М.Қ. ҒЫлым философиясы және тарихы барлық мамандықтары бойынша оқитын магистранттарға семинар сабақтарын және МӨож орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар Өскемен 2014

1. «Таным» және «ойдау» ұғымдарын таратқан XVIII ғ. неміс философы. Біз сезімдеріміз сезе алатын заттарды тани аламыз, яғни құбылыстар әлемін. Біз барлығы туралы ойлай аламыз, біздің сезімтал қабылдауымыздың мүмкіндік шегінен шығып кеткендер жайлы да, мысалы, құдайды, жанды және т.б.:

А) Л.Фейербах В) И.Кант С) О.Конт Д) Г.Гегель Е) И.Фихте

2. «Философия адамзат санасын кез-келген ғылымға қарағанда жоғары көтереді» -, деп жазған XVIІI ғ. неміс философы, субъективті идеалист:

А) Г.Гегель В) Л.Фейербах С) И.Фихте Д) И.Кант Е) М.Хайдеггер

3. «Жаңа әлемнің өте ескі ғасырлардан барлығымен ерекшеленуі Б.Расселдің айтуы бойынша ғажайып жетістіктерге жеткен ғылыммен шарттасқан:

А) XV ғ. В) ХІХ ғ. С) XVI ғ. Д) XVIII ғ. Е) ХХ ғ.

4. «Ғылым философиясы ғылымның өзінің процесін зерттейді» деп санаған американдық ғылым философы:

А) А.Бергсон В) М.Томсон С) И.Лакатос Д) М.Хайдеггер Е) Ст.Тулмин

5. Дәуірдің ұлы ойшылдары «Мифтан философия мен ғылымды жасап шығарды»:

А) Антикалық В) Көне Шығыс С) Ортағасыр Д) Жаңа дәуір Е) Ренессанс

6. Ғылым неге жазса азғынданады, себебі ғылымның үздіксіз мақсаты табиғатты жауалап алу деп седірген ХХ ғ. философы, экзистенциалист:

А) А.Камю В) М.Хайдеггер С) И.Кант Д) И.Пригожин Е) Б.Рассел

7. «Ең жоғарғы шындықты бізге болымыстың шынайы мәні мен мағынасын анықтайтын философия ашып береді»- деп санаған неміс классикалық философиясының өкілі:

А) О.Конт В) М.Хайдеггер С) Г.Гегель Д) Г.Гадамер Е) К.Ясперс

8. Кез-келген табиғаттың күрделі жүйесін өздігінен ұйымдастыру және дамыту теориясы бұл ненің әдістері мен тәсілдері ...:

А) Диалектиканың В) Метафизиканың С) Семиотиканың Д) Синергетиканың Е) Герменевтиканың

9. «Дұрыс білім көздері болып тек қана нақты ғылымдар табылады» деп айтқан:

А) Прагматизм В) Неотомизм С) Экзистенциализм Д) Герменевтика Е) позитивизм

10. Дәтүрлерді ғылым дамуының негізгі айқындалған фоакторлары ретінде қарастырған ХХ ғ. философ:

А) М.Полани В) Р.Рорти С) Т.Кун Д) К.Поппер Е) И.Лакатос

11. Вербалды тіл көмегімен негізінде айқын және толық көріне алмайтын білім дегеніміз ...

А) анық емес В) психологиялық С) логикалық Д) ғылыми Е) мифологиялық

12. Екінші ғылыми революция қашан болды:

А) XVII ғ. В) XVIII ғасырдың аяғында ХІХ ғасырдың бірінші жартысында С) ХІХ ғ. Д) ХХ ғ. Е) XХI ғасырдың басында

13. Постнеклассикалық ғылымның дамуы қай ғылыми революциямен байланысты:

А) Бірінші В) Екінші С) Төртінші Д) Үшінші Е) Үшінші және төртінші

14. Ғылымға институционалдық тәсілдің бастауы деп саналатын американдық әлеуметтанушы:

А) Т.Кун В) И.Лакатос С) К.Поппер Д) Р.Мертон Е) М.Хайдеггер

15. Ойлаудың белсенді рөлін және салыстырмалы дербестігін жоққа шығаратын философиялық ағын:

А) Номинализм В) Шынайылық С) Схоластика Д) Рационализм Е) Эмпиризм

16. Бастапқы логикалық пайымдаулар мен дәлелдемелерсіз шындықтың тікелей, тура ұғымының қабілеттілігі бұл ...:

А) Фантазия В) Қиялдау С) Интуиция Д) Индукция Е) Магия

17. Теорияның қалыптасуында әдіснамалық маңызды рөлде:

А) Практика В) Индукция С) Әдіс Д) Дәріптелген объект Е) Заң

18. Теорияның басты элементі ...:

А) Категория В) Болжам С) Тәжірибе Д) Дедукция Е) Заң

19. XVIII ғ. екінші жаһандық ғылыми революция негізінен мына есімдермен байланысты:

А) Коперник., Кеплер В) И.Ньютон., Галилей., Кеплер С) Д.Бруно., И.Ньютон Д) А.Эйнштейн., М.Бор Е) Н.Коперник., Б.Бруно

20. Үстемелік принципті ойлаудың үр жаңа әдісін ашқан:

А) Н.Бор В) А.Эйнштейн С) В.Гейгенберг Д) М.Борн Е) Э.Резерфорд

21. Кванттық логиканың бар екені туралы мәселені алғаш қозғаған:

А) М.Борн В) Э.Резерфорд С) Г.Гейзенберг Д) Н.Бор Е) Аристотель

22. «Ақиқаттың абстрактілі кезеңі ретінде» Г.Гегель мына категорияларды анықтады:

А) Мазмұн В) Мән С) Себеп Д) Қысым Е) Мүмкіндік

23. «Жеке білім» тұжырымдамасын әзірлеген венгерлік ғылым философы:

А) М.Фуко В) М.Полани С) К.Поппер Д) Т.Кун Е) П.Фейерабенд

24. «Философияның ғылымнан айырмашылығы ол мәселелермен емес, құпиялармен айналысады» - ,деп санаған ХІХ-ХХ ғғ.фр. философы, католиктік экзистенциализм негізін қалаушы:

А) Ж.П.Сартр В) А.Камю С) А.Бергсон Д) Г.Марсель Е) К.Ясперс

25. «Философия ойды айқындауы және қатаң шектеуі тиіс, онсыз ол күмәнді және бұрмаланған болып келеді» деп «Логикалық-философиялық» трактатта жазған:

А) Э.Мах В) Л.Витгенштейн С) М.Хайдеггер Д) Р.Карнап Е) А.Камю

26. «Теория қандай да бір ойға қонымды оқиғалармен теріске шығарылуы мүмкін емес ...» деп санаған ХХ ғ. британ философы:

А) Ж.П.Сартр В) Т.Кун С) К.Поппер Д) И.Лакатос Е) П.Фейерабенд

27. Тарихи процестің бірлігі туралы ойды беру үшін К.Ясперс мынандай ұғымды енгізді:

А) «Абсолютті рух» В) «Анықтау» С) «Бұрмалау» Д) «Парадигма» Е) «Кіндік уақыт»

28. К.Поппердің көзқарасы бойынша демаркация әдісі болып табылады:

А) Бұрмалау В) Феноменология С) Флуктуация Д) Формация Е) Фатализм

29. Білімнің өсу концепциясын толық әзірлеген ХХ ғ. британ философы:

А) И.Лакатос В) Т.Кун С) С.Тулмин Д) К.Поппер Е) П.Фейерабенд

30. И.Канттың «Заттарды өзіңе арналған зат ретінде емес құбылыс ретінде тану керек деген қағидасы:

А) Материализм В) Агностицизм С) Скептицизм Д) Дуализм Е) Плюрализм

31. Таным теориясында Коперниктің теориясына ұқсас түбегейлі өзгеріс жасаған XVIII ғ. неміс философы:

А) И.Фихте В) М.Хайдегер С) И.Кант Д) Г.Гегель Е) Л.Фейербах

32. Өзінің әлем құрылысы көрінісінде Аль-Фараби ұстанған идея:

А) Деизм В) Пантеизм С) Креационизм Д) Теоцентризм Е) Эманация

33. Заттың жеке сапасының, қасиеттерінің, жақтарының бейнесі қалай аталады:

А) Түйсік В) Ұғым С) Түсінік Д) Қабылдау Е) Пайымдау

34. ХІХ ғ. аяғында «техника философиясы» терминін «Техниканың жалпы мәселелері» мақаласында қолданған орыс инженері:

А) Э.Капп В) П.Энгельмеер С) Ф.Энгельс Д) П.Сорокин Е) О.Конт

35. Адам бұл ең алдымен өзін жаратушы, өзін өзі жеңе алатын, өзін өзі жобалай алатын жануар» - деп ойлаған ХХ ғ. американ философы:

А) Э.Капп В) О.Конт С) Т.Кун Д) Л.Мэмфорд Е) Ф.Дессауер

36. Ғалым қабылданған стандарттарға сәйкес келетін оқиғалар мен жағдайларды түсінікті деп, ал «түсінік матрицасына» жаптайтындарды анамалия деп есептейді, түсінікті жақсартуда ғылым дамуының стимулы ретінде санайды ХХ ғ. батыс еуропа философы:

А) Т.Кун В) И.Лакатос С) П.П.Фейерабенд Д) К.Поппер Е) С.Тулмин

37. 1877 жылы «Техника философиясы негіздері» атты өзінің еңбегінде «Техника философиясы» түсінігін көрсетіп, оған жүйелі талдау жасаған неміс философы:

А) И.Кант В) Т.Кун С) Э.Капп Д) О.Конт Е) М.Хайдеггер

38. «Ғалымдар жұмбақтарды шешуге үйренеді және мұның артында үлкен идеология жатыр» деп дәл атап көрсеткен парадигманың негізін қалаушы:

А) И.Лакатос В) Т.Кун С) Э.Капп Д) О.Конт Е) М.Хайдеггер

39. Үшінші ғылыми рефолюция қай құбылыспен сипатталады:

А) Классикалық физика В) Гуманитарлық ғылымдар С) Постклассикалық ғылым Д) Классикалық емес жаратылыстану Е) Неопрагматизм

40. «Құбылыс қалай пайда болады?» деген сұраққа жауап беретін теориялық түсінік қалай аталады?:

А) Динамикалық В) Эксперимент С) Герменевтика Д) Номологиялық

Е) Феноменология