Жарыстар мен жаттығулардың әсерлерін бақылау

Жарыстық қызметтің тиімділігін мөлшерлеу және бағалау. Осы заманғы өлшеу және есептеу техникасы жарыстық жаттығулар мен жарыстық қызметтің ондаған әртүрлі көрсеткіштерін тіркеуге мүмкіндік береді. Мысалы, қарапайым жаттығуға саналатын 100м қашықтыққа жүгіруде спринтердің уақыт реакциясын, оның максимальды жылдамдыққа жету уақытын, оны ұстап тұру және түсу уақытын, қашықтықтың әртүрлі бөліктеріндегі қадамның ұзындығы мен жиілілігін, тіркеу және ұшу уақытын, тік және көлбеу күш салуды, дене салмағының жалпы орталық нүктесінің толқуын, тіреу және ұшу кезеңдерінің әртүрлі фазаларындағы буындардағы бұрыштарды және т.б. өлшеуге болады.

Осылардың барлығын жорналға тіркеуі, содан кейін спортшылардың дайындалғандық деңгейін сипаттайтын жаттығу қызметінің және көрсеткіштерінің өлшем белгілерін салыстыру арқылы жан-жақты талдау, жаттықтырушыға өте ауыр.

Сондықтан, жарыстық жаттығулардың көптеген көрсеткіштерінің ішінен тек ақпараттыларын (информативтілерін) ғана алу керек. Өйткені, оларды бақылау барысында мөлшерлеуге болады. Әртүрлі спорт түрлеріндегі жарыстық қызметтің көрсеткіштері белгілерінің ақпараттылығы (информативтілігі).

Кейбір спорт түрлеріндегі жарыстың қызмет өлшем белгілерінің (критерий) ақпараттылығы (информативтілігі)

Р/н	Спорт түрлері	Өлшем белгілері (критерий)
		Педагоги калық	Биомеханикалық	Физиологиялық	Биохимиялық	Психологиялық	Эстети калық
1	Циклдық	х	ххх	ххх	ххх	хх	х
2	Ойындық	ххх	х	хх	хх	ххх	хх
3	Жеке сайыс	хх	х	хх	хх	ххх	х
4	Ациклдық	хх	ххх	ххх	хх	ххх	х
5	Қозғалыс мәнерлілігіне жаттығу	хх	ххх	хх	хх	ххх	ххх

Ескертпе: ХХХ-жоғары, ақпараттылық, ал ХХ - орта, Х - төмен.