М.Қ. ҒЫлым философиясы және тарихы барлық мамандықтары бойынша оқитын магистранттарға семинар сабақтарын және МӨож орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар Өскемен 2014

1. Идеялар тәртібі мен байланысы, заттар тәртібі мен байланысы сияқты. Біріншісінің де, екіншісінің де мәні дініи болмыс салдары – деп санаған Жаңа дәуірдегі голланд философы:

А) Р.Декарт В) Ф.Бэкон С) Б.Спиноза Д) Э.Гуссерль Е) К.Юнг

2. «... Адам ойында сезім мүшелерінде ең бастан толық немесе жартылай туындамаған бірде бір ұғым жоқ» -, деп жазған XVII ғ. номинализм өкілі:

А) И.Кант В) О.Конт С) Ф.Бэкон Д) Дж.Локк Е) Т.Гоббс

3. Әлемнің хаос ретіндегі философиялық мәні тән:

А) Теоцентризмге В) Антропоцентризмге С) Неомарксизмге

Д) Постмодернизмге Е) Структурализмге

4. «Ғылыми тіл ойындары» туралы идеяны ұсынған ХХ ғ. лингвистикалық неопозитивизм өкілі:

А) М.Хайдеггер В) Л.Витгенштейн С) Б.Рассел Д) К.Поппер Е) И.Лакатос

5. Демаркация мәселесі бұл – біріншіден эмприкалық ғылымдар арасындағы айырмашылықтарды анықтау үшін қолға құрал ретінде берілетін критерийлерді іздеу, екінші жағынан:

А) Математикамен, логикамен В) Физикамен және метафизикамен

С) Лингвистикамен Д) Химиямен Е) Астрономиямен

6. Т.Кунның үстемдік алдында кейбір парадигманы білдіретін концепция ұғымы:

А) Тәртіптік матрица В) «қатты ядро» С) Теорема Д) Ереже Е) Қалыпты ғылым

7. Бұл ұғыммен Т.Кунның ғылым эволюциясындағы сабақтастықты теріске шығару ұғымы байланысты: алдыңғы парадигмамен жинақталған білім, күйзелістен кейін бары жоғалады, ал ғылыми бірлестіктер бір-бірін ысырады:

А) Қалыпты ғылым В) «Қорғаныс белдігі» гипотезі С) Оң эвристика

Д) Өлшемсіздік Е) Парадигма

8. И.Лакатос әдіснамасының негізгі ұғымы: бағдарламаларды ары қарай зерттеу үшін ең келешегі бар ұйғарымды нормативтік ережелермен шартты алмастыру, ал қайсысынан құтылу керек:

А) Анықтау В) Жағымды және жағымсыз эвристика С) Қорғаныс белдігі Д) «Қатты ядро» Е) Парадигма

9. Ғылым эволюциясының негізгі ерекшелігі биологиялық эвалюцияның дарвиндік сұлбасына ұқсастығы деп санаған ХХ ғ. батысеуропа философы:

А) С.Тулмин В) П.Фейерабенд С) Л.Фейербах Д) К.Поппер

Е) И.Лакатос

10. К.Поппер бойынша демаркация әдісі болып табылатын принцип:

А) Анықтау В) Парадигма С) Бұрмалау Д) Детерминизм Е) Өзара байланыс

11. «Мен ойлаймын, яғни жаным бар» тезисі кімдікі:

А) Сократ В) Платон С) Б.Спиноза Д) Ф.Бэкон Е) Р.Декарт

12. Даосизмде «заттарды заттандыратын, бірақ зат болып табылмайтын» әлемнің болмыс мәні қалай аталады:

А) Инь В) Ян С) Тянь Д) Дао Е) Сяо

13. Зенонның қайшылығы және қиыншылығы қалай аталады:

А) Парадокс В) Апория С) Антиномия Д) Априори Е) Апперцепция

14. И.Кант білімді қалай бөледі:

А) Априорлы және апостериорлы В) Эмпирикалық С) Теоретикалық Д) Ғылыми және ғылыми емес Е) күнделікті және теориялық

15. «Философия – бұл діннің серігі және мәні бойынша достар» деп «Тойтаруды тойтару» шығармасында жазған араб философы:

А) Аль-Фараби В) Ибн-Сина С) Ибн-Рушд Д) Аль-Газали Е) А.Яссауи

16. Жүйе үдеу заңына бағынады:

А) Қозғалыс В) Мақсаттылық С) Энергия Д) Эвалюция Е) Энтропия

17. Болжам – ғылыми зерттеудің дедуктивті моделін бірінші кезекке қойған ХХ ғ. британ философы :

А) М.Фуко В) М.Полани С) Т.Кун Д) К.Поппер Е) П.Фейерабенд

18. Теориялық-әдіснамалық плюрализм ұстанымын жақтаған американдық ғылым философы:

А) М.Полани В) П.Фейерабенд С) Л.Фейербах Д) К.Поппер Е) Т.Кун

19. Білімнің өсу концепциясын толық әзірлеген ХХ ғ. британ философы:

А) К.Поппер В) Т.Кун С) П.Фейерабенд Д) И.Лакатос Е) М.Фуко

20. Тек ғылым тілінің логикалық талдамасына философияны мәлімдеу үшін тән:

А) Неокантшылық В) Неотомизм С) Неопозитивизм Д) Неофрейдизм Е) Неопрагматизм

21. «Жеке білім» тұжырымдамасын әзірлеген венгерлік ғылым философы:

А) Т.Кун В) П.Фейерабенд С) М.Фуко Д) К.Поппер Е) М.Полани

22. К.Ясперс бойынша жеке тұлға бостандығының шарты болып табылады:

А) Таным В) Мораль С) Құқық Д) Коммуникация Е) Революция

23. А.Камюдің негізге алатын принципі:

А) «Білім – күш» В) «Мен ашуланамын, яғни өмір сүремін» С) «Адам бол» Д) «Мен ойлаймын, яғни жаным бар» Е) «Мен ештеме білмейтінімді білемін»

24. «Философиялық зерттеу талпынатын шындықты иеленуге болмайды, ол ешуақытта бақылауы немесе дәлелденбеуі тиіс» - ,деп санаған фр.католик философы, экзистенциалист:

А) Г.Марсель В) М.Хайдеггер С) К.Ясперс Д) Д.Дидро Е) Ж.П.Сартр

25. Шындықты тану үшін «көзді жұмып, құлақты бітеп, ойлауға еркіндік беру қажет» деп санаған:

А) Демокрит В) Гераклит С) Платон Д) Сократ Е) Аристотель

26. «Философия дегеніміз дұрыс пайымдау арқылы қол жеткізілетін таным ...» деп санаған Жаңа дәуір философиясының өкілі, номиналист:

А) Ф.Бэкон В) Б.Спиноза С) Дж.Локк Д) Р.Декарт Е) Т.Гоббс

27. «Философия әртүрлі білімдердің адамзат ақыл-ойының маңызды мақсаттарына қатысы туралы ғылым» деп атап көрсеткен неміс классикалық философиясының негізін қалаушы:

А) Г.Гегель В) Л.Фейербах С) И.Фихте Д) И.Кант Е) К.Маркс

28. «... біздің идеяларымыздың заттардың шынайылығымен қаншалықты үйлессе, біздің танымымыз да сонша шынайы» - деп санаған XVII ғ. философ-сенсуалист:

А) Б.Спиноза В) Дж.Локк С) Р.Декрат Д) Ф.Бэкон Е) Г.Лейбниц

29. И.Канттың «Заттарды өзіңе арналған зат ретінде емес құбылыс ретінде тану керек деген қағидасы:

А) Агностицизм В) Адуализм С) Сенсуализм Д) Панлогизм Е) Шынайылық

30. И.Лакатостың көзқарасы бойынша ғылым тарихында жеке болжамдар емес, ғылыми-зерттеуші болжамдар бір-бірінен бәсекелеседі:

А) Институттар В) Зертханалар С) Бағдарламалар Д) Топтар Е) Бірлестіктер

31.Ғылымды ешқандай әдіснамалық канондары жоқ мәдениеттің белгілі бір түрін іске асыру деп қарастырған ХХ ғ. американдық философ:

А) Т.Кун В) К.Поппер С) И.Лакатос Д) Л.Фейербах Е) П.Фейерабенд

32. Сциенитикалық қиял Ф.Бэкон еңбектерінен есеп жүргізеді:

А) Метафизика В) Этика С) Органон Д) Жаңа Атландида Е) Ғылыми рефолюция құрылымы

33. Ғылымды адамның жоғары рухани қызметі, мәдениет негізі, білім өлшемі, барлық әлеуметтік мәселелерді шешу тәсілі болып табылады деп санаған:

А) Иррационализм В) Сциентизм С) Антисциентизм Д) Скептицизм Е) Сенсуализм

34. «... Көптеген рухани туындылар адам қолының, білегінің, тістерінің қызметімен тығыз байланысты. Майысқан саусақ ілгекке айналады, алақан ыдыс бола алады, семсерде, алқада, ескекте, соқада, күректе қолдың, білектің, саусақтардың позициясы мен орналасуын байқау қиын емес ...» деп атап көрсеткен ХІХ ғ. неміс философы, «Техника философиясы» ұғымының негізін қалаушы:

А) Э.Капп В) К.Маркс С) Г.Гегель Д) М.Хайдеггер Е) К.Ясперс

35. Сананың сыртқы заттарға тұрақты бағытталуы:

А) Интуиция В) Индукция С) Интенциональдылық Д) Интернаиональдылық Е) Интенсивті

36. Т.Кунның көзқарасы бойынша ғылыми революция мына ауысымда байқалады:

А) Қоғам В) Өркениет С) Дін Д) Мәдениет Е) Парадигма

37. Адам мәдениеті үшін кез-келген құндылықты жоққа шығарады:

А) Сциентизм В) Метафизика С) Догматизм Д) Антициентизм Е) Антиномия

38. П.Фейерабендтің ғылымдар теория жасауға талпынулары тиіс деп мақұлдайтын, бар және танылған теориялармен үйлеспейтін негізгі әдіснамалық принциптерінің бірі:

А) Қайшылықсыздық В) Пролиферация теориясы С) Даму Д) Тәртіптік матрица Е) Бұрмалау

39. К.Поппер ұсынған «үш әлем» теориясы объектілер әлемінің, субъектілер әлемінің, объективті білім әлемінің өмір сүруін растайды. Үшінші тәуелсіз әлемде білімнің өсу анализі және дамуы К.Поппер бойынша қандай зат болып табылады:

А) Ғылым философиясы В) Ғылым С) Философия Д) Философия тарихы Е) Ғылымдар әлеументтануы

40. «Ұтымдылық және түсінік стандарттары» ХХ ғ. батысеуропа философының эпистемологиясында негізгі ұғымдар ретінде берілген:

А) П.Фейерабенд В) И.Лакатос С) С.Тулмин Д) Т.Кун Е) К.Поппер