«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 291. «Көкіл» (Көкейге түскен Көкілжан)
| 290. «Көкіл»
(I нұсқа) «Көкіл» күйіне қатысты ел ішінде аңыз-әңгіме көп. Соның бірі Қазанғап пен үсен төренің алғаш кездесуіне байланыс- ты айтылады. Бірде Қазанғап ел аралап жүріп Қарақамыста отырған үсен төренің үйіне түседі. үсен төре үйінде жоқ екен. Қазанғап сусын ішіп, шөлін басқан соң, төрде сүйеулі тұрған төренің домбырасына қол созады. үсен төренің дәулескер дом- бырашылығын сырттай еститін. Төренің даңқына домбырасы сай екен, Қазанғап қызығып кетіп бірер күй тартады. осы кезде үйіне үсен төренің өзі де келіп қалады. Төрінде домбырасын тартып отырған бейтаныс біреу. Төре бел шешіп жайғасқан соң, жақтырмаған шырай танытады. —Құдайы қонақ екеніңе сөз жоқ, бөлінбеген еншің әзір. Бірақ құдайы қонақтың еншісіне үй иесінің домбырасы да бұйырады дегенді естімеп едім. Домбырама ұлықсатсыз қол тигізген ендігі айып өзіңнен. Төрелігін тартқан күйің танытар, көрсет өнеріңді,—дейді үсен төре. Қолына домбыра жағып отырған Қазанғап «Көкіл» күйін сұңқылдатып қоя береді. Күй бітер-бітпестен үсен төре еңсесін тіктеп, ошарыла бұрылып: —Апырай, бұл төңіректе домбыраны бұлай сөйлететін еш- кім жоқ сияқты еді. Күйің жан-жүрегімді баурап, буыныма түсіп кетті ғой. осы ұлықұмда жалғыз атты Қазанғап деген күйші бар деуші еді, жарқыным, сол сен емессің бе?!—дейді. Сонда Қазанғап: —Болсақ, болармыз!—деп жымиған екен. Алғаш осылай танысқан Қазанғап пен үсен төренің арасын- да үлкен кісілікті қарым-қатынас орнаған. Қазанғап үсен төре- ден домбыра тартудың небір шеберлік шалымдарын үйренген. Кейін екеуі додалы күй сайысына түскен соң да бір-біріне деген сый-құрметінен айнымаған. Міне, «Көкіл» күйінің адам танытар құдіреті осындай. 276 күй аңыздар 291. «Көкіл» (Көкейге түскен Көкілжан) (ІІ нұсқа) Бірде Қазанғап оңтүстік өңірінен астық алып қайтпақшы болып, сауда керуеніне ілесіп жолға шығады. Қарақамыс аулы- ның тұсынан өтіп бара жатып, белгілі күйші үсен төремен таны- сып, сәлем бере кетпек оймен ат басын бұрады. үсен төре жол жүріп кеткен екен. Қазанғап сусын ішіп тыныққан соң, үсен төренің домбырасын келінінен алдырып, тарта бастайды. Әлден уақытта сырттан үйге кірген үсен төре домбырасын тартып отырған бейтаныс адамды көріп: —Домбырамды менің рұқсатымсыз алып тартуға батылы жеткен неткен жансың? Ал енді көрсет өнеріңді, егер дұрыс тарта алмасаң, осы жерде айыбыңды төлейсің?—дейді. Қазанғап өзін таныстыру үшін «Көкейге түскен Көкілжан» атты жаңа бір күйін шертеді. Күйші домбырасы басынан уайым-қайғы арылмаған кедей қауымның ауыр өмірі, жаны на батқан мұқтаждығы жайында күңірене жөнеледі. Сай-сүйек ті сырқыратқан күй сазы үсен төрені қатты толқытады. Қазан ғап- тың домбырашылық шеберлігіне таң-тамаша қалған ол орны- нан еріксіз ұшып түрегеліп: —япырым-ай, түр-тұлғаңа қарасам, алыстан келе жат- қан адам тәріздісің, шырағым. Бұл өңірде мен көрмеген, дом- бы расының үнін естімеген күйші жоқ еді. Сенің домбыраңнан төгілген мына күй жан-жүйемді босатты ғой. өмірдің талай қиын дығын басыңнан өткеріп, мұқтаждықты көп көрген жан екен сің. ұлықұмның бойында Қазанғап деген кедей, жалғыз атты тамаша домбырашы бар деп естуші едім, сол сен боларсың. Қазанғап болсаң, жоғары шық, төрге оз,—дейді. —Болсақ, болармыз,—деп Қазанғап төрге шыға берген екен. Белгілі күйші үсен төре мен Қазанғап осылайша танысады. жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|