Кодексіне түсіндірме жалпы және Ерекше бөліктер алматы «жеті жарғЫ» 2015
жүктеу/скачать 7.26 Mb. Pdf көрінісі
|
| 6)
қылмыстық топ жасаса - белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу қүқыгынан он жыл мерзімге айыра отырып немесе онсыз, ал 5) тармақта көзделген жагдайларда белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу қүқыгынан өмір бойына айыра отырып, он жылдан он бес жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга жа- заланады. 4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген іс-әрекеттер, егер олар көрінеу жас балага қатысты жасалса, - белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу қуқыгынан өмір бойына айыра отырып, он бес жылдан жиырма жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга не өмір бойына бас бостандыгынан айыруга жазаланады. Қылмыстың объектісі - жәбірленушінің (әйелдің де, еркектің де) жыныстык бостан- дыгы. Қылмыс объективтік жағынан жәбірленушіге немесе баска адам^іарга күш колданып немесе оны колданбакшы болып корқытып не жәбірленушінің дэрменсіз күйін пай- даланып жасалған еркек пен еркектің, әйел мен эйелдің жыныстык катынасы немесе сексуалдық сипаттагы өзге де әрекеттер аркылы сипатталады. Яғни бұл қылмыстың объективтік жағы мынадай өзіндік сапалык көрсеткіштер аркылы көрініс табады. Ол біріншіден - сексуалдық сипаттағы әрекеттер, бұл әрекеттердің үлгі тізбегі Қылмыстық кодекстщ 121-бабының диспозициясында: еркек пен еркектің жыныстык катынасы, әйел мен әйелдің жыныстық қатынасы (лесбиянство) жэне өзгеде эрекеттер деп көрсетілген. Екіншіден мұндай әрекеттер жәбірленушіге немесе басқа адамдарға күш қолдану не- месе оны қолданбақшы болып қорқыту не жәбірленушінің дәрменсіз күйін пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Ерікті түрде орын алатын мұндай сексуалдық қатынастар үшін қылмыстық жауаптылык көрсетілмеген. Еркектің екінші бір еркекке (жэбірленушіге) зорлық әрекеттерін қолдана отырып, оның келісімінсіз жыныстық қатынасын жасау еркек пен еркектің жыныс қатынасы деп танылады. Әйелдің екінші бір әйелге (жэбірленушіге) зорлык әрекеттерін колдана отырып, оның келісімінсіз жыныстык қатынас жасауын эйел мен әйелдің жыныстык қатынасы деп та- нылады. 293 Өзге де сексуалдық сипаттағы зорлық әрекеттерге еркек пен еркектің, әйел мен эйелдің жыныстық катынастарына жатпайтын, баска тұрғыдағы жыныстық құмарлыкты қанағаттандыруға багытталган эр түрлі әрекеттер жатады, оган еркектің эйелдермен немесе әйелдің еркектермен сексуалдык сипаттағы эр түрлі зорлық қатынастары жата- ды. Мысалы: табиғи түрге жатпайтын зорлык жыныстык қатынастары (жәбірленушінің жыныс органдарынан басқа дене мүшелерін пайдалану арқылы жыныстык құмарлықты қанағаттандыру (анус), садистік тәсілдерді қолдану; жәбірленушінің жыныс орга- нын күйдіру, оған мүйіз, таяк, басқа зат тығу; әйелдің еркекті оның еркіне қарамастан жыныстык катынас жасауға зорлауы (онанизм) т.с.с. Некрофилия - кінәлінің өзі өлтірген жәбірленушімен зорлык катынасын жасауы болып табылады. Кінэлінің мұндай әрекеті Қылмыстық кодекстің 121-бабымен емес, 99-бабының 2- тармағының «10» тармақшасымен саралануға жатады. Ал өздігінен өлген адамның мэйітімен жыныстық қатынас жасаудағы жауаптылык Қылмыстык кодекстің 314-бабында көрсетілген (өлгендердің мэйіттерін немесе олар жерленген жерлер- ді қорлау). Бұл қылмысты кінәлі адам күш колдану немесе оны қолданбакшы болып қорқыту не жәбірленушінің дэрменсіз күйін пайдалану арқылы жүзеге асырады. Бұл ұғымдардың мазмұнына зорлау (Қылмыстык кодекстің 120-бабы) құрамын талдағанда толык тоқталып өткенбіз. Қылмыс формальдық құрамға жатады. Қылмыс күш қолдану немесе оны қолданбақшы болып қорқыту не жәбірленушінің дәрменсіз күйін пайдалану аркылы нәпсіқұмарлық сипаттағы эрекеттерді істеуді бастаған уақыттан бастап аяқталған деп танылады. Субъективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен істеледі. Кінэлі адам өзінің әрекеттерінің қоғамға қауіптілігін сезеді және соны істеуді тілейді. Қылмыстың негіз- гі ниеті - жыныстық құмарлықты қанагаттандыру болып табылады. Бұдан басқа кейбір реттерде кек алу, адамгершілікті аякқа басу, кінәлінің өзінің жыныстық қабілетсіздігін (импотенттік) жасыру ниеттері де орын алуы мүмкін. Қылмыстың субъектісі - 14-ке толған ерлер немесе эйелдер. Қылмыстық кодекстің 121-бабының 2, 3 жэне 4-тармактарында осы қылмыстың ауырлататын жэне өте ауырлататын түрлері үшін жауаптылык белгіленген. Бұлардың мазмұнын Қылмыстық кодекстің 120-бабының 2, 3 жэне 4-тармақтарында көрсетілген қылмыс кұрамдарын талдағанда ашып көрсеткенбіз, осыған орай оған екінші рет тоқталып жатпаймыз. жүктеу/скачать 7.26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|