Көміңдер мені өлген соң Сүйікті туған елімде.
Ңазылсын ңабырым кең байтақ Украинамның жерінде,
Жатайын биік корғанда Кеудемді кернеп жалыным.
Жатайын тыңдап құдіретті Днепрдің сарынын.
Шевченко «өсиетінің» осынау жолдарын Дмитрий Яковец украин тілінде айтып шыққанда, оны біздің бә- ріміз де жақсы түсініп, ұйып тыңдадық. ¥лы ақынның отты сөздері орыстың да, белорустың да, қазақтың да жүрек лүпілімен үндесіп, тіл табысып жатты.
Жексүрын басқыншыларға қарсы қатал шайқас- тың араеында біздің шағын ғана көп ұлтты партизан отрядіміз халық ақынына осылай құрмет көрсетіп еді.
Кескілескен қанды соғыс жүріп жатты. Канев тү- бінде, ұлы Тарас ңабырына таяу жерде 1941 жылы
301
орыс жазушысы Гайдар жаумен шайқасқан еді. Әскери тілші ретінде жүрген ол Днепрге салынған көпірді ер- лікпен қорғаушылар арасында көп уақыт болған. Та- растың сом құйылған тұлғасы қарап тұрғанда нашар соғысудың өзі мүмкін де емес-ті. Фашист самолеттері бір жағынан көпірді үсті-үстіне бомбалап жатқанда да, біздің саперлер оқ астында жүріп оның зияндалған жерлерін жөндеумен болды. Сірә, сол кезде Тарас өзі- нің биік мінбері үстінен жау жарқанаттарының дары- лын естіп, оларға толассыз оқ атқан көпірді қорғаушы- лар тілегін тілеп тұрған да шығар.
Аркадий Гайдар ақырғы демі қалғанша көпірді қорғасты. Ал кейін шегінуге тура келген кезде ол украин партизандарының арасында қалды. Кейін біз бұл ержүрек орыс жазушысының сүйегі Золотонош деп аталатын кішкене бір украин қаласының маңында, о заманда ұлы ақынның табаны тиген жерде қалғанын естідік. Мен сонда: міне нағыз жазушы әрдайым да осылай халықпен бірге болады, оның қуанышын да, қайғысын да осылай бірге бөліседі ғой, деген ойға кел- дім. Тарас Шевченко осылай болған еді, оның рухани ұрпақтарының бірі Аркадий Гайдар да сондай болып, туған халқының бақытты жолында өмірін қиды.
Рас, мен Шевченко туралы соғысқа дейін-ақ, сонау мектепте оқып жүрген бала шагымда білгенмін. Ал бі- рақ оның ұлылығы мен керемет күшін Днепр жағасын- да Кобзарь қабырының басында тұрған сәтте айрықша сезіне түстім. Сол бір бес минут қана уақыт менің жү- регімде өшпес орын алып қалды. Содан соң-ақ ұрыс- тың толас-толас аралығында Тарастың қайғылы да қатулы жүзі көпке дейін көз алдымнан кетпейтін бо- лып алды. Ол өзінің биік гранит мінберінен айдынды Днепрге қарап тұрғандай әсер ететін маған. Ол Днепр- дің ызалы гүрілін де, халық кекшілдері — партизан- дармен шайқасты сілесі қатып, сан жеңіліске ұшыра- ған жау азасын да естіп тұратын сияқтанады.
— Тарас өлеңі саған ұнай ма? — деп менен Кон- стантин Спижевой әрдайым сұрайтын. Ол мұнысына менің құптап жауап бергенімді еститін де, дереу қа сындағы партизан Иван Гаманға қарап: — Ваня, бізге ән салып берші, Ңасым екеуміз тыңдайық,— дейтін
Достарыңызбен бөлісу: |
