- Ақуыздар, липидтер, көмірсулар, дәрумендер, ферменттер және гормондар
- Ақуыз мөлшері бойынша қанның ең маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Плазмада сарысулық альбумин, глобулин және фибриноген фракциялары және кейбір гликопротеидтер мен липопротеидтер бар. Қан жасушаларында күрделі ақуыздар бар: лейкоциттерде нуклеопротеидтер, ал эритроциттерде хромопротеидтер бар.
- Липидтер ішінара плазмада және ішінара қан жасушаларының құрылымында болады. Ең маңыздылары: триглицеридтер , фосфаттар, гликолипидтер және стероидтер .
- Көмірсулар моносахаридтер, 80-120 мг концентрациясы бар глюкоза түрінде жиі кездеседі.
- Витаминдер ағза арқылы берілуіне байланысты қанда сақталады.
- Ферменттер қан плазмасына ұйқы безінен , басқа мүшелердің жасушаларынан және олар өндірілетін қан жасушаларынан енеді.
- Гормондар қанда да болады, өйткені олар тек дене арқылы беріледі. Сандар өте аз және микрограмммен көрсетілген.
- Қанның азотсыз органикалық компонеттер тобына көмірсулар мен липидтер алмасуларының метоболиттері жатады.
- Көмірсу алмасуының маңызды метоболиттері:
- Адам тканінің негізгі көмірсулары – гомополисахарид гликоген, гетерополисахариттер – (глюкозаминкликандар, мукополисахаридтер)- гиалурон қышқылы, креатинсульфаттар, хондроитинсульфаттар, гепарин және моносахаридтер – глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза болып табылады. Адам қанында және тканьдерде дисахарид сахароза болмайды. Лактоза тек сүтте кездеседі. Адам қан плазмасында тек моносахарид глюкоза және көмірсулар алмасуының метаболиттері болады.
- Глюкоза адам және жануар ағзасының барлық клеткаларының негәзгә энергетикалық материалы болып табылады.
Глюкоза - Адам ағзасының үздіксіз жұмыс істеуі үшін оған энергия қажет. Мидың, жасушалардың және тіндердің өмірлік белсенділігінің негізгі көзі-глюкоза, ол бауыр гликогенінің өзгеруі және ағзаға тамақ арқылы түсетін көмірсулардың қорытылуы кезінде пайда болады. Глюкоза деңгейі екі гормонмен реттеледі-Глюкагон (гликогенді глюкозаға айналдырады) және инсулин (жасуша мембраналарының өткізгіштігін арттырады, оларға глюкозаны жеткізеді, оның қандағы деңгейін бақылайды).
- Глюкоза 3.3-5.7 ммоль/л
- Сүт қышқылы 1 ммоль/л-ге дейін
- Белоктармен байланысқан гексозалар 5.8-6.6 ммоль/л
- Серомукоидпен байласқан гексозалар 1.2-1.6 ммоль/л
- Сиал қышқылдары 2.0-2.33 ммоль/л
Достарыңызбен бөлісу: |
