Мазмұндамалар 5-сынып
- сынып Дулат Бабатайұлы
жүктеу/скачать 74.38 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жоспар: 1.Молдадан хат тануы. 2. Жырауларды ұстаз тұтуы. 3. Дулат – жаңашыл ақын. 4. Дулат шығармалары. Шортанбай Қанайұлы
| 10 - сынып
Дулат Бабатайұлы Ол 1802 жылы Семей өңірі,Аягөз маңында дүниеге келген.Ауыл молдасынан оқып, хат танып, мұсылманша сауатын ашады. Дулат халықтық шығармаларды, ұлттық поэзия үлгілерін жаттап өскен, көне түркі поэзиясынан тағылым алған.Бұқар және Ақтамберді жырауларды ұстаз тұтқан.. Дулат – қазақ әдебиеті тарихында ұлттық санасы алғаш оянған жаңашыл ақын. Дулат туындыларының ішінде арнау өлеңдер, нақыл - өсиет ретінде айтылатын дидактикалық жырлар, ертегі-аңыз сюжетіне жазылған толғаулар, мысал сөздер, т.б.бар. Шығармаларының идеялық мазмұны да әр алуан.Олар, негізінен, қазақ қоғамындағы белгілі бір кезеңнің тарихи шындықтарын сөз етеді.Дулат – қазақ елінің патша үкіметіне тәуелді болғанына наразы ақын.Қазақтың өз алдына бөлек хандық құрып, дербес өмір сүруін көксейді,хан басқарған феодалдық тұрмысты жақтайды.Қоғамды, дүниені өзгертпесе, қазақтың бағы ашылмайды деген үлкен қорытындылар жасайды. Өнер жолына ерте түскен, өмірінің соңғы күндеріне дейін ел ықыласына бөленген Дулат 1871 жылы қайтыс болады. («Қазақ әдебиеті» оқулығынан) Жоспар: 1.Молдадан хат тануы. 2. Жырауларды ұстаз тұтуы. 3. Дулат – жаңашыл ақын. 4. Дулат шығармалары. Шортанбай Қанайұлы Ақын 1818 жылы Оңтүстік Қазақстан облысына қарасты Түркістан ауданының Қаратау бойында туып, Арқадағы Қарқаралы өңірінде 1881 жылы қайтыс болған. Ақын өлеңдерін тұңғыш жариялаған академик В.Радловтан кейін Қазан қаласында оның өлеңдер жинағы басылып жарық көрсе, кешегі Кеңес өкіметі тұсында шығармалары әр алуан жинақтарда басылып келді. Мұның бәрі ақынның өлең, жырларының ел жүрегінен өшпестей орын тепкенінің айқын куәсі болып табылады. Шортанбай ақын әдебиетіміздегі «Зар заман» деп аталатын әйгілі кезеңнің ірі өкілдерінің бірі. Ақын белгілі бір ортаның немесе аймақтың ғана емес, барша халықтың мұң-мұқтажын толғады, көптің жоқтаушысы болды. Толғауларының ішіндегі көпшілікке кеңінен тараған туындысы «Келер заман сипаты» атты шығармасы. Өзіне дейінгі Бұқар, Тәтіқара, Ақтамберді жыраулар мен Шал ақынның мол мұраларымен жақсы таныс болған. Шортанбай сонымен қатар айтыс ақыны ретінде Шөже, Орынбай, Асан ақындармен сөз сайысына түскен. Шортанбай мұраларын зерттеу ісіне М.Әуезов, С.Мұқанов, Қ.Жұмалиев, Х.Сүйіншәлиев, М.Мағауин, С.Қирабаев, Ы.Дүйсенбаев, Т.Нұртазин, Ғ.Мұсабаевтар көп еңбек сіңірді. Ақын шығармаларының қолжазбасы Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының Ұлттық ғылыми кітапханасында сақтаулы. (Қанат Мәметқазыұлы) жүктеу/скачать 74.38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|