Курстық жұмыс Орындаған: Балғынбек Күнай Тобы: 410-топ Мамандығы: Бастауыш білім беру мұғалімі
жүктеу/скачать 93.71 Kb.
|
| Жазу техникасын дамыту
Жазу техникасы каллиграфия, графика, орфография, тыныс белгілері дағдыларын қамтиды. Графикалық каллиграфия дағдыларын қалыптастыру бастапқы кезеңде жүзеге асырылады. Каллиграфия (грек. kalligraphia-әдемі қолжазба) оқушыларға әріптерді дұрыс жазуды және анық жазуды үйретумен байланысты. Графикалық дағдылар оқытылатын тілдің негізгі графикалық қасиеттерінің жиынтығын игеруді қамтиды: әріптер, әріптер тіркесімдері, диакритикалық белгілер (сызықша, жол және жол белгілері, апостроф). Жазбаша мәтіннің графикалық дизайны өзара байланысты операцияларды қамтиды, мысалы: - дыбыстық көрініс (жаттап алған мәтінді жатқа айту кезінде); - дыбыстық қабылдау (диктант процесінде мәтін жазу кезінде); - баспа мәтінін жазу кезінде дыбыстық көріністермен байланысты көрнекі қабылдау; - дыбыстарды тиісті графемалармен байланыстыру; - ішкі сөйлеумен және графика мен каллиграфияны игерумен байланысты қиындықтармен үйлесетін жазу кезіндегі моторикалық белсенділік түріндегі кинестезиялар. Бұл бірқатар себептерге байланысты: 1. Ана тіліндегі және оқытылатын латын алфавиттердің сәйкес келмеуі (кириллица-латын); 2. Ана тілі және латын әліпбиінде бар әріптерді жазу нысандарындағы айырмашылық; 3. Барлық тілдердегі дыбыстар мен әріптердің сәйкессіздігі. Көптеген жағдайларда сөздегі дыбыстар саны әріптер/графиктер санынан аз болады. 4. Графемалардың полисемиясы, яғни әр түрлі дыбыстарды білдіретін әріптер мен сөз тіркестерін жазу. 5. Баспа және бас әріптердің, бас және кіші әріптердің сызуларындағы алшақтық. Жалпы, графика және каллиграфия саласында келесі дағдылар қалыптасуы керек: - бас және кіші әріптерді дұрыс жазу; - әріп тіркестерін және әріп әріптерін меңгеру; - оқушылардың өнімді сөздігіне енген ең көп қолданылатын сөздерді дұрыс жазу; сөйлемнің соңында нүктелерді, үтірлерді, леп және сұрақ белгілерін дұрыс қолдану. Каллиграфия, графика және тыныс белгілерін оқыту ана тілінде және оқуда жинақталған тәжірибеге негізделуі керек. Ана тілінен жазуды жүзеге асыру үшін қажетті бірқатар ережелер алынады (қолдың позициясы, дәптер). Графикалық және каллиграфиялық дағдыларды дамыту үшін келесі жаттығулар ұсынылады: - баспа және бас әріптерде берілген үлгі бойынша әріптерді, әріп тіркестерін және сөздерді жазу; - белгілі бір тапсырмаларды орындау арқылы алдау: көрсетілген бағандардың астын сызу, мәтінде жоқ әріптерді іздеу, көрсетілген сөздерге синонимдер немесе антонимдерді таңдау және басқалар; - дыбыстық және буындық талдау (қабырға кестелерін, бөлінген алфавитті қолдана отырып); осы жаттығуларды орындау нәтижесінде оқушылар әріптер мен дыбыстарды нақты ажырата білуді, өнімді минимумды буындарға бөлуді үйренуі керек; - сөздерді белгілі бір белгілер бойынша топтастыру (мысалы, ұзын және қысқа дауысты дыбыстармен, бір және екі буынмен сөздердің екі бағанына жазу, сандарды сөзбен жазу; бір тақырыпқа қатысты сөздерді мәтіннен жазу және басқалар); - әріптер мен буындардан сөздерді құрастыру. Орфографиялық дағдылар белгілі бір тілде қабылданған сөздерді жазу принциптеріне негізделген. Мысалы, неміс емлесінің негізі екі принцип – морфологиялық және фонетикалық. Тарихи (консервативті) принцип және иероглифтік принцип біршама кең таралды. Тарихи принциптің мәні-жеке сөздердің емлесі қазіргі тілдің морфологиялық және фонетикалық фактілеріне сәйкес келмейді және тек тарихи тұрғыдан негізделген. Жазудың тарихи принципі ағылшын тіліне тән, бұл орфографиялық дағдылардың қалыптасуын қиындатады, өйткені ең қиыны - бұл принцип басым болатын емле. Жазудың тарихи принципіне байланысты сөздерді жаттап алу керек. Иероглифтік (семантикалық) принцип - бұл бірдей дыбыстық сөздер әріптік құрамы бойынша ерекшеленуі үшін әр түрлі жазылады. Морфологиялық принципке келетін болсақ, ережені барлық үш тілде қолдануға болады, егер ол іс жүзінде негізделген болса және ауызша қарым-қатынаста бекітілген сөздер тобына қатысты болса. Орфографиялық дағдылар сөйлеу әрекеті процесінде жалпы және арнайы мақсаттағы жаттығулар жиынтығын толық түсіну және орындау негізінде қалыптасады. Бірінші топқа жазбаша түрде орындалатын лексикалық-грамматикалық жаттығулар кіреді. Олар тек емлені үйренуге ғана емес, сонымен бірге тілдік қарым – қатынас құралдарын-лексиканы, грамматиканы, фонетиканы бекітуге, сонымен бірге қарым-қатынастың барлық түрлеріне арналған. .
жүктеу/скачать 93.71 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|