Медико –санитарлық алғашқы көмекті ұйымдастыру (мсак) ұйымының принциптері, Астана декларациясында жарияланған
жүктеу/скачать 317.51 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- -- Жаппай тексеру
- Бағдарламаға қосу бойынша: мәжбүрлі
- Скринингтік тексерулердің әртүрлі түрлері бар. --Жалпы тексеру
- -- Диагностиканың зертханалық әдістері
- -- Визуалды диагностика
- Зиянды әдеттерден туындайтын қауіп факторларын ерте анықтауға бағытталған.
- Артериялық гипертонияны, жүректің ишемиялық ауруы мен қант диабетін ерте анықтауға арналған.
- Глаукоманы ерте анықтауға арналған.
- Сүт безі обырын ерте анықтауға арналған.
- В және С вирустық гепатиттерін ерте анықтауға арналған.
- Пайда
| Халықты қамту бойынша: іріктемелі, жаппай және кешенді скрининг. -- Іріктемелі скринингтік тексеру іріктелген халық топтарына қолданылады (мысалы, жүкті әйелдер немесе кейбір аурулардың пайда болу қаупі жоғары популяциялар). -- Жаппай тексеру халық арасында жеке топтарды іріктеусіз жүргізіледі. -- Аталған скринингтің екі түрі де кешенді (көпфазалы) болуы мүмкін, яғни тексерудің бірнеше әдістерін (диспансерлеу) қолдану арқылы. Бағдарламаға қосу бойынша: мәжбүрлі және ерікті скрининг. -- Мәжбүрлі: жұмыс берушінің бастамасы бойынша кандидатты жұмысқа қабылдағанға дейін және белгіленген уақыт аралығында жүзеге асырылады (мысалы, пойыз машинистері, тамақтану қызметкерлері және т.б.). -- Ерікті: - ұлттық немесе өңірлік бағдарламаға сәйкес скринингтік тексеруге шақыру; - заңнамалық тәртіппен өту мүмкіндігін жасау кезінде скринингтік диагностика бағдарламасына өз бетінше қатысу (мысалы, диспансерлеу); — оппортунистік скрининг-ауруларды немесе қауіп факторларын анықтау үшін медициналық көмекке немесе маманның өз бетінше консультациясына жүгіну. Скринингтік тексерулердің әртүрлі түрлері бар. --Жалпы тексеру: медициналық сауалнама (сауалнама) және жалпы тексеру. Науқасты ықтимал ісіктердің кең ауқымына кешенді тексеруге арналған тексеру бағдарламасы. -- Диагностиканың зертханалық әдістері: физикалық-химиялық, биохимиялық және биологиялық зерттеу әдістері, олардың көмегімен биологиялық сұйықтықтар мен адам тіндерінің құрамы мен қасиеттерін талдауға, сондай-ақ ауру қоздырғыштарын анықтауға болады. -- Визуалды диагностика: ішкі ағзалар мен жалпы ағзаның суретін түсіруге мүмкіндік беретін аспаптық диагностика. -- Генетикалық тесттер: қатерлі ісіктің кейбір түрлерімен байланысты гендік мутацияны (өзгерістерді) анықтайтын тесттер. Зиянды әдеттерден туындайтын қауіп факторларын ерте анықтауға бағытталған. 30-70 жас аралығындағы ерлер мен әйелдер 4 жылда 1 рет өтуі керек. Тексеру артериялық гипертонияны, жүректің ишемиялық ауруын, қант диабетін, глаукоманы, онкопатологияны ерте анықтауға жүргізіледі. Артериялық гипертонияны, жүректің ишемиялық ауруы мен қант диабетін ерте анықтауға арналған. Аурудың осы түрлері бойынша динамикалық бақылауда тұрмайтын 40-70 жастағы ерлер мен әйелдер 2 жылда 1 рет өтуі керек. Глаукоманы ерте анықтауға арналған. Глаукомамен динамикалық бақылауда тұрмайтын 40-70 жастағы ерлер мен әйелдер 2 жылда 1 рет өтеді. Жатыр мойны обырын ерте анықтауға арналған. Жатыр мойнының қатерлі ісіктерімен динамикалық бақылауда тұрмайтын 30-70 жастағы әйелдер 4 жылда 1 рет қаралуы керек. Сүт безі обырын ерте анықтауға арналған. Сүт безінің қатерлі ісіктерімен динамикалық бақылауда тұрмайтын 40-70 жастағы әйелдер 2 жылда 1 рет қаралады. Колоректальды обырды ерте анықтауға арналған. Тоқ ішектің қатерсіз және қатерлі ісіктерімен динамикалық бақылаудатұрмайтын 50-70 жастағы ерлер мен әйелдер 2 жылда 1 рет өтуі керек. В және С вирустық гепатиттерін ерте анықтауға арналған. Зерттеудің бұл түрі келесі тәуекел топтары арасында жүргізіледі.Қан аурулары, қатерлі ісік аурулары бар, гемодиализде жүрген, бұрын хирургиялық араласу, қан мен оның компоненттерін құюдан өткен адамдар тексеріледі. Тәуекел топтарының өкілдері үшін 6 айда 1 реттен жиі болмауы тиіс. Скринингтер белгілі бір аурулар үшін және белгілі бір жас топтары үшін жүргізіледі. Скрининг 2 жас санатында жүргізіледі: 0-ден 18 жасқа дейінгі балалар (педиатрдың, мамандардың қарауы, қан мен зәр анализі, аспаптық тексерулер). Балалар жыл сайын кәмелетке толғанға дейін профилактикалық тексеруден өтеді. 30 жастан 70 жасқа дейінгі ересектер. Тексерудің бұл түріне салалық мамандардың консультациясы мен зертханалық-диагностикалық зерттеулер кіреді.
Скринингтің артықшылықтары да, кемшіліктері де бар; скрининг туралы шешім осы факторларды салыстыру арқылы қабылданады.Артықшылықтары: Скрининг ауруларды олардың ерте, симптомсыз кезеңдерінде анықтауға мүмкіндік береді, бұл кезде емдеу тиімдірек болады. Скрининг онкологиялық аурулардың дамуын айқындауда, жүктілік айларында ұрықтың жағдайын анықтауда, көптеген аурулардың диагностикасында және алдын алуында қолданылады. Кемшіліктері:Кез келген басқа медициналық зерттеулер сияқты скрининг әдістері де мінсіз емес. Скрининг нәтижелері шын мәнінде аурудың жоқтығын көрсететін жалған-оң немесе бар ауруды анықтамайтын жалған-теріс болуы мүмкін. Скринингтік тексеруден өткен адамдардың көпшілігі дені сау екенін ескере отырып, медициналық ресурстарда қымбатқа түседі; Қажетсіз скринингтік әсерлердің болуы (мазасыздық, ыңғайсыздық, иондаушы сәулеленудің немесе химиялық агенттердің әсері); Скринингтің жалған оң нәтижесінен туындаған стресс және алаңдаушылық; Жалған оң нәтиже алған тұлғаларды қажетсіз қосымша тестілеу және емдеу; Өз ауруын ертерек білуге байланысты психологиялық жайсыздық, әсіресе емі болмаса; Диагнозды кешіктіруі мүмкін жалған теріс нәтижеден туындаған жалған қауіпсіздік сезімі. Пайда: Таңдау кеңейтімі; Аурудың ауырлығын төмендету, соның ішінде аз инвазивті емдеу; Аурудың төмендеуі; Өлім-жітімді азайту. Зиян: Шамадан тыс диагностика.Жалған теріс нәтижелер.Жалған оң нәтижелер.Денсаулық сақтау. ресурстарын бөлу. жүктеу/скачать 317.51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|