Конкурс научно-исследовательских работ Қазақстандағы металлургияның даму тарихы
Қазақ металлургиясының бүгінгі күйі
жүктеу/скачать 127.86 Kb.
|
| Қазақ металлургиясының бүгінгі күйі
Менделеевтің кестесіндегі элементтердің бәрі кездесетін қазақ жері қашанда қазба байлықтан кенде болған емес. Ұсталардың орнын машиналар мен техникалар алмастырған жаңа заманда да ел экономикасының басым бөлігін металлургия саласы құрап отыр. Қазіргі кезде еліміз түсті металлургия өндірісінен әлем бойынша жоғарғы көрсеткіштен түспей келеді. Оның ішінде жеті саласы алға шығып, осы бағытта 28 ірі кәсіпорын жұмыс істейді. Бізде өндірілген түсті металдар дүниежүзінің отыздан астам еліне экспортталып, мемлекеттің айтарлықтай индустриялық әлеуетін анықтап отыр. Түсті металдардың бірі – хромит қоры бойынша Қазақстан әлемде екінші орында. Оның жалпы қоры 230 миллион тоннаны құрайды. Негізінен Мұғалжар тауында шоғырланған. Одан басқа марганецтің болжамдық қоры – 850-900 миллион тонна болса, мыстың ірі кен орындары Жезқазған, Жамантай кендерінің қоры – 10 миллион тоннадан асады. Қорғасын мен мырыштың да жүзден аса кен орындары бар. Алюминий шикізаты ретінде ең көп тараған боксит болып саналса, елімізде оның да екі жүзден аса кені бар екен. Қазақстан алтын қоры бойынша да әлем елдерінің ондығына кірсе, оны өндіруден үшінші орынды иеленеді. Оның да республика аумағында 196 кен орны орналасқан. Сирек кездесетін металдардан молибден қоры жөнінен 84 кен орнымен әлемде төртінші орынды иеленсек, Азия елдері арасынан бірінші орында тұрмыз. Вольфрам қоры бойынша, Қазақстан әлемде көшбасшы болып саналады. Оның 53%-ы 16 ірі кен орнынан алынады. Уран өндірісі бойынша да республика көлемінде жүзден астам кен орны бар болса, оның елуі – Солтүстік Қазақстанда орналасқан. Ал қара металлургияның өкілі болып табылатын темірдің қазақ жеріндегі геологиялық қоры 17 миллиард тоннаны құрап отыр. Оның 93%-ы Қашар, Сарыбай, Соколов, Әйет, Лисаков секілді бес ірі кен орнында шоғырланған. Байқағанымыздай, Құдай Тағаланың қазақ жеріне қамқорлығы төгіліп, жер астын қазба байлыққа толтыра салғанына шүбә келтіре алмайсыз. Десе де, құр атаққа малданып, масайрап кетпей, бұған да шүкір деуіміз орынды-ақ. Бұл заманда Жаратқанның жіберген нығыметінің қадірін біліп, қажетке жарату да үлкен өнер екені талассыз шындық. Жерінде ешқандай байлығы жоқ Жапонияның өзі ғылым мен білімінің арқасында әлемдегі экономикалық жетіліктің алдыңғы легінде жүргені бізді де бей-жай қалдырмаса керек. Өйткені кешегі ұлы ұсталар тәжірибесі мен шеберлігіне сенсе, бүгінгі олардың ізбасарлары– металлургтер ғылым мен технологияға сенетін дәуірде тұрмыз. Сол себепті жер астында сіресіп жатқан байлығымызды өзіміз өңдеп, бұрынғы бабаларымыздың даңқын қайта жаңғыртуымызға кім кедергі?! Ендеше, еліміздің ертеңі үшін осы жайды ескере жүрсек, бізге де, ұрпақтарымызға да қайырлы болмақ. Ол үшін ежелгі көшпенділердің көрсеткен жүлгесінен айнымай, индустрия мен инновацияны үйлестіре білгеніміз ләзім. жүктеу/скачать 127.86 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|