Кодексіне түсіндірме жалпы және Ерекше бөліктер алматы «жеті жарғЫ» 2015
қарамастан, басқа адаммен немесе уйыммен дауласып жатқан, өзінің нақты не- месе
жүктеу/скачать 7.26 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Осы баптың екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген, ауыр зардаптарга әкеп соққан іс-әрекеттер
|
қарамастан, басқа адаммен немесе уйыммен дауласып жатқан, өзінің нақты не- месе болжамды қуқыгын өз бетінше жүзеге асыру - бір жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салуга не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не бір жүз жиырма сагатқа дейінгі мерзімге қогамдық жумыстарга тартуга не қырық бес тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуга жазаланады. 2. Азаматтардың немесе уйымдардың қуқықтарына немесе заңды мүдделеріне не қогамның немесе мемлекеттің заңмен қоргалатын мүдделеріне елеулі зиян келтірген дәл сол іс-әрекет - үш жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салуга не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не екі жүз қырық сагатқа дейінгі мерзімге қогамдық жумыстарга тартуга не жетпіс бес тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуга жазаланады. 3. Осы баптың екінші бөлігінде көзделген, күш қолданумен немесе оны қолдану қатерін төндірумен не адамдар тобының алдын ала сөз байласуымен жасалган іс-әрекет - үш мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салуга не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не үш жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгын шектеуге не сол мер- зімге бас бостандыгынан айыруга жазаланады. 4. Осы баптың екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген, ауыр зардаптарга әкеп соққан іс-әрекеттер - үш жылдан жеті жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга жазаланады. Өзінше билік ету, яғни заңмен белгіленген тәртіпке карамастан, баска тұлганың не- месе ұйымдардың таласын тугызатын, өзінің накты немесе болжамды кұкығын өз бетін- ше жүзеге асыруы өзінше билік ету деп танылып, кінэлі адам Қылмыстык кодекстің 389-бабының І-тармагы бойынша жауапқа тартылады. Қылмыстық кұкык бұзушылықтың тікелей объектісі - талас тугызатын құқыкты жүзеге асыру тәртібі. Қосымша тікелей объект азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары немесе заңды мүдделері болуы мүмкін. Қылмыстық құкык бұзушылыктың заты талас тугызатын нәрселер болады. 389-баптың 2-тармагындагы кылмыстық кұқык бұзушылык адамның талас туғызатын нақты немесе жорамал кұқыгын заңда белгіленген тәртіптен тысқары өз бетімен жүзеге асырып, жәбірленушіге елеулі түрде зиян келтіру арқылы жасалады. Елеулі түрде зиян шеккен азаматтар немесе занды тұлгалар жәбірленушілер болып табылады. Өзінің накты немесе болжамды талас тугызатын кұкығын белгіленген тәртіптен тыс өз бетімен жүзеге асыру деп, өзіне тиесілі кұкыкты заңда белгіленген тәртіппен емес, өз бетінше жүзеге асыруы болып табылады. Мысалы, өзіне бөлінген тұрғын үйге талас болганына қарамастан ордерсіз кіру, өзіне сот билігімен бөлінген мүлікті сот орындау- шысынсыз жеке өзі жүзеге асыруы; бөтеннің иелігіндегі өз мүлкін карызын өтемей жа- тып алуы. Зардап - кылмыстык кұкык бұзушылык кұрамының объективтік жағының міндетті белгісі болып табылады. Зардап заң коргайтын мүдделерге елеулі зиян келтіру аркылы көрініс табады. Елеулі зиян бағалау категориясына жатады. Сот, тергеу органдары нақты жагдайларга байланысты келтірілген зиянның елеулі зиянга жататынын немесе жатпай- тынын аныктайды, өз бетінше билік ету мен одан келтірілген зардаптың арасындағы се- бепті байланыс аныкталуы кажет. Қылмыс құрамы материалдық, ал заңда көрсетілген зардап орын алған сәттен аякталган деп танылады. Субъективтік жагынан алганда кылмыстык кұкык бұзушылык тікелей немесе жана- ма касаканалыкпен жүзеге асырылады. Адам өзінің накты немесе болжамды күкығын талас туганына қарамастан белгіленген тэртіптен тыс өз бетінше жүзеге асыра отырып жәбірленушінің заңды қүкығы мен мүдделеріне елеулі зиян келтіретінін сезеді, соны тілейді жэне соган саналы түрде жол береді. 652 Қылмыстық құкықбүзушылықтың субъектісі - 16-ға толган адам. Егер осы іс-әрекетті лауазым адамы жасаса, онда ол Қылмыстық кодекстің 308-бабы бойынша - билікті неме- се кызметтік өкілеттікті асыра пайдаланганы үшін жауапка тартылады. Қылмыстық кодекстің 389-бабының 3-тармагында өзінше билік етудің ауырлататын түрі - күш колданумен немесе оны колданбак болып қоркытумен не адамдар тобының алдын-ала сөз байласуымен жасалган эрекеттер үшін жауаптылық белгіленген. Күш қолдану кез келген тәсілмен - өмірге қауіпті немесе қауіпсіз түрде жүзеге асы- рылуы мүмкін. Осы бап бойынша денсаулыққа қасақана орташа ауырлықтагы зияннан аспайтын жарақат келтіру жатады. Одан асса әрекет қылмыстардың жиынтыгы бойын- ша сараланады. Күш қолданбақ болып қорқытуға өлтіремін, жоямын, өртеймін деген эрекеттер жатады. Қылмыстық кодекстің 389-бабының 4-тармагында осы кылмыстың аса ауырлататын түрі - осы баптың екінші жэне үшінші бөліктерінде көзделген сөз ауыр зардапка әкеліп соққан әрекеттер үшін жауаптылық белгіленген. Ауыр зардаптардың түсінігін Қылмыстық кодекстің 382-бабының 2-тармагын талдағанда көрсеттік. жүктеу/скачать 7.26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|