«Мәдени мұра» Мемлекеттік бағдарламасының кітап сериялары
жүктеу/скачать 2.89 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ƏБУНƏСІР ƏЛ-ФАРАБИ
| ҚОРҚЫТ АТА КІТАБЫ
Арғы жерде – оғыз, бергі жерде қазақ, түркімен, əзірбайжан, анадолы халықтарына ортақ «Қорқыт ата кітабын» тұңғыш рет қазақ тілінде сөйлеткен – ғалым- қаламгер Ə.Қоңыратбаев. Ғалым «Қорқыт ата кітабын» 1973 жылы қазақ тіліне толық аударып шыққан. Қолжазба 1975 жылы Қазақ КСР Ғылым академиясының М.О.Əуезов атындағы Əдебиет жəне өнер институтының фольклор бөлімінде ғылыми талқылаудан өтіп, Ə.Марғұлан, Ə.Тəжібаев, Н.Смирнова, Р.Бердібаев, О.Нұрмағамбетова, Ə.Құрышжанов, Б.Ысқақов, Е.Тұрсынов т.б. ғалымдар бұл жазба ескерткішті 1976 жылы өткелі отырған Бүкілодақтық II түркология конференциясына дейін жарыққа шығару мəселесін күн тəртібіне қойған. Бірақ аударма араға 10 жыл салып, Ə.Қоңыратбаев қайтыс болғаннан соң, 1986 жылы «Жазушы» баспасынан екі құрастырушының атынан (Ə.Қоңыратбаев, М.Байділдаев) жарық көрген еді. Одан бергі жерде Ə.Қоңыратбаев аудармасы «Қазақ прозасы». Хрестоматия. 1-т. (Алматы: Ғылым, 2001, 83–203-бб.), Ə.Қоңыратбаевтың көп томдық шығармалар жинағының 9-томына (Алматы: МерСал, 2005, 322–473-бб.) енді. Бұл басылымда Ə.Қоңыратбаевтың жеке мұрағатындағы ғалымның өз 480 481 қолтаңбасымен сақталған «Қорқыт ата кітабы» аудармасының қолжазбасы негізге алынды. Аударманың соңғы редакциясын жасаған – филология ғылымдарының докторы, профессор Т.Ə.Қоңыратбай. Т.Қоңыратбай ƏБУНƏСІР ƏЛ-ФАРАБИ Бүкіл шығыс ғалымдары Аристотельден кейінгі екінші ұстазымыз деп таныған Əбунəсір əл-Фараби қазақ жерінде – Отырар қаласында дүниеге келген. Оқу-білім іздеумен сол кездегі Араб халифатындағы ірі білім орталығы болған Бағдатқа кетіп, Сирияда, Шам шаһарында қайтыс болған (Дамаск). Өз ана тілі – түркі тілінен басқа араб, парсы, көне грек тілдерін жетік біліп, түрлі ғылымдар бойынша 100-ден астам еңбек жазған. Философия, жаратылыстану, математика, музыка саласында əлем таныған құнды еңбектері бар. Поэзияның табиғатын талдайтын трактат жазып, өлең де шығарған. Əл-Фарабидің көне грек философтары мен математиктерінің еңбегіне зер салып, оларды араб оқушысына түсіндіруге тырысуы, грек ойшылдарының философиялық пікірлерін жаңаша дамытуы, энциклопедиялық білімін жан-жақты жұмсауы əл-Фарабидің Қайта өрлеу (Ренессанс) дəуірінің ғылым саласындағы қайнар бастауында тұрған тұлға екенін көрсетеді. «Қайырлы қала тұрғындарының көзқарасы», «Дүниедегі қозғалыстардың тұрақтылығы», «Музыканың үлкен кітабы», «Өлең сөз жəне шешендік туралы», «Өлең өнерінің қағидалары туралы трактаты», «Логика» т.б. еңбектері – ғылым тарихында өзіндік орны бар дүниелер. Əл-Фарабидің трактат, өлеңдері арабшадан аударылып басылған кітаптан алынып отыр. (Əбунəсір əл- Фараби. Трактат жəне өлеңдер. Алматы: Жазушы, 1974. – Аударған А. Нысаналин). С.Қорабай жүктеу/скачать 2.89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|