
хабарлауға мәжбүрлеу.
o 
Сайлаушыларға бағдарламалар немесе жобалар туралы 
бұрмаланған түсінік беру мақсатында мемлекеттік 
сектордың бухгалтерлеріне сайланған лауазымды 
тұлғалардың қысымы. 
o 
Күрделі жобалар мен сатып алулар бойынша шешімдер 
қабылдау мақсатында кірістерді, шығыстарды немесе 
пайда нормаларын бұрмалау мақсатында әріптестер 
тарапынан қысым жасау. 
o 
Заңды коммерциялық шығыстар болып табылмайтын 
шығыстарды бекіту немесе өңдеу мақсатында 
басшылар тарапынан жасалған қысым. 
o 
Қолайсыз қорытындылары бар ішкі аудит есептерін 
жасыру мақсатындағы қысым. 
Сондай-ақ, 220 «Ақпаратты дайындау және ұсыну»бөлімін 
қараңыз.
• 
Жеткілікті тәжірибесіз немесе тиісті сақтықсыз іс-әрекетке 
мәжбүрлеу: 
o 
Орындалатын 
жұмыс 
көлемін 
тиісінше 
қысқарту 
мақсатында басшылар тарапынан қысым. 
o 
Тапсырманы жеткілікті дағдыларсыз немесе дайындықсыз 
немесе нақты емес мерзімде орындау талабымен 
басшылардың қысымы. 
Сондай-ақ, 
230 
«Жеткілікті 
біліктілікпен 
әрекет 
ету»бөлімін қараңыз. 
• 
Қаржылық мүдделерге байланысты қысым: 
o 
Биліктің, әріптестердің немесе басқа адамдардың, мысалы, 
тиімділік 
көрсеткіштерін 
айла-шарғы 
жасау 
мақсатында өтемақы немесе ынталандыру шараларына 
қатысудан пайда көре алатын адамдардың қысымы. 
Сондай-ақ, 240 «Қаржылық мүдделер, өтемақылар және 

71 
қаржылық есептілік пен шешім қабылдауға байланысты 
ынталандыру»бөлімін қараңыз. 
• 
Көтермелеуге байланысты қысым: 
o 
Адамның немесе ұйымның үкіміне немесе шешім 
қабылдау үрдісіне тиісті түрде әсер етпеу үшін 
ынталандыруды ұсыну мақсатында жұмыс беруші 
ұйымға ішкі немесе сыртқы болсын, басқа адамдардың 
қысымы. 
o 
Пара алу немесе басқа ынталандыру үшін әріптестердің 
қысымы, мысалы, сауда-саттық үрдісінде әлеуетті 
жеткізушілерден орынсыз сыйлықтар немесе ойын-
сауықты қабылдау. 
Сондай-ақ, «Сыйлықтар мен қонақжайлылық белгілерін қоса 
алғанда, көтермелеу» 250-бөлімін қараңыз. 
• 
Заңдар мен ережелерді сақтамауға байланысты қысым: 
o 
Салық 
төлеуден 
жалтару 
мақсатында 
мәмілені 
құрылымдау үшін қысым. 
o 
Сондай-ақ, 260 «Заңдар мен ережелер сақталмаған 
жағдайдағы әрекеттер» бөлімін қараңыз. 
270.3 А3 
Қысым тудыратын қауіп-қатер деңгейін бағалауға байланысты 
факторларға мыналар жатады: 
• 
Қысым жасайтын адамның ниеті, сондай-ақ қысымның 
сипаты мен дәрежесі. 
• 
Заңдарды, 
қаулыларды 
және 
кәсіби 
стандарттарды 
жағдайларға қолдану. 
• 
Жұмыс беруші ұйымның мәдениеті мен көшбасшылығы, 
оның ішінде этикалық мінез-құлықтың маңыздылығын 
сипаттайтын немесе көрсететін дәрежесін қоса алғанда 
қызметкерлер этикалық түрде әрекет етеді деп күтіледі. 
Мысалы, этикалық емес мінез-құлыққа мүмкіндік беретін 
корпоративті мәдениет қысымның негізгі қағидаларын 
сақтауға қауіп-қатер әкелетініне ықтималдылықты арттыруы 
мүмкін. 
• 
Қысымдарды жоюға бағытталған әдеп саясаты немесе 
персоналдарды басқару сияқты жұмыс беруші ұйымның 
қалыптастырған саясаты мен рәсімдері. 
270.3 A4 
қысым жағдайларын талқылау және осы жағдайлар туралы 

72 
басқалармен кеңесу кәсіби бухгалтерге қауіп-қатер деңгейін 
бағалауға көмектеседі. Құпиялылық қағидаларын мұқият қарауды 
талап ететін мұндай талқылау мен кеңестер мыналарды қамтуы 
мүмкін: 
• 
Мәселені шешуге тырысатын қысым жасайтын адаммен 
талқылау. 
• 
Егер бастық қысым жасайтын адам болып табылмаса, 
мәселені бухгалтердің жетекшісімен талқылау. 
• 
Ұйым үшін кез келген жанама тәуекелдерді түсіндіруді қоса 
алғанда, жұмыс беруші ұйымда істі неғұрлым жоғары 
деңгейге беру, мысалы:
o 
Жоғары деңгейдегі басқаруға.
o 
Ішкі немесе сыртқы аудиторларға.
o 
Корпоративтік басқаруға жауапты тұлғаларға.
• 
Әдеп және әшкерелеу саясатын қоса алғанда, жұмыс беруші 
ұйымның саясатына сәйкес құпия әдеп мәселелері бойынша 
жедел желі сияқты кез келген белгіленген тетікті пайдалана 
отырып, мәселені ашу. 
• 
Кеңесу: 
o 
Кадр бөлімінің бастығы, қызметкері немесе басқа кәсіби 
бухгалтермен;
o 
Тиісті кәсіби немесе реттеуші органмен, я болмаса 
салалық қауымдастықтармен; немесе 
o 
Заңгер кеңесшімен. 
270.3 A5 
Қысыммен туындаған қауіптерді жоя алатын іс-әрекеттің мысалы-
кәсіби бухгалтердің бұдан былай жеке немесе заңды тұлғаға қысым 
жасамайтындай ететін белгілі бір міндеттерді қайта құрылымдау 
немесе бөлу туралы өтініші.

жүктеу/скачать 2.52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: