Международный научный журнал №7(100), часть «Научный Фокус» ноября, 2023 Международный современный научно-практический журнал Научный Фокус

Международный научный журнал № 7(100), часть 2 
«Научный Фокус» ноября, 2023 
118 
KASB-HUNAR MAKTABLARIDA TIKUVCHILIK O’QITISH USULLARI 
 
Haydarova Shahnoza Mirzaodilovna 
Namangan viloyati oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar boshqarmasi Kosonsoy tuman 
1-son kasb-hunar maktabi maxsus fan (tikuvchi) õqituvchisi 
Annotatsiya: Ushbu maqolada kasb xunar maktablarida tikuvchilik kasbini 
o’qitish borasida fikr vaa mulohazalar keltirib o’tilgan. 
Kalit so’zlar: Zamonaviy, ko’nikma, malaka, kasb-hunar, rivoyat, kiyim-kechak, 
aksesuar, tikuvchilik. 
Zamonaviy kasb-hunar maktablarida o’quvchilarga bilim berish, ko’nikma va 
malakalarni shakllantirishda yangi pedagogik texnologiya, masofaviy ta’lim va 
texnikaning ilg’or yutuqlarini qo’llash fanning o’qitilishida ijobiy natijalarga erishishga 
xizmat qiladi. Shu o’rinda bir rivoyatni keltirishni joyiz deb deb topdik. Kunlardan bir 
kun ko’l bo’yida qorni och qolgan bir kishi baliq tutib o’tirgan donishmandga duch 
kelibdi va unga murojaat qilib: ”Men ochman, menga yordam ber! Donishmand 
quyidagicha javob beribdi: “Men senga baliq berishim mumkin, sen tez to’yasan va bir 
oz vaqt o’tgach yana och qolasan va mendan yana yordam so’raysan. Men senga 
qarmoq berishim mumkin, lekin u ilinib qolishi mumkin, unda sen menga yana 
murojaat qilishingga to’g’ri keladi.Yaxshisi men senga qamoq yasashni o’rgataman, bu 
qiyin, lekin yordamim kerak bo’lmaydi.O’z yo’lingni o’zing tanla... Yuqorida keltirilgan 
rivoyatdan kelib chiqadigan xulosa shuki, yaxshi o’qituvchi o’quvchiga “Qarmoq” 
yasashni o’rgatadi. Ya’ni, o’qituvchi o’quvchiga tayyor bilimni berish bilan 
kifoyalanmay, aksincha, mazkur bilim va tajribaning asos va mohiyatini anglatish 
zarur. 
Tikuvchilik insoniyat tsivilizatsiyasida asrlar davomida hal qiluvchi rol o'ynagan 
muhim mahoratdir. Bu kiyim-kechak, uy dekoratsiyasi va aksessuarlar kabi bir qator 
narsalarni yaratish uchun matolarni birlashtirish san'atini o'z ichiga oladi. Tikuvchilik 
qimmatli hayotiy ko'nikma hisoblanadi, chunki u pulni tejash, shaxsiy buyumlar 
yaratish va ijodkorlikni rivojlantirish kabi ko'plab amaliy afzalliklarni beradi. 
Tikuvchilik, shuningdek, stress va tashvishlarni kamaytirishga yordam beradigan 
terapevtik faoliyat bo'lishi mumkin. Tikuvchilikka o‘rgatish bu qimmatli mahoratni 
saqlab qolishga va uni yangi avlodlarga yetkazishga yordam beradi. Bu odamlarga 
o'zlarining kiyim-kechak va to'qimachilik mahsulotlarini yaratish va ta'mirlash 
qobiliyatini beradi, ularning ommaviy ishlab chiqarilgan narsalarga qaramligini 
kamaytiradi. Bundan tashqari, tikuvchilikni o‘rgatish ish o‘rinlari yaratish, 
to‘qimachilik va kiyim-kechak ishlab chiqarish orqali iqtisodiyotga katta hissa 
qo‘shadi. Shuningdek, u eski kiyimlarni tashlab yuborish o'rniga ularni ta'mirlash va 
qayta ishlashni rag'batlantirish orqali moda sanoatida barqarorlikni ta'minlaydi. 
Tikuvchilik har qanday yoshdagi va har qanday yoshdagi odamlar tomonidan 

Международный научный журнал № 7(100), часть 2 
«Научный Фокус» ноября, 2023 
119 
o'rganilishi va amalda qo'llanilishi mumkin bo'lgan muhim hayotiy mahoratdir. To'g'ri 
o'rgatish orqali tikuvchilik yoqimli va qoniqarli bo'lishi mumkin, bu esa kelgusi yillar 
davomida ishlatilishi mumkin bo'lgan chiroyli va funktsional narsalarni yaratishga olib 
keladi. Texnologiya va innovatsion o‘qitish usullari kabi zamonaviy uslublar 
tikuvchilikni o‘rgatish jarayonini yaxshilash uchun katta imkoniyatlarga ega. Bu 
usullar o‘quvchilarni o‘rganishga jalb etish va rag‘batlantirish, ta’lim sifatini oshirish va 
ta’lim natijalarini yaxshilashda samarali ekanligini isbotladi. Tikuvchilikni o'rgatishda 
qo'llanilishi mumkin bo'lgan zamonaviy o'qitish usullaridan ba'zilari: 
1. Ko‘rgazmali qo‘llanmalardan foydalanish: Tikuv texnikasi va tikuvlarni 
tasvirlash uchun video, tasvir va diagramma kabi ko‘rgazmali qurollardan foydalanish 
mumkin. Talabalarga video darsliklar kabi o'quv materiallaridan oson foydalanishni 
ta'minlash uchun aralash o'qitish usullaridan (onlayn va shaxsan o'qitishning 
kombinatsiyasi) ham foydalanish mumkin. 
2. Texnologiyani kiritish: tikuvchilik texnologiyaga bog'liq va uning kelajagi ilg'or 
texnologiyalarga bog'liq bo'lishi mumkin. Shuning uchun tikuvchilikni o'rgatish va 
o'rganishda texnologiyadan foydalanish muhim bo'ladi. O'quvchilarga interaktiv ta'lim 
tajribasini taqdim etish uchun planshetlar va smartboardlar kabi raqamli 
qurilmalardan foydalanish mumkin. 
3. Amaliy mashqlar va amaliy tajriba: Amaliy, amaliy mashg‘ulotlar va guruh 
faoliyati o‘quv natijalarini yaxshilash uchun foydali vositadir. Talabalarni yangi tikuv 
texnikasini amaliy tarzda o‘rganish va mashq qilish imkonini beruvchi loyihalar ustida 
ishlashga undash mumkin. 
Tikuvchilik darslariga zamonaviy o‘qitish usullarini kiritish o‘quv jarayonini 
yanada samarali, samarali va qiziqarli o‘tkazishga yordam beradi. Ushbu usullarni 
qo'llash orqali o'qituvchilar o'quvchilarni ko'proq o'rganishga jalb qilishlari va 
rag'batlantirishlari, ijodkorlikni rivojlantirishlari va muammolarni hal qilish va 
tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini oshirishlari mumkinAn'anaviy tikuvchilikni o'rgatish 
usullari asrlar davomida tikuvchilik mahoratini avloddan-avlodga o'tkazish uchun 
ishlatilgan. Ushbu usullar amaliy yondashuvga qaratilgan va tikuvchilikning amaliy, 
real hayotda qo'llanilishiga urg'u beradi. Bugungi kunda tikuvchilikni o'rgatishning 
an'anaviy usullari, ayniqsa, ilg'or texnologiyalar va aralash o'qitish usullaridan 
foydalanish cheklangan rivojlanayotgan mamlakatlarda keng qo'llaniladi. Garchi ular 
ba'zilar uchun eskirgandek tuyulishi mumkin bo'lsa-da, bu usullar matolar bilan 
ishlashni boshlash va oddiy qismlarni yaratish uchun zarur bo'lgan asosiy 
ko'nikmalarni o'rgatishda hali ham samaralidir. Bundan tashqari, ko'pchilik teginish, 
amaliy tajribani o'z ichiga olgan an'anaviy texnikalar hunarmandchilikni chuqurroq 
tushunish va bog'lanishni osonlashtiradi, deb hisoblashadi. 
Kasb-hunar maktablarida tikuvchilikni nazariy va amaliy usullarni 
uyg‘unlashtirish orqali o‘rgatish mumkin. Quyida ba'zi umumiy usullar qo'llaniladi: 

Международный научный журнал № 7(100), часть 2 
«Научный Фокус» ноября, 2023 
120 
1. Sinfdagi ma'ruzalar: O'qituvchilar mato turlari, tikuv texnikasi, naqsh yasash, 
kiyim-kechak konstruktsiyasi kabi mavzular bo'yicha nazariy bilimlar berishi mumkin. 
Bu talabalarga tikuvchilik tushunchalari va tamoyillarini tushunishga yordam beradi. 
2. Ko'rgazmalar: O'qituvchilar turli tikuv texnikasini, naqsh chizish va kiyimni 
yig'ish jarayonlarini ko'rsatishi mumkin. Bu o‘quvchilarga to‘g‘ri usul va usullarni 
kuzatish va o‘rganish imkonini beradi. 
3. Amaliy amaliyot: Talabalar tikuv mashinalarida ishlash va turli tikuv 
texnikasini mashq qilish orqali o‘z malakalarini mashq qilishlari mumkin. Ular oʻz 
koʻnikmalarini rivojlantirish va amaliy tajriba orttirish uchun namunalar yaratishi yoki 
kichik loyihalar ustida ishlashi mumkin. 
4. Guruh loyihalari: Hamkorlik loyihalari talabalarga topshirilishi mumkin, u erda 
ular kiyim yaratish yoki tikuv ishlarini bajarish uchun birgalikda ishlaydi. Bu 
talabalarga jamoada ishlash va muammolarni hal qilish ko‘nikmalarini rivojlantirishga 
yordam beradi. 
5. Seminarlar va mehmon ma'ruzachilar: sanoat mutaxassislari yoki tajribali 
tikuvchilarni mehmon ma'ruzachi sifatida taklif qilish yoki seminarlar o'tkazish 
talabalarga haqiqiy tikuvchilik amaliyoti va tendentsiyalari haqida tushuncha berishi 
mumkin. 
6. Stajirovka va shogirdlik: Talabalar tikuvchilik do'konlari yoki moda uylarida 
amaliyot yoki shogirdlikda qatnashish orqali amaliy tajribaga ega bo'lishlari mumkin. 
Bu ularga o‘z mahoratini professional sharoitda qo‘llash va tajribali tikuvchilardan 
o‘rganish imkonini beradi. 
7. Baholash va fikr-mulohaza: Muntazam baholash va fikr-mulohaza seanslari 
o‘quvchilarga muvaffaqiyatlarini kuzatish va yaxshilash kerak bo‘lgan sohalarni 
aniqlashga yordam beradi. O‘qituvchilar o‘quvchilarning malakalarini oshirishga 
yordam berish uchun konstruktiv fikr-mulohazalarni taqdim etishlari mumkin. 
Ta'kidlash joizki, turli kasb-hunar maktablarida tikuvchilikni o'rgatishda o'ziga 
xos yondashuvlar bo'lishi mumkin. Bu usullarni har bir maktabda mavjud boʻlgan 
maxsus oʻquv dasturi va resurslarga qarab moslashtirish mumkin. 

жүктеу/скачать 4.01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: