-  6 а п. Бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтеуден жалтару

691
 
етілген сотталган адамның шыгу мерзімі біткеннен кейін, сол сияқты айдауылсыз жүріп-
туру қуқыгын пайдаланатын не қадагалауда жүрген сотталган адамның бас бостандыгынан 
айыру түріндегі жазасын одан арі өтеуден жалтару мақсатында түзеу мекемесіне қайтып 
оралмауы
 -
 
екі жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга жазаланады. 
Қазақстан Республикасының Қылмыстық атқару кодексінде бас бостандығынан айырылуга 
сотталғандарды ерекше жағдайларға (жақын туысының қаза табуы немесе ауыр науқаска душар 
болуы, сотталған адамға немесе оның отбасына ауыр табиғи апат салдарынан елеулі материалдық 
зардап, басқадай ауыр оқиғалар болуына) байланысты қысқа мерзімге түзеу мекемелерінен шығуға 
рұқсат етілуі мүмкін. Бірақ осындай қысқа мерзімге заңды рұқсат алгандар, жазасын одан эрі 
өтеуден бұлтару мақсатымен бас бостандығынан айыру мекемесіне келмей қоюы да мүмкін. 
Қылмыстық құқық бұзушылықтың объектісі - бас бостандығынан айыру жазасын атқаратын 
түзеу мекемелерінің бірқалыпты қызметі. 
Қылмыстық құқык бұзушылық объективтік жағынан бас бостандығынан айыру орнынан қысқа 
мерзімге шығуға рұқсат етілген сотталған адамның шығу мерзімі біт- кеннен кейін, сол сияқты 
айдауылсыз құқығын пайдаланушы, не қадағалауда жүрген сотталған адамның бас бостандығынан 
айыру түріндегі жазасын одан эрі өтеуден жалта- ру мақсатында жасаған түзеу мекемесіне қайтып 
оралмауы арқылы сипатталады. 
Көрсетілген қылмыстық құқық бұзушылық екі нысанда жүзеге асырылады. Бірінші- сі - бас 
бостандығынан айыру орнынан қысқа мерзімге шығуға рұксат етілген сотталған адамның шығу 
мерзімі біткеннен кейін түзеу мекемесіне белгіленген уақытта себепсізден себепсіз қайтып 
оралмауы (Қазақстан Республикасының Қылмыстық атқару кодексінің арнайы бабы). Белгіленген 
мерзімнен кешігіп оралу қылмыстык құқык бұзушылық емес - тәртіитік теріс қылық ретінде 
каралады. 
Екіншісі - айдауылсыз құқығын пайдаланатын не қадағалауда жүрген сотталган адамның бас 
бостандығынан айыру түріндегі жазасын одан эрі істеуден жалтару мақсатымен түзеу мекемесіне 
қайта оралмауы. 
Қазақстан Республикасы Қылмыстық атқару кодексінің тиісті бабына сәйкес бас 
бостандығынан айыруды түзеу жэне тәрбиелеу колонияларында өтеуші, сондай-ақ тер- геушілік 
окшаулау мен түрмелерде шаруашылық кызметін көрсету жөніндегі жұмысқа қалдырылған, өзін 
жақсы жағынан көрсеткен сотталғандар: олардың орындайтын жұмысының сипатына қарап, 
күзетілетін аумақтан тыс жерде айдауылсыз немесе касына кісі қосып ертпей жүруге рұқсат етілген 
адамдар деп танылады. Мұндай сотталғандар бөлек тұрған жайларда орналасады. Оларға түзеу 
мекемесінің шегінен тысқары, бірак жергілікті аткарушы органдардың келісімімен түзеу 
мекемесінің экімшілігі белгілеген шекте жатақханаларда тұруға рұқсат етілуі мүмкін. 
Қадағалауда жүрген адамдарға бас бостандығынан айыруға сотталып жазасын қоныс 
колонияларында өтейтіндер жатады. Қазақстан Республикасы қылмыстық атқару кодексінің арнайы 
бабына сэйкес мұндай адамдарга коныс колониясының шегінен тысқары жұмысының сипатына 
байланысты жерлерде қадағалаусыз жүруге рұқсат етілуі мүмкін. 
Осы көрсетілген - айдауылсыз кұқығын пайдаланатындардың немесе қадағалауда жүрген 
сотталган адамдардың бас бостандығынан айыру түріндегі жазасын одан әрі огеуден жа пару 
мақсатымен себепсіз түзеу мекемееіне қайтып оралмауы қылмыстық қүқық бүзуіиылық болым 
табылады. 
Қылмыеіық қүқық бүзушылык құрамы формальдық жэнс ол занда көрсетілген адамдардың бас 
бостандыгыиан айыру түріндегі жазасын өтеуден жалтарган уакыгган бастап аякталган деп 
танылады. Қылмыстык күкық бүзушылық әрекетсіздік аркылы жүзеге асырылады. 
Қылмыстық қүқық бұзушылық субъективтік жагынан тікелей қасақаналықпен істеледі. 
Қылмыстық күқық бүзушылыктын субъектісі - арнаулы 16 жасқа толган бас бостандыгынан айыру 

692

жүктеу/скачать 7.26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: