110-сурет. Осциллографтағы уақыт диаграммасы
Бақылау сұрақтары:
- Регистрлер не үшін қолданылады?
- Регистрде сақталған сөздерге жүргізілетін операцияларды атап беріңіз.
- Параллельді және жылжымалы регистрлердің айырмашылықтары неде?
- Жылжымалы регистрде сақталған сандарды жылжыту операциясы қан- дай арифметикалық операцияларға сәйкес келеді?
- Регистр жұмысын модельдеу үшін Simulink жүйесі кітапханасының қан- дай элементтері қажет?
- Регистрдің стандартты шартты белгілеуі қандай?
4.5. Санағышты модельдеу Жұмыстың мақсаты және мазмұны
Цифрлік санағыштың жұмысын модельдеу зертханалық жұ- мыстың мақсаты болып табылады.
Қысқаша теориялық мәліметтер
Цифрлік санағыш кіріс импульстеріне түсетін санауды қам- тамасыз ететін триггердегі функционалдық құрылғы деп атала- ды. Екілік кодта құрастырылатын санаудың нәтижесі триггер- дің санағышында сақталып, есептеліне алады.
Екілік кодта санағышпен есептеліп қойылған максималды сан 2 n-ға тең, мұндағы п – триггерге реттелген түрде қосылған
219
111-сурет. Шартты белгіленуі (а), функционалдық сұлбасы (ә) және үшразрядты санағыш жұмысының уақыттық диаграммасы (б)
Санағыштың С кірісінде саналатын импульстер пайда бол- ғанда әр байланысқан триггерлерден реттік ауысулар байқала- ды. Бұл 111-б сурет диаграммаларында көрсетілгендей ұйым- дастырылады. Диаграммада көрсетілгендей әр ауысудың пери- оды алдыңғы триггермен салыстырғанда келесі триггерден екі
220
сан. Егер санға түсетін импульстерде шектеулер жоқ болса, са- нағыш әр 2 n импульс сайын бастапқы нөлдік жағдайға қайтары- лады. Санағыштардың мұндай түрі қайта саналатын деп атала- ды.
Мақсатты тағайындалуы бойынша санағыштар келесі тип- терге бөлінеді: жинақтаушы (импульстерді тура есептейді); ше- геретін (ең үлкен мәннен 0-ге дейінгі мәнді қайта санауды орындайды); реверсивті (тура және қайта есептеу тәртіптерінде қолданылады).
Цифрлік санағыштарды триггерлік және логикалық микро-
сұлбаларды қолдану арқылы алуға болады. Сонымен қатар бір түрдегі жоғарғы деңгейдегі микросұлбаларды интеграциялайт- ын көп разрядты универсалды санағыштар бар (мысалы, К155ИЕ7, К564ИЕ14 микросұлбалары және т.б.). Санағыштың жұмыс істеу қағидатын триггерде жиналған үш разрядты сана- ғышты мысалға ала отырып, қарастырамыз. Оның шартты бел- гіленуі және функционалдық сұлбасы (111-а, ә сурет) көрсетіл- ген.
а)
ә)
б)
112-сурет. 4-ке дейінгі санауды қамтамасыз ететін екілік санағыш
Мысалы, 4-ке дейінгі санауды орындайтын екілік санағыш импульсін құрастыру. Есепті шешу үшін үшразрядты санағыш- тардың сұлбасы бойынша қосылған 4-ке дейінгі санауды қамта-
221
есе артық болады. Q шығысына ауысқан триггерлерге «1» сим- волын жаза отырып, санағыштың жағдайын 7-кестеде көрсетіл- гендей жүйелеуге болады
7-кесте
Достарыңызбен бөлісу: |
