Лекциялар тақырыптары: «clts 1003» «Этнос және мәдениет»
Этнологияның ағылшынтілді елдерде қалыптасу басқаша жолдармен келді
жүктеу/скачать 118.84 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АҚШ – та этнология дамыған
| Этнологияның ағылшынтілді елдерде қалыптасу басқаша жолдармен келді.
Халық туралы ғылым бұл жерді антропологияның бір бөлігі ретінде қалыптасты. Антропологияның адамның табиғаты туралы биологиялық ғылым ретінде пайда болуының ғалымдар 1596 ж О.Гасманың кітабының аналогиялық атымен жарық көруімен байланыстырды. Антропологияның дамуы ХYІІІ ғ колонизациямен байланысты. Себебі ол демографиялық және нәсілдік процесстерде көңіл бөледі. ХІХ ғ Еуропаның дамыған елдерінде антропологиялық қоғамдар пайда болды, олардың мақсаты бастапқы кезеңдегі адамдардың көптеген қолдарын оқып білу. ХІХ ғ көптеген неандертальдықтардың бас сүйектерімен қаңқаларын зерттеу адамзат тарихы мен мәдениетін қайта қарастыруға себеп болды. Антропологияның бір бөлігінде жаңа ғылыми бағыт әлеуметтік антропология пайда болды. Ғылымға бұл атты 1960 ж ағылшын этнологы Джеймс Фрэзер алып келді. Бұл термин мен өзінің этнологиялық зерттеудің бағытын анықтады, және Эдвард Тайлор айналысатын мәдени антропологиялардың айырмашылығын анықтап берді. Әлеуметтік антропология этнология түсінігі тез дамыды және этнология ғылыми қызығушылықтарын әртүрлі этнологиялық топтарды оқытуға бағыттайды. АҚШ – та этнология дамыған Еуропалық елдерде қарағанда сәл кештеу пайда болады. АҚШ – тың этникалық өзіндік ерекшеліктерінің себебі бойынша Америкалық антропология физикалық антропологияның нәсілдік және мәдениеттік айырмашылықтарын зерттеумен айналысты. Американдық этнологияның дамуы оның негізін қалаған Генри Льюис Морган арқылы дамыды, оның ғылыми қызметі әртүрлі болды. ХХ ғ 50- ж ортасында Француз Боастың қысымға алуымен америкалық антропология тек қана халықтардың мәдениетінің ерекшеліктерінің мәселесін ғана зерттейтін болады. Бұл бағытты Боас мәдени антропология деп атап бастайды және бұл әртүрлі этномәдениеттік зерттеулерге қарасты болады. Францияда этнологияның қалыптасу процессі спецификалық ерекшеліктерімен белгіленген. Колонизациялық саясатқа байланысты Францияның саяси топтары өмірдің ерекшеліктері мен халықтардың мәдениетімен салт – дәстүрі туралы ақпаратқа мұқтаж болды. Сондықтан халық туралы бұл атау «этнография» деп атайды. «etnos» (халық), «graphien» (сипаттау) деген мағынаны білдіреді. Бұл атауда этнографиялық материалдарға ғылыми кемшілік болды. Этнографиялық сипаттамаларға тарихи және теориялық теориялық материалдарды толықтыруға байланысты этнография ХХғ этнология болып қалыптасты. Ресейде этникалық мәселелерге қызығушылық ХYІІІ ортасында пайда болды. Ол кезде бірінші орыс қоғамы туралы сұрақтар: жері туралы және басқа халықтың арасында Ресейдің рөлі туралы және орыс халқының тарихи тамыры туралы, орыс мәдениетінің ерекшеліктері туралы сұрақ туындады. Орыс мәдениетінде этникалық мәселелерді орналастыру және шешуге басты рөлді славьянофилдердің әрекеті ойнады. 40 -50 жылдарда ХІХ ғ орыс ғалымдары К. Бэр, Н. Надеждин, К. Кабелин этнографиялық ғылымының негізгі принциптарын қалыптастырды. 1846 ж Н. Надеждин орыс халықтарының этнографияны үйрену туралы бағдарламасымен қоғамдық жиналысқа қатысты. Осында мыналарды сипаттауға шақырады: жүктеу/скачать 118.84 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|