1.1 Көшетжай орналасқан аймақ
Абай облысы немесе Абай ауданы (Қазақша Абай облысы, Абай облысы) — Қазақстан Республикасының солтүстігінде Ресеймен, оңтүстік-шығысында Қытаймен шектесетін әкімшілік-аумақтық бірлік. Облыс еліміздің солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан, географиялық жағынан көбіне қазақ қыраттарын алып жатыр, кішісі (солтүстік бөлігі) – Батыс Сібір жазығы. Облыс аумағынан Қазақстанның ең ірі өзені Ертіс ағып өтеді. Әкімшілік орталығы және ең ірі қаласы – Семей қаласы . 2022 жылы 8 маусымда құрылған.
1-сурет. ҚР-ның картасында Абай облысының орналасқан жері.
1.2 Көшетжай орналасқан аумақтың климаттық жағдайы
Семей қаласының жазы ұзақ, жылы, құрғақ, кей жерлерде бұлтты, қыс ұзақ, аязды, қарлы, желді, бұлтты. Температура әдетте жыл бойы -19°C-тан 27°C-қа дейін ауытқиды және кейде -30°C-тан төмен немесе 33°C-тан жоғары болады.
Жылы кезең 4 айға созылады, 15 мамырдан 13 қыркүйекке дейін, максималды орташа тәуліктік температура 19 °С-тан жоғары. Шілде – Абайда жылдың ең ыстық айы, орташа ең жоғары температура 26°С, ең төменгісі 13°С.
Суық кезең 3,8 айға созылады, 20 қарашадан 14 наурызға дейін, ең төменгі орташа тәуліктік температура -3 °С-тан төмен. Семей қаласында жылдың ең суық айы қаңтар, ауаның орташа температурасы максимум -18 °С, минимум -10 °С.
Семей аймағында күннің ұзақтығы жыл бойына айтарлықтай өзгереді. 2023 жылы айдың ең қысқа күні - 22 желтоқсан, күндізгі жарық 8 сағат 8 минут, ал ең ұзақ күн - 21 маусым, күндізгі жарық 4 сағат 19 минутты құрайды.
Аумақ бойынша вегетациялық кезеңі әдетте 4,3 айға (131 күн), шамамен 10 мамырдан 19 қыркүйекке дейін созылады, сирек 18 сәуірге дейін немесе 3 маусымнан кейін басталады және сирек 30 тамызға дейін немесе 11 қазаннан кейін аяқталады.
Семейде желдің орташа сағаттық жылдамдығы жыл бойына қалыпты маусымдық ауытқуларға ұшырайды.Жылдың желді бөлігі 3,9 айға, яғни 10 ақпаннан 6 маусымға дейін созылады, желдің орташа жылдамдығы сағатына 14,2 шақырымнан асады. Семейдегі ең желді ай – сәуір, желдің орташа сағаттық жылдамдығы сағатына 15,5 шақырым.Тыныш маусым 6 маусымнан 10 ақпанға дейін 8,1 айға созылады. Семейде жылдың ең тыныш айы шілде, желдің орташа сағаттық жылдамдығы сағатына 12,9 шақырым. Жел солтүстіктен 5,6 ай бойы, 2 сәуірден 21 қыркүйекке дейін жиі соғады, максималды пайызы 50% 7 тамызда болады. Жел көбінесе 2,3 апта бойы батыстан соғады, 21 қыркүйек пен 7 қазан аралығында, максималды пайызы 32% 6 қазанда болады. Жел оңтүстіктен 5,8 ай бойы, 7 қазаннан 2 сәуірге дейін соғады, ең жоғары пайызы 61% 1 қаңтарда болады.Ең ылғалды маусым 6 мамырдан 18 қарашаға дейін 6,4 айға созылады, бұл күннің ылғалды болу ықтималдығы 13%-дан асады. Семейде жауын-шашын ең көп түсетін ай шілде айы, орташа есеппен 5,7 күн жауын-шашын мөлшері 1 миллиметрден кем емес.Құрғақ маусым 18 қарашадан 6 мамырға дейін 5,6 айға созылады. Семейде жауын-шашын ең аз түсетін ай ақпан айы, орташа есеппен 1,9 күн жауын-шашын мөлшері 1 миллиметрден кем емес. Ылғалды күндердің ішінде біз тек жаңбыр, тек қар немесе екеуі де болатын күндерді ажыратамыз. Осы классификацияға сүйене отырып, Семейде жауын-шашынның ең көп таралған түрі жыл бойы өзгеріп отырады. 13 наурыздан 22 қарашаға дейінгі 8,3 айдағы жауын-шашынның ең тән түрі тек жаңбыр болып табылады. Семейде тек жаңбыр жауатын күндер ең көп болатын ай шілде айы, орташа есеппен 5,7 күн.
Достарыңызбен бөлісу: |