Марк Порций Катон Старший (б.з.д. 234—149 г. жж.)
Мәдениет ұғымы туралы көзқарастардың көптүрлілігі
Демокрит, ежелгі грек философы: «Мәдениет - «екінші табиғат»
Ағартушылық дәуірінің көптеген ойшылдары мәдениетті «адамның адамгершілік деңгейі» ретінде түсінген, оның ішкі, рухани байлығына назар аударып
Ф. Ницше: «мәдениет – халықтың өмір сүру стилі»
А.Кребер и К.Клакхон «Мәдениет: тұжырымдамалар мен анықтамаларға сыни шолу» атты еңбегінде (1952) мәдениет туралы 157 анықтамаларды есептеді. ХХ1 ғ. басында мәдениеттанушылар әлемдік әдебиетте 2500-ден астам анықтамаларды есептеген.
Демокрит
(б.з.д.460—370 дон.э.)
Фридрих Ницше
(1844-1900)
Мәдениет туралы аксиологиялық және антропологиялық түсіндірмелер
Мәдениет туралы аксиологиялық түсіндірме: мәдениет - материалдық және рухани құндылықтардың жиынтығы («аксис» грек тіліен. – «құндылық») Тұтастай алғанда адам қызметінің нәтижесі болып табылатын материалдық құндылыктардың жиынтығы.
Мәдениет туралы антропологиялық түсіндірме: мәдениет - адам мен қоғамның өмір сүру бейнесі («антропос» грек тілінен – адам)
Э. Тайлор: мәдениет анықтамасы
Мәдениет анықтамасын беруде алғашқы қадам жасаған ағылшын этнограф Эдуард Бернард Тайлор. Ол мәдениеттің қоғам өміріндегі көптеген көріністерін қамтитын кең ұғымды берген:
«Мәдениет – бұл білімнің, сенімдердің, өнердің, құндылықтардың, заңдардың, әдет-ғұрыптардың және қоғам мүшесі ретінде адам игеріп алған басқа да қабілеттер мен әдеттердің жиынтығы» («Алғашқы қауымдық мәдениет»(1871)
Эдуард Бернард Тайлор
(1832 – 1917)
“Антропология:Адам мен өркениетті зерттеуге кіріспе” (1881).
Мәдениетті эволюциялық тұрғыдан түсіну
Э.Тайлор: «өмірді жақсарту үшін адамдар моральдық нормаларды, басқарудың парламенттік түрін, моногамияны, капитализмді, киімнің қазіргі стилін және т.б. ойдан тауып шығарған. Адамдардың әрбір кейінгі ұрпағы алдағы ұрпақтан гөрі басқа, көбірек алға басқан мәдени жағдайда өмір сүреді. Тәрбие көрген және мәдениетті адамдар қоғамда неғұрлым көп болса, соғұрлым ол дамыған болады. Мәдени прогрестің ең биік шыңына жеткен батыс қоғамы»
Достарыңызбен бөлісу: |