Мазмұндамалар 5-сынып
Жоспар: 1. Ақынның туған жері 2. «Зар заман» ақыны. 3.Шортанбайдың айтысы. Сүйінбай – айтыс өнерінің алтын діңгегі
жүктеу/скачать 74.38 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жоспар
| Жоспар:
1. Ақынның туған жері 2. «Зар заман» ақыны. 3.Шортанбайдың айтысы. Сүйінбай – айтыс өнерінің алтын діңгегі Сүйінбай Аронұлы – ХIХ ғасырдағы Жетісудың ірі ақыны.Ол жасөспірім кезінен-ақ ақындық өнерді машық ете бастаған.Аңыз-ертегілер, қисса-жырларды жаттап өскен. Қазақ, қырғыз еліне ақындығымен, айтыскерлігімен, туысқандық пен достықтың жыршысы ретінде көрінген азамат ақын.Оның атасы Күсеп те үлкен ақын екен. Сүйінбай - айтыскер, тарихи батырларды жырлаушы ғана емес, сыншыл ақын.Ол ақындық өнерін айтыстан бастап, өзімен замандас талай-талай ақынмен кездесіп, сан рет айтысқан ақын.Сондықтан одан қалған әдеби мұраның біразы –айтыс өлеңдері. Халық арасында көп тараған айтысы – Тезек төремен айтысы (Жетісудың төресі). Халықтың айтуына қарағанда Тезек төре ақын болыпты. Сүйінбай - сөз құдіретін тереңінен түсінетін, ешкімге дес бермеген, жеңіліп көрмеген айтыс өнерінің асқан шебері. («Қазақ әдебиеті» оқулығынан) Жоспар: 1.Жетісу ақыны. 2. Сүйінбай - айтыскер,сыншыл ақын. Мұрат Мөңкеұлы Мұрат Мөңкеұлы 1843 жылы қазіргі Атырау облысының Қызылқоға аталатын жердегі Қарабау елінде дүниеге келген.Әкесі Мөңке – өз еліне аты мәлім болған дәулетті адам, көпке белгілі кісі.Мұрат әкеден ерте жетім қалып, ағасы Матайдың тәрбиесінде өседі.Мұрат жас кезінен жиын – тойдан қалмай, ел ішінде «шешен бала», «тапқыр бала» атанады.Мұрат ақын Махамбеттің өлең – толғауларын жаттап өскен.Ауыл молдасынан білім алған.Мұрат өзінің ақын екенін жеті жасында-ақ байқатады. Мұраттың «Үш қиян», «Сарыарқа», «Қазтуған» тәрізді толғаулары ескілікті дәріптеуге арналған.Мұрат айтыста да сөзге бөгелмей, тапқырлық таныта білген. Мұрат шығармаларының көлемдісі – «Қарасай - Қаси» жыры.Мұнда қос батырдың ерлігі баяндалады. Мұрат Мөңкеұлы 1906 жылы қайтыс болған. («Қазақ әдебиеті» оқулығынан) Жоспар: 1.Дүниеге келген жері. 2. Мұрат пен Махамбет 3.Мұрат ақынның толғаулары Аққулы көлде Жаз....Жер жүзі көгеріп,жасыл ала жібекке оранып құлпырады. Аққулы көлдің жағасында тізіле қонып алты ауыл отыр. Көк мөлдір сулы аққулы көлдің жасыл ала қамыстары көк жібекке тіккен жасыл ала өрнекті кесте сияқты. Көл ортасында қалың жасыл ала қамыстың айналасы – айнадай жылтыраған кең жайқын.Сол жайқында аппақ болып шаңқиып екі аққу сыланып, ақырын әсем жүзіп көлбеңдейді.Екі аққу ұзын, сұлу мойындарын иіп, көл ортасында сыңқылдап, аппақ денесін күміс суға төсеп, әсем жүзіп, күміс судың айнадай мөлдірін шымырлатып сызады.Екі аққудың нәзік сұлу үнмен сыңқылдап жүзген күміс сызығынан сылдырлап, меруерт, гауһар моншақ тізіледі. Қап – қара жүнді, сыңқылдаған дауысты, ақ маңдайлы қасқалдақтар қырқылдап, ойнаған қоңыр үйректер. Көлді айнала қорыған қара ала қанатты, әдемі айдарды, шаршамайтын, сақ құлақ қызғыштар.Көкке шығып, зыр қағып безектеп сұңқылдаған ұзын аяқ, бізтұмсық тауқұдіреттер, тағы да толып жатқан неше түрлі құстар көл басын сұлу күйді думан қып жатты. (С.Сейфуллин) Жоспар: 1.Жаздың суреті. 2.Көлдің суреті. 3.Көлдегі аққулар. 4.Қасқалдақтар, тағы басқа құстар. 5.Сақ құлақ қызғыштар. 6. Бізтұмсық тауқұдіреттер. 7.Көл басындағы дума. жүктеу/скачать 74.38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|