Лекция. № Лекция тақырыбы: ХҮ- xyii ғасырлардағы әдебиеттің даму сипаты, ерекшелігі. Лекция жоспары


! “Мен едiм“, “Тауға бiткен қайыңның” атты өлеңдердiң авторы



бет109/109
Дата02.01.2022
өлшемі1.34 Mb.
#453482
түріЛекция
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   109
Хандық дәуір әдебиеті. Лекциялар мәтіні

!

Мен едiм“, “Тауға бiткен қайыңның” атты өлеңдердiң авторы:

/

Есет


/

Шал


/

Үмбетей


/

Қобылан


/

Жанкiсi
!



Абылның ата қонысы:

/

Бозашы түбегі



/

Арқалық


/

Ақжайлау


/

Сандықтас

/

Қараой
!



«Ноғайлының қырық батыры» жырын жырлап, келер ұрпаққа жеткізушілердің бірі болған ақын:

/

Абыл



/

Есет


/

Шал


/

Қобылан


/

Жанкiсi
!



«Атамекен» атты тарихи дастанында:

Көзім көрген адамда

Абыл, Нұрым, Ақтаным,

Осылар еді тақтағым.

Осылай деп маған үйреткен,

Тарихтың ескі аспарын, -

деп өзіне Абылдың ақындық, білімдік жөнінен ұстаз болғанын мақтан ете еске алған сөз шебері:

/

Қашаған



/

Есет


/

Шернияз


/

Махамбет


/

Жанкiсi
!



«Қазақ ақындары» деген толғауында:

Ақын болып кім өтті

Адай, Нұрым, Абылдан.

Кеуделері кең еді

Сөз жібегі табылған, -

деп Абыл сөздерінің жібектей жұмсақ, сұлу екенін сүйсіне жыр еткен ақын:

/

Ығылман



/

Қашаған


/

Есет


/

Шернияз


/

Махамбет
!



Абыл ақынның өміріне қатысты деректер мен толғауына біршама талдаулар жасаған ғалым:

/

Сүйіншәлиев Х.



/

Е.Ысмайылов

/

Қ.Жұмалиев



/

Ә.Қоңыратбаев

/

М.Мағауин


!

"Сүйекем сапар шекті сексен бесте", "Құлбарақ батырға" деген толғаулардың авторы:

/

Абыл



/

Қобылан


/

Бұқар


/

Қазтуған

/

Үмбетей
!



«Өмірінің соңғы кезеңінде Баймағамбет, Қайыпқали сұлтандармен кездесіп, бетпе-бет отырып айтқан батыл сөздеріне қарағанда Абыл – шындықты айтудан еш тартынбаған, хан алдында тұрып оны жерлеуге батылы да, тілі де жеткен ақын» деген пікірді ң авторы:

/

Х.Сүйiншәлиев



/

Қ.Жұмалиев

/

М. Әуезов



/

М.Жолдасбеков

/

М.Мағауин


!

...Баймағанбет өзіңнен артық десе,

Ұстайды сонда сенің жының, тақсыр...

Хиуаның қонышына кіріп кеттің,

Бір уыс болмаса игі еді құның, тақсыр!? деп кімге айтқан?

/

Қайыпалдыға



/

Саққұлаққа

/

Жәңгірге


/

Хиуа ханы Аллақұлға


!

Батыл сынағаны үшін Абылға 60 атан айып салған кім еді?

/

Қайыпалды



/

Махамбет


/

Баймағамбет

/

Жәңгір


/

Хиуа ханы Аллақұл


!

Абылдың ғибратты мысалдарға толы туындысы:

/

"Арғымақ атта сын болмас"



/

«Отырған қарсы алдымда Қаным-айым»

/

«Қарасай-Қази»



/

Қайыпалдыға арнауында


!

Сен барда сүйеулі еді арқам жарға-ай,

Қатепті қайыспайтын қара нардай.

Аузына байтақ жұрты анталаған,

Сүйекем сөйлер еді-ау қарқуардай.

...Қорлыққа көнбен деген бір пенде еді,

Ажалға - о да көнді салған іске. – деген Абылдың өлең жолдары кімге арналған?

/

Сүйінқара батырға



/

Құлбарақ батырға

/

Мырзатай батырға



/

Жәңгірге


/

Қайыпалдыға


!

Батыс Қазақстан өңірінде Атырау облысының Қызылқоға ауданында туып-өскен сөз шебері:

/

Есет



/

Абыл


/

Қобылан


/

Қазтуған

/

Үмбетей
!



Қасарыскан жау көрдім,

Тізелескен дау көрдім,

Самарқанды сапырдым,

Қарсыласқан дұшпанды,

Шапқан шөптей жапырдым, - деп жырлан ақын:

/

Есет



/

Абыл


/

Шал


/

Қобылан


/

Махамбет
!



Мен, мен едім, мен едім!

Қатарға салсаң, қайыспас

Қас қара нар мен едім,

Шабуыл салса шаршамас

Шыны тұлпар мен едім.

Су шашырап, жел тимес,

Аударылмас қара кеме едім. – деген өлең жолдары кімдікі?

/

Есет



/

Абыл


/

Шернияз


/

Қобылан


/

Махамбет
!



«...Күн сенікі, жастарым!

Кәрілікке жеткізсе,

Талайды көрер бастарың.

Заманымда өзімнің

Еңсеріскен ер көрдім.

Белсеніскен бел көрдім.

Жасанысқан жау көрдім,

Тізелескен дау көрдім.

Бір өтірік болмасын,

Табаным тайып қашпадым» - деген өлең жолдары Есет ақынның қай өлеңінде айтылады?

/

«Қартайдым да қор болдым»



/

"Мен-мен едім, мен едім"

/

«Тауға біткен қайыңның»



/

Белгісіз арнауында







Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   109




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет