Кодексіне түсіндірме жалпы және Ерекше бөліктер алматы «жеті жарғЫ» 2015
жүктеу/скачать 7.26 Mb. Pdf көрінісі
|
| бостандыгынан айыруга жазаланады.
4. Күдіктіні устап алу фактісі және оның турган жері туралы оның туыстары- на қасақана жабарламау, адамның күзетпен усталу орны туралы ақпаратты осындай ақпарат алуга қуқыгы бар азаматқа беруден заңсыз бас тарту, сол сияқты устап алу хаттамасының жасалу уақытын немесе нақты устап алынган уақытын бурмалау - белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу қуқыгынан екі жылга дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, үш жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салуга не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не екі жүз қырық сагатқа дейінгі мерзімге қогамдық жумыстарга тартуга не жетпіс бес тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуга жазаланады. Қылмыстык кодекстің 414-бабында екі бірдей кылмыс: I) көрінеу заңсыз ұстау; 2) көрінеу заңсыз камауға алу немесе камауда ұстау үшін жауаптылық белгіленген. Бұл әрекеттердін когамға кауіптілігі сол - Қазақстан Республикасының Конституциясын- да көзделген эркімнің жеке басынын бостандыгына кұкығын (І6-баптың І-тармағы) өрескел аякка басады. Азаматты ұстау, қамауға алу немесе камауда үстау тек кана заңга негізделіп жүзеге асырылуы тиіс. Қылмыстық кұқык бұзушылыктын тікелей объектісі - әділсоттылықтың мүддесі, қосымша тікелей объект - жәбірленушінің жеке бостандыгы, азаматтардың басқадай (мүліктік, тұрғын үй, ар- намысы) мүдделері. Қылмыстык кұкык бұзушылықтың объективтік жағы көрінеу заңсыз ұстау, камауға алу немесе қамауда ұстау эрекеттері арқылы жүзеге асырылады. Заңсыз ұстау деп Қылмыстық іс жүргізу кодексінде көзделмеген негіздер бойынша адамды еркінен айырып, шара колдануды айтамыз. 680 Қылмыстык іс жүргізу кодексінің талаптарына көрінеу кайшы түрде бұлтартпау ша- расы ретінде камауга алуды заңсыз камау деп түсінген жөн. Бүлтартпау шарасы ретінде камауга алынған адамды одан әрі үстауға негіз болмаса да, оны босатудың орнына оны одан эрі түтқында үстауды заңсыз тұтқында ұстау деп түсінеміз. Қылмыстық құкық бүзушылық формальдык кұрамға жатады. Қылмыстык кұкык бүзушылық заңсыз ұстау, қамау немесе түтқында ұстау әрекеттері орын алған сәттен бас- тап аяқталған деп саналады. Субъективтік жағынан қылмыстык қүкық бұзушылык тікелей қасаканалыкпен істе- леді. Заңда көрсетілген көрінеу деген сөздің өзі осы іс-әрекеттің тікелей немесе жанама касаканалықпен жасалатынын білдіреді. Қылмыстық қүқық бұзушылық ниет эр түрлі болуы мүмкін, ол кылмысты саралауға әсер етпейді. Қылмыстық қүкық бұзушылықтың субъектісі - адамды үстауға, қамауға алуға, тұтқында ұстауга қүзыреті бар адамдар. Олар - прокурор, сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адамдар босатылуға жататын адамды одан эрі тұтқыннан босатпаған түтқын орнының бастығы. ҚК-тің 414-бабының 3-тармағында заңсыз үстау, қамауга алу немесе тұтқында ұстау ауыр зардаптарға (қамалған адамның ауыр науқасқа душар болуы, өлуі немесе өзін-өзі өлтіруі, т.с.с) әкеліп сокканы үшін жауаптылық белгіленген. Осы кылмыстың аса ауырлататын түріне - күдіктіні үстап алу фактісі және оның тұрған жері туралы оның туыстарына касакана хабарламау, адамның күзетпен ұсталу орны туралы акпаратты осындай акпарат алуга құқығы бар азаматқа беруден заңсыз бас тарту, сол сияқты үстап алу хаттамасының жасалу уакытын немесе нақгы ұстап алынған уакытын бұрмалау болып табылады (ҚК-тін 414-бабының 4-тармағы). жүктеу/скачать 7.26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|