486
көлік құралы. Бұған теплоходтардың сан түрі, су
асты кайыгы, катерлер,
теңіз яхталары, өзі
жылжитын баржалар жатады. Жылжымалы темір жол составына - рель- стер арқылы қозгалатын,
адам немесе жүк тасуга арналган көліктер жатады. Бұған: локомотивтің барлық түрлері,
электр
күшімен қозғалатын вагондар, платформалар жа- тады.
Осы көрсетілген көлік құралдарына өз бетінше иелік етіп, оны өзінің
калауынша пай- далану
айдап әкету деп табылады.
Көлік құралдарын жүргізуші адамдардың басқа адамдардың колікті рұқсатсыз,
бел- гіленген
маршруттарды өзгерте отырып, өз кажетіне пайдаланса мұндай әрекеттер айдап экетуге жатады.
Басып алуга күш қолдану, коркыту, немесе алдау аркылы эуе, су кемесін немесе жыл- жымалы
темір жол составын құкықка қайшы түрде иелік етулер жатады.
Күш қолдану экипаж мүшелеріне, жолаушыларга дене жаракатын келтірумен көрініс табады.
Қорқытуға, өлтіруге, көлікті апатка ұшыратуга, жарылыс жасауға байланысты ниет білдірушіліктер
жатады. Алдауға эр түрлі амал-айлалар қолдану (экипаж мүшелерін, көлік жүргізушілерін,
жолаушыларды жаңылыстыру арқылы
маршрутты өзгерту, т.б.) эрекеттер жатады.
Қылмыстық кұқык бұзушылык формальдық құрамға жатады жэне ол жогарыда көрсетілген
әрекеттерді жасаган уакыттан бастап аяқталған деп танылады.
Субъективтік жагынан кылмыстық кұқык бұзушылық тікелей қасақаналықпен жаса- лады.
Адам көлікті заңсыз айдап әкеткенін немесе көлік құралын басып алғанын сезеді жэне соны істеуді
тілейді. Басып алудың максаты - көлік кұралын айдап әкету болып табылады.
Қылмыстық құкық бұзушылықтың субъектісі - 16-га толган, есі дұрыс адам.
Қылмыстық
кодекстің 270-бабының 2-тармагында осы қылмыстың ауырлататын түрлерін жасағаны үшін
жауаптылык көрсетілген. Олар: а) адамдар тобының алдын ала сөз байла- суы бойынша (ҚК-тің 31-
бабының 2-тармағын қараңыз);
б) бірнеше рет (ҚК-тің 12-бабын қараңыз);
в) өмірге немесе денсаулыққа қауіпті күш қолданып немесе осындай күш қолданамын деп
қорқыта отырып (ҚК-тің 192-бабын қараңыз);
г) қару немесе қару ретінде пайдаланылатын заттарды колдана отырып жасалса (ҚК-тің 192-
бабын қараңыз).
Қылмыстық кодекстің 270-бабының 3-тармагында өте қауіпті қылмыс үшін
жауап- тылық
белгіленген. Онда осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер оларды
қылмыстықтоп жасаса не абайсызда кісі өліміне немесе өзге ауыр зардаптарға әкеп соқса делінген
көрсетілген үйымдардың түсінігі Қылмыстык кодекстің 261-бабының 3-тармагындағы осыган үқсас
қүрамдарды талдағанда толық берілген.
Достарыңызбен бөлісу: